Cụ thể, các nhà đầu tư đến từ lãnh thổ Hồng Kông (TQ) đầu tư hơn 5,08 tỷ USD vào Việt Nam trong 5 tháng qua, với hơn 113 dự án cấp mới, 31 dự án tăng vốn thêm và 57 dự án góp vốn mua cổ phần.
Các nhà đầu tư đến từ Trung Quốc đại lục cũng đầu tư hơn 2,02 tỷ USD vào Việt Nam, nâng tổng vốn đầu tư nước này vào Việt Nam thời gian qua đạt gần 7,1 tỷ USD.
Cùng với đầu tư, Trung Quốc đại lục cũng xuất khấu sang Việt Nam trên 22,7 tỷ USD trong 4 tháng đầu năm 2019, chiếm 29,5% tỷ trọng, tăng21,93% so với cùng kỳ năm trước.
Trong số những hàng hóa xuất khẩu sang Việt Nam thì máy móc, thiết bị dụng cụ phụ tùng đạt kim ngạch cao nhất 4,36 tỷ USD, tăng 29,13% so với cùng kỳ, riêng tháng 4/2019 xuất sang Việt Nam đạt 1,1 tỷ USD, giảm 1,25% so với tháng 3/2019 nhưng tăng 33,99% so với tháng 4/2018.
Đứng thứ hai về kim ngạch là máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đạt 3,9 tỷ USD, tăng 87,22% so với cùng kỳ, trong đó tháng 4/2019 đạt 1,16 tỷ USD, tăng 0,95% so với tháng 3/2019 nhưng tăng gấp 2,4 lần (tương ứng 139,65%) so với tháng 4/2018.
Kế đến là các mặt hàng vải các loại, sắt thép, sản phẩm từ sắt thép…. Đáng chú ý,4 tháng đầu năm 2019 Trung Quốc tăng mạnh xuất khẩu ô tô nguyên chiếc sang Việt Nam, tuy chỉ đạt 59 triệu USD, nhưng tăng gấp hơn 10 lần so với cùng kỳ (tương ứng 940,63%), riêng tháng 4/2019 cũng đã xuất sang Việt Nam 19,8 triệu USD, giảm 14,58% so với tháng 3/2019, nhưng tăng gấp 11 lần so với tháng 4/2018. Ngoài mặt hàng ô tô, Trung Quốc cũng tăng xuất khẩu mặt hàng bông sang Việt Nam, với mức tăng gấp hơn 2 lần (tương ứng 106,29%) đạt 751,3 nghìn USD, riêng tháng 4/2019 xuất khẩu tăng mạnh gấp hơn 2 lần (tương ứng 108,25%) so với tháng 3/2019 và gấp hơn 3 lần (tương ứng 225,37%) so với tháng 4/2018 đạt 397 nghìn USD.
Ở chiều ngược lại, Việt Nam giảm mạnh nhập từ Trung Quốc nhóm hàng dầu mỡ, động thực vật 70,6% tương ứng với 2,46 triệu USD.

Hàng hóa nhập từ thị trường Trung Quốc 4 tháng đầu năm 2019

Mặt hàng	T4/2019 (USD)	+/- so với T3/2019 (%)*	4T/2019 (USD)	+/- so với cùng kỳ 2018 (%)*
Tổng	6.536.188.277	4,72	22.770.941.354	21,93
Máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng khác	1.160.416.254	-1,25	4.369.836.784	29,13
Máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện	1.162.685.830	0,95	3.936.939.944	87,22
Vải các loại	735.780.615	22,31	2.336.958.587	16,68
Điện thoại các loại và linh kiện	615.033.683	19,87	2.058.925.603	-19,71
Sắt thép các loại	357.960.670	5,87	1.223.237.360	-7,43
Nguyên phụ liệu dệt, may, da, giày	219.810.114	3,54	738.738.648	14,36
Sản phẩm từ chất dẻo	199.594.217	-1,34	715.186.513	13,74
Sản phẩm từ sắt thép	152.077.306	10,85	563.884.071	39,5
Kim loại thường khác	135.772.667	-14,15	541.005.057	52,91
Hóa chất	136.906.182	-9,44	517.800.749	10,85
Sản phẩm hóa chất	126.903.004	0,2	446.164.474	5,94
Xơ, sợi dệt các loại	117.878.011	-6,99	428.444.890	24,73
Chất dẻo nguyên liệu	107.487.044	-4,79	381.538.410	20,68
Máy ảnh, máy quay phim và linh kiện	78.502.640	-2,48	330.358.134	33,55
Xăng dầu các loại	97.506.437	8,64	319.195.427	-2,96
Dây điện và dây cáp điện	95.202.064	19,58	278.484.769	47,73
Sản phẩm từ kim loại thường khác	73.869.862	-5,44	273.462.726	88,04
Linh kiện, phụ tùng ô tô	68.181.860	13,31	236.190.777	51,86
Hàng điện gia dụng và linh kiện	55.408.377	12,57	169.705.808	1,88
Thủy tinh và các sản phẩm từ thủy tinh	43.819.935	-8,68	164.190.559	2,71
Thuốc trừ sâu và nguyên liệu	50.439.203	48,84	148.556.970	2,8
Gỗ và sản phẩm gỗ	47.752.429	28,8	147.926.245	35,49
Hàng rau quả	39.751.388	52,12	127.621.946	47,45
Phân bón các loại	37.396.802	3,98	117.481.525	2,22
Khí đốt hóa lỏng	22.845.819	-37,15	115.155.594	6,23
Than các loại	29.661.102	-4,84	113.357.112	24,95
Giấy các loại	29.259.291	-2,98	105.340.990	0,12
Sản phẩm từ giấy	29.304.798	2,13	100.375.838	15,03
Sản phẩm từ cao su	27.939.903	17,58	94.591.237	20,4
Nguyên phụ liệu dược phẩm	22.535.747	-16,13	88.273.081	5,24
Thức ăn gia súc và nguyên liệu	13.926.417	-22,48	62.861.064	-13,18
Ô tô nguyên chiếc các loại	19.866.953	-14,58	59.041.460	940,63
Hàng thủy sản	12.719.403	-16,36	48.864.849	45,34
Nguyên phụ liệu thuốc lá	7.027.651	-17,24	38.328.309	55,61
Phương tiện vận tải khác và phụ tùng	13.002.058	188,04	33.578.185	19,95
Sản phẩm khác từ dầu mỏ	10.042.779	12,75	32.507.181	22,47
Cao su	7.092.145	-12,71	25.032.228	8,87
Chất thơm, mỹ phẩm và chế phẩm vệ sinh	4.639.477	-23,01	19.903.452	2,27
Quặng và khoáng sản khác	4.332.312	-23,95	17.895.437	-21,33
Chế phẩm thực phẩm khác	3.631.387	-5,73	15.558.178	19,26
Đá quý, kim loại quý và sản phẩm	2.781.970	-32,55	13.329.229	99,46
Dược phẩm	3.346.485	32,22	11.297.256	9,42
Bánh kẹo và các sản phẩm từ ngũ cốc	2.930.984	0,72	9.253.314	88,05
Dầu mỡ động, thực vật	646.048	-5,91	2.469.968	-70,6
Bông các loại	397.024	108,25	751.376	106,29

(*Tính toán số liệu từ TCHQ)
Đối với các nhà đầu tư thuộc vùng lãnh thổ Đài Loan (TQ) cũng đầu tư vào Việt Nam hơn 570 triệu USD. Nếu tính thêm vốn của nhà đầu tư Đài Loan, chắc chắn lượng vốn đầu tư từ Trung Quốc và có yếu tố Trung Quốc có thể tăng cao hơn nữa.
Trong nhóm 5 nhà đầu tư lớn nhất tại Việt Nam, Hàn Quốc và Singapore đứng ở vị trí thứ 2 và thứ 3 với số vốn lần lượt là 2,6 tỷ USD và 2,08 tỷ USD; nhà đầu tư Nhật Bản đứng vị trí thứ 5 với số vốn đầu tư vào Việt Nam đạt 1,5 tỷ USD.
Như vậy, sau một thời gian dài chỉ đứng thứ ba hoặc thứ 4 tại Việt Nam, vốn đầu tư của các nhà đầu tư từ Trung Quốc đã vượt qua các nhà đầu tư lớn từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore ở Việt Nam. Đây cũng là tác động của cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung Quốc suốt thời gian từ năm 2018 đến nay.
Đáng nói, trong cơ cấu vốn đầu tư tại Việt Nam, doanh nghiệp HongKong (TQ) dành 3/4 lượng vốn để đầu tư mua bán cổ phần, mua lại các doanh nghiệp, số vốn đầu tư mới và tăng thêm vào các dự án cũ của nhà đầu tư này chỉ chiếm chưa đầy 1/4. Điều này cho thấy, nhà đầu tư Trung Quốc vẫn chủ yếu đầu tư vào Việt Nam theo dạng thụ động như hợp tác góp vốn lấy lợi nhuận, mua bán doanh nghiệp cũ, doanh nghiệp lên sàn để chờ đợi thời cơ.
Theo các chuyên gia, lượng vốn cấp mới, tăng thêm của Trung Quốc vào Việt Nam chủ yếu vào các dự án may mặc, thiết bị điện, bất động sản và xây dựng, chế biến chế tạo có công nghệ thấp, số vốn nhỏ.
Trung bình, mỗi dự án cấp mới của nhà đầu tư Hồng Kông tại Việt Nam chỉ 6 triệu USD (gần 140 tỷ đồng). Trong khi đó, các nhà đầu tư Singapore rót vốn trung bình gần 9 triệu USD/dự án tại Việt Nam (khoảng 200 tỷ đồng).
Thời điểm hiện tại, cuộc chiến tranh thương mại Mỹ - Trung Quốc đang ở giai đoạn căng thẳng vượt ra ngoài phạm vi đánh thuế thương mại vào hàng hóa thông thường của Trung Quốc nhập khẩu vào Mỹ. Mỹ đang áp đặt hàng loạt biện pháp trừng phạt nhằm vào các hãng công nghệ, kỹ thuật cao của Trung Quốc như Huawei; công ty chuyên sản xuất các thiết bị giám sát Hikvision; hay hãng công nghệ iCarbonX...
Trong bối cảnh "thương chiến"Mỹ - Trung Quốc leo thang căng thẳng, từ năm 2018 đến nay, các chuyên gia trong và ngoài nước kỳ vọng Việt Nam sẽ là điểm đến của doanh nghiệp đang làm ăn tại Trung Quốc chuyển vốn sang đầu tư, né rủi ro. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có nhiều doanh nghiệp lớn nào hiện thực hóa điều này.
Gần đây, ngày 13/5, trên trang mạng xã hội Twitter của mình, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho rằng, các công ty chịu áp thuế của Mỹ sẽ rời Trung Quốc sang Việt Nam và các nước tương tự ở châu Á. Điều này cũng khiến những chuyên gia, nhà đầu tư lạc quan về triển vọng Việt Nam sẽ trở thành một trong những nước thu hút được lượng vốn lớn trong tương lai. Tuy nhiên, tất cả vẫn còn ở phía trước và kinh tế Việt Nam cũng chịu tác động không nhỏ từ cuộc chiến mà Mỹ và Trung Quốc dành cho nhau hiện tại.