Blockchain từng được xem là biểu tượng của tự do công nghệ - một công cụ phi tập trung sinh ra để thách thức quyền lực trung ương. Thế nhưng, chính Trung Quốc, với mô hình quản trị tập quyền, lại đang là quốc gia triển khai mạnh mẽ nhất công nghệ này vào hạ tầng chuỗi cung ứng, tài chính, và dữ liệu xuyên biên giới. Điều tưởng như mâu thuẫn ấy lại chính là điểm khởi đầu cho cuốn sách đầy sắc sảo của Warwick Powell, nơi ông lý giải vì sao blockchain không nhất thiết phải đi cùng “lòng tin”, và vì sao Trung Quốc đang dùng chính công nghệ này để định hình lại cách thế giới vận hành.
Công nghệ Blockchain và cách Trung Quốc xây dựng chuỗi cung ứng kỹ thuật số trong một thế giới Zero Trust không chỉ dừng lại ở việc giới thiệu blockchain như một công nghệ sổ cái phân tán, mà đi xa hơn: đặt nó vào trung tâm các cấu trúc quyền lực mới mà tại đó, thông tin, dữ liệu và chuỗi cung ứng là nền tảng của kinh tế toàn cầu. Với trải nghiệm thực tế trong ngành thương mại thịt bò Úc - Trung và nhiều năm làm việc cùng giới hoạch định chính sách, Powell không viết như một người quan sát mà như một người trong cuộc. Ông chỉ ra hai vấn đề cốt lõi của thương mại xuyên biên giới: gian lận chứng từ và dòng vốn thiếu minh bạch - và cho thấy blockchain có thể giải quyết cả hai bằng cách thay thế niềm tin bằng xác minh tập thể.
Từ đó, Powell dẫn người đọc khám phá cách Trung Quốc tiếp nhận blockchain không như một cuộc cách mạng tự do, mà như một công cụ chiến lược để gia cố quản trị và tăng cường hiệu quả kinh tế. Blockchain tại Trung Quốc không đơn thuần là một công nghệ, mà là nền tảng cho các chương trình như “lưu thông kép”, nhân dân tệ kỹ thuật số, tài chính chuỗi cung ứng (SCF), mạng lưới dịch vụ blockchain (BSN) và cả nỗ lực xây dựng tiêu chuẩn toàn cầu cho dữ liệu và pháp quyền số.
Đáng chú ý, tác phẩm cho thấy Trung Quốc không triển khai blockchain theo mô hình “phá vỡ” mà theo hướng “kiến thiết” - tích hợp công nghệ vào trật tự hiện hữu để nâng cao hiệu suất thay vì làm đảo lộn hệ thống. Powell phân tích hiện tượng này qua lăng kính kinh tế chính trị Marx - một nền tảng tư duy cốt lõi của giới hoạch định chính sách Trung Quốc - và đưa ra lập luận sắc bén: blockchain là công cụ để tối ưu hóa chuỗi tích lũy vốn, củng cố niềm tin kỹ thuật, và tái định hình giao dịch trong một thế giới không còn mặc định về lòng tin.
Một điểm nổi bật khác của cuốn sách là cách nó mở rộng tư duy về blockchain như một “thiết chế xã hội”, chứ không chỉ là công nghệ kỹ thuật. Powell so sánh hệ thống sổ cái blockchain hiện đại với cơ chế ghi nhớ cộng đồng truyền thống như đá Rai của người Yap, để cho thấy bản chất sâu xa của blockchain là sự phân phối quyền xác minh và trách nhiệm thông tin trong một mạng lưới người tham gia - một hình thức kiến tạo niềm tin thay thế cho cơ quan trung ương.
Với văn phong rõ ràng, lập luận chắc chắn và chiều sâu liên ngành, cuốn sách là lựa chọn không thể bỏ qua cho những ai quan tâm đến blockchain, chuỗi cung ứng, chính sách công nghệ và chiến lược toàn cầu của Trung Quốc. Đây không phải là cuốn sách về “cách mạng blockchain”, mà là bản đồ tư duy về cách một cường quốc đang định hình lại thế giới bằng một công nghệ vốn không được sinh ra dành cho nó.
Ý kiến bạn đọc