Không tạo kẽ hở, gây thất thu cho ngân sách

Khuyến khích, tạo động lực phát triển cho doanh nghiệp

Tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng do Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày nêu rõ, việc ban hành dự án Luật nhằm hoàn thiện quy định về chính sách thuế giá trị gia tăng đối với nông sản, thức ăn chăn nuôi, điều kiện hoàn thuế giá trị gia tăng để tháo gỡ “điểm nghẽn”, giải quyết ngay vấn đề cấp bách, vướng mắc, bất cập phát sinh từ thực tiễn. Từ đó, khuyến khích, tạo động lực phát triển cho doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế.

Dự thảo Luật gồm 2 Điều, trong đó, Điều 1 sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ một số điều của Luật Thuế Giá trị gia tăng; Điều 2 hiệu lực thi hành.

Dựa trên các cơ sở chính trị, pháp lý và từ phân tích vướng mắc cũng như bối cảnh thực tiễn, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung nội dung quy định về chính sách thuế giá trị gia tăng đối với sản phẩm nông sản, thức ăn chăn nuôi, khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào và điều kiện hoàn thuế tại khoản 1 Điều 5, khoản 5 Điều 9, Điều 14 và khoản 9 Điều 15 Luật Thuế giá trị gia tăng số 48/2024/QH15.

Cụ thể, để tiếp tục hỗ trợ, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã trong hoạt động kinh doanh sản phẩm nông nghiệp, hỗ trợ bà con nông dân trong việc tiêu thụ sản phẩm, Chính phủ trình bổ sung vào khoản 1 Điều 5 về đối tượng không chịu thuế (nội dung này trước đây quy định tại khoản 1 Điều 1 Luật số 106/2016/QH13 và đã bị bãi bỏ tại Luật Thuế giá trị gia tăng số 48/2024/QH15) và bổ sung 1 khoản (khoản 3a) tại Điều 14 về khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào của Luật Thuế giá trị gia tăng số 48/2024/QH15.

Để góp phần thực hiện mục tiêu tháo gỡ ngay “điểm nghẽn” trong năm 2025 theo Nghị quyết số 66-NQ/TW, đổi mới tư duy xây dựng và tổ chức thực thi pháp luật theo Nghị quyết số 68-NQ/TW, Chính phủ trình lược bỏ quy định về điều kiện hoàn thuế (người mua chỉ được hoàn thuế khi người bán đã kê khai, nộp thuế) tại điểm c khoản 9 Điều 15 Luật Thuế Giá trị gia tăng số 48/2024/QH15 (nội dung này mới được bổ sung tại Luật Thuế giá trị gia tăng số 48/2024/QH15)…

Xem xét, đánh giá kỹ với từng nội dung kiến nghị cụ thể của doanh nghiệp

Báo cáo thẩm tra do Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày nêu rõ, nhiều ý kiến trong Ủy ban cho rằng, cần cân nhắc thận trọng về sự cần thiết sửa đổi, bổ sung Luật tại Kỳ họp này.

Bởi, các quy định của Luật cũng như các văn bản hướng dẫn dưới Luật vừa được triển khai áp dụng chưa lâu, chưa đủ thời gian cần thiết để thực hiện tổng kết, đánh giá toàn diện đối với việc thực hiện Luật.

Nhiều ý kiến cho rằng vướng mắc cơ bản vẫn là xuất phát từ vấn đề chậm trễ trong hoàn thuế giá trị gia tăng.

Vì vậy, cần xem xét, đánh giá kỹ đối với từng nội dung kiến nghị cụ thể của doanh nghiệp; cân nhắc nội dung nào cần thiết phải sửa trong Luật, nội dung nào do khâu tổ chức thực hiện, cần thiết phải sửa trong văn bản dưới Luật.

Việc sửa đổi không thể quá thiên về mục tiêu tạo thuận lợi cho doanh nghiệp mà lại tạo kẽ hở, gây thất thu cho ngân sách và không bảo đảm Quy định số 178-QĐ/TW về kiểm soát quyền lực và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật.

Về việc bỏ quy định tại điểm c khoản 9 Điều 15 Luật hiện hành, Chính phủ đề xuất bỏ nội dung quy định về một trong những điều kiện để được hoàn thuế là: “Người bán đã kê khai, nộp thuế giá trị gia tăng đối với hóa đơn đã xuất cho cơ sở kinh doanh đề nghị hoàn thuế”.

Thực hiện Quy định 178-QĐ/TW, Ủy ban đề nghị, không bỏ quy định này để bảo đảm phòng ngừa tiêu cực, gian lận hoàn thuế giá trị gia tăng. Đồng thời đề nghị Chính phủ sớm có các biện pháp tháo gỡ vướng mắc về hoàn thuế cho các doanh nghiệp tuân thủ tốt bằng các phương án khác phù hợp hơn.

Lý do là theo như kiến nghị của doanh nghiệp, để các doanh nghiệp được hoàn thuế sớm, không cần chờ người bán hàng cho mình đã kê khai, nộp thuế, giúp giải quyết vướng mắc về dòng tiền, tránh rủi ro không được hoàn vì doanh nghiệp không có công cụ để kiểm tra tình trạng tuân thủ thuế của người bán tại thời điểm lập hồ sơ hoàn thuế và không phải chịu trách nhiệm thay cho người bán.

Trước mắt, có thể sửa đổi quy định dưới luật về kỳ tính, nộp thuế để giải quyết sự bất hợp lý, lệch pha trong thời gian kê khai nộp thuế và hoàn thuế của các doanh nghiệp. Đồng thời, cần tạo cơ chế để doanh nghiệp có thể tra cứu thông tin về tình trạng tuân thủ thuế của bên bán.

Về lâu dài, cần thúc đẩy lộ trình thực hiện hoàn thuế tự động cho các doanh nghiệp có lịch sử tuân thủ tốt, không có rủi ro như đang được dự kiến trong dự thảo Luật Quản lý thuế.