Trong đó, Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc đạt 10,47 tỷ USD, giảm 4,6%; nhập khẩu từ Trung Quốc 22,77 tỷ USD, tăng 21,9%; như vậy Việt Nam nhập siêu từ Trung Quốc 21,9 tỷ USD, tăng 6%.
Trong 4 tháng đầu năm nay, nhóm hàng máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện dẫn đầu về kim ngạch với 2,43 tỷ USD, chiếm 23,2% trong tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa các loại sang thị trường này, tăng 3,6% so với cùng kỳ. Nhóm hàng rau quả đứng thứ 2 về kim ngạch, với 1,04 tỷ USD, chiếm 9,9%, tăng 4,9%.
Đứng sau 2 nhóm hàng tỷ USD trên, là một số nhóm hàng cũng đạt kim ngạch cao như: Xơ, sợi dệt 764,54 triệu USD, chiếm 7,3%, tăng 18,3%; máy ảnh, máy quay phim 710,83 triệu USD, chiếm trên 6,8%, tăng 20%; điện thoại các loại và linh kiện 642,61 triệu USD, chiếm trên 6,1%, giảm mạnh 64%; giày dép 519,4 triệu USD, tăng 23,2%.
Xét về mức tăng trưởng xuất khẩu sang Trung Quốc 4 tháng đầu năm nay so với cùng kỳ năm 2018, thì thấy phần lớn các nhóm hàng tăng kim ngạch; trong đó các nhóm hàng tăng mạnh như: Sắt thép tăng 263,6%, đạt 17,99 triệu USD; Clinker và xi măng tăng 151,6%, đạt 170,06 triệu USD; dầu thô tăng 102,3%, đạt 344,58 triệu USD; Chè tăng 94,2%, đạt 7,04 triệu USD; hóa chất tăng 94,1%, đạt 196,74 triệu USD.
Ngược lại, xuất khẩu một số nhóm hàng sụt giảm mạnh so với cùng kỳ như: Gạo giảm 84,3%, đạt 58,13 triệu USD; thủy tinh và các sản phẩm từ thủy tinh giảm 64%, đạt 642,61 triệu USD.
Riêng đối với nhóm hàng nông sản Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc từ trước đến nay chủ yếu bằng đường tiểu ngạch nên tiềm ẩn nhiều rủi ro và thiếu bền vững. Thời gian gần đây, Trung Quốc siết chặt kiểm soát chất lượng nông sản nhập khẩu từ Việt Nam với tiêu chuẩn kỹ thuật khắt khe. Đây là thách thức lớn, song nếu vượt qua, sẽ mở ra cơ hội mới cho xuất khẩu nông sản Việt Nam tại thị trường lớn này.
Từ nhiều năm nay, Trung Quốc là một trong những thị trường nhập khẩu nông sản lớn của Việt Nam, với nhiều mặt hàng nông sản chiếm từ 40 - 70% tổng thị phần xuất khẩu nước ta. Cụ thể, Trung Quốc chiếm khoảng 70% tỷ trọng xuất khẩu mặt hàng rau, quả; hơn 22% tổng lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam...
Tuy nhiên, có tới 60-70% nông sản của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc qua tiểu ngạch khiến giá trị xuất khẩu bị giảm và tiềm ẩn nhiều rủi ro, thiếu bền vững... Từ năm 2018 đến nay, Trung Quốc đã có nhiều thay đổi trong nhập khẩu nông sản của Việt Nam khi đồng ý nhập khẩu một số nông sản của nước ta (chủ yếu là trái cây) qua đường xuất khẩu chính ngạch.
Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN& PTNT) cho hay, phía thị trường Trung Quốc đã đưa ra hàng loạt quy định đối với nông sản Việt Nam khi xuất khẩu vào thị trường này, điển hình là mặt hàng rau quả. Hiện, trái cây xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc phải đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật và quy định về an toàn nguyên liệu thực phẩm; đáp ứng quy định về an toàn thực phẩm, kiểm dịch thực vật của Trung Quốc; phải đăng ký mã số vùng, địa danh của nông sản với Hải quan Trung Quốc. Các đơn vị nhập khẩu phải khai báo rõ ràng xuất xứ nguồn gốc kèm theo nhãn mác; sản phẩm phải bảo đảm các yêu cầu kỹ thuật bao gói, điều kiện vệ sinh, không nhiễm côn trùng hại…
Đặc biệt, Trung Quốc có một số thay đổi trong giám sát xuất nhập khẩu hoa, quả vào nước này. Theo đó, từ ngày 1-10-2019, thực phẩm nhập khẩu vào Trung Quốc phải có Chứng nhận an toàn thực phẩm do cơ quan có thẩm quyền nước xuất khẩu cấp cho các lô hàng. Ngoài ra, đối với các mặt hàng thủy sản, nông sản khác, Trung Quốc cũng siết chặt kiểm soát chất lượng. Vì vậy, những yêu cầu về chất lượng cao đồng nghĩa với việc xuất khẩu sẽ theo hướng chính ngạch; đồng thời, giảm dần xuất khẩu tiểu ngạch. Đây chính là thách thức cho xuất khẩu của Việt Nam nói chung và xuất khẩu nông sản nước ta nói riêng...
Nhằm giúp doanh nghiệp khai thác hiệu quả thị trường tiềm năng này, các bộ, ngành nước ta đang tích cực đàm phán với các cơ quan chức năng Trung Quốc và bổ sung loại hình nông sản xuất khẩu theo chính ngạch. Theo Bộ trưởng Bộ NN&PTNT, căn cơ của vấn đề vẫn nằm ở bài toán chất lượng nông sản. Không riêng thị trường Trung Quốc mà với bất cứ thị trường nào trong bối cảnh hội nhập, yêu cầu cao về chất lượng vẫn là đáp án của thành công.
Trung Quốc vẫn là thị trường xuất khẩu nông sản đứng thứ nhất của Việt Nam. Tuy vậy kim ngạch xuất khẩu quý 1/2019 vẫn giảm tới 12,7% so với cùng kỳ năm 2018.

 

Xuất khẩu sang Trung Quốc 4 tháng đầu năm 2019

ĐVT: USD

Nhóm hàng	T4/2019	+/- so tháng T3/2019(%)	4T/2019	+/- so với cùng kỳ năm trước (%)
Tổng kim ngạch XK	2.888.701.593	-1,23	10.469.307.701	-4,64
Máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện	661.079.716	-10,1	2.432.295.088	3,56
Hàng rau quả	364.045.894	43,81	1.037.592.040	4,94
Xơ, sợi dệt các loại	202.482.668	-5,84	764.535.138	18,34
Máy ảnh, máy quay phim và linh kiện	199.880.933	8,54	710.826.328	19,96
Điện thoại các loại và linh kiện	131.976.010	-34,61	642.613.917	-64,09
Giày dép các loại	104.745.357	-2,12	519.403.768	23,15
Máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng khác	112.551.946	-10,71	442.919.294	-1,42
Hàng dệt, may	102.125.291	-6,37	413.717.683	18,87
Gỗ và sản phẩm gỗ	120.149.454	17,28	364.796.831	-0,68
Cao su	71.951.754	-20,88	358.045.484	26,5
Dầu thô	81.789.122	-31,82	344.583.214	102,31
Sắn và các sản phẩm từ sắn	86.540.391	-7,41	313.508.313	-3,99
Hàng thủy sản	73.326.481	-3,13	267.568.360	-8,18
Hàng hóa khác	79.118.464	1,08	249.993.974
Hóa chất	59.701.618	121,91	196.742.009	94,09
Clanhke và xi măng	58.830.935	20,54	170.058.778	151,55
Chất dẻo nguyên liệu	39.198.753	13,19	151.928.689	6,89
Dây điện và dây cáp điện	34.126.076	-20,82	127.666.620	-29,84
Xăng dầu các loại	26.140.013	-37,8	122.958.117	17,68
Hạt điều	31.407.799	2,74	116.876.582	-4,9
Phương tiện vận tải và phụ tùng	23.910.507	4,99	81.619.162	-7,6
Nguyên phụ liệu dệt, may, da, giày	23.684.428	4,75	75.896.880	-0,12
Kim loại thường khác và sản phẩm	20.159.174	15,05	61.981.881	45,37
Gạo	37.318.883	128,82	58.129.938	-84,32
Thức ăn gia súc và nguyên liệu	22.549.004	35,83	55.187.461	-10,37
Sản phẩm hóa chất	17.047.353	9,61	50.462.073	36,56
Giấy và các sản phẩm từ giấy	14.852.292	11,97	49.756.404	-11,1
Sản phẩm từ chất dẻo	13.396.350	-23,07	49.079.878	56,92
Túi xách, ví,vali, mũ và ô dù	11.952.330	-19,57	48.965.288	2,05
Cà phê	7.785.992	-1,97	31.855.404	-6,53
Quặng và khoáng sản khác	10.527.860	22,37	28.339.640	-2,73
Sản phẩm từ cao su	7.510.386	-5,61	25.676.110	-9,79
Bánh kẹo và các sản phẩm từ ngũ cốc	6.190.109	-4,26	22.636.974	-10,16
Sản phẩm từ sắt thép	8.156.749	142,5	20.862.771	2,55
Sắt thép các loại	10.676.854	290,23	17.992.811	263,62
Đồ chơi, dụng cụ thể thao và bộ phận	4.014.046	15,58	14.076.735	16,43
Chè	1.384.957	-39,31	7.039.662	94,18
Sản phẩm nội thất từ chất liệu khác gỗ	1.399.141	-17,35	5.141.593	43,34
Sản phẩm gốm, sứ	1.556.651	19,8	4.889.879	52,44
Thủy tinh và các sản phẩm từ thủy tinh	1.591.753	0,24	4.480.667	-64,08
Vải mành, vải kỹ thuật khác	979.957	-3,53	3.586.350	-5,9
Sản phẩm mây, tre, cói và thảm	888.144	11	3.019.913	-7,42