Truy tìm hiệu sách mất tích bí ẩn giữa lòng thành phố

Hiệu sách cổ trong rừng - tác phẩm dành cho thiếu nhi nổi tiếng của Trung Quốc - của nhà văn Sương Tố Lan kể về hành trình tìm lại hiệu sách trăm năm tuổi mất tích bí ẩn.

Chuyến phiêu lưu kỳ ảo truy tìm hiệu sách trăm tuổi mất tích

Chuyện kể rằng, một ngày nọ, hiệu sách Lâm Mộc Sâm trên phố cổ Văn Xương đột nhiên bốc hơi. Không lâu sau, cậu bé Mộc Lý và bạn bè đã tìm thấy hiệu sách trong khu rừng Thần Tiên. Chú thỏ gỗ đứng canh trước cửa hiệu sách bao năm qua bỗng biến thành Tiến sĩ Thỏ, trông coi hiệu sách trong rừng và dạy muông thú đọc sách, viết chữ.

Khi biết Mộc Lý muốn đưa hiệu sách trở lại phố Văn Xương, Tiến sĩ Thỏ đã đưa ra một điều kiện: tìm chín người kể lại kỷ niệm về hiệu sách, cơ duyên cụ chủ giúp đỡ họ, và hãy cùng ước nguyện để hiệu sách quay lại.

Những câu chuyện tuyệt vời Mộc Lý thu thập được có sức lay động khiến ông giữ đúng lời hứa. Tiểu Vỹ, cháu trai của cụ chủ, cũng đã rút ra bài học sâu sắc. Sau khi hiệu sách trở về, anh xúc động thề với mọi người trên phố: “Mừng quá! Hiệu sách về rồi! Con sẽ không đánh mất nữa đâu! Không bao giờ, chắc chắn...”.

Hiệu sách cổ trong rừng là câu chuyện cổ tích tuyệt đẹp về sách vở, kể lại chuyến phiêu lưu kỳ ảo truy tìm hiệu sách trăm tuổi mất tích bí ẩn giữa lòng thành phố. Không chỉ là lời động viên các em thiếu nhi chăm đọc sách, tác phẩm còn khơi dậy suy ngẫm của người lớn về văn hóa đọc ngày nay, về giá trị của hiệu sách trong xã hội hiện đại - nơi lưu giữ kho tàng tri thức quý báu của nhân loại, cũng là chốn nâng niu ký ức tuổi thơ của bao thế hệ.

Theo Giáo sư Chu Vĩnh Tân, Viện Nghiên cứu Giáo dục Mới, Đại học Tô Châu, hiệu sách tượng trưng cho nét đẹp văn hóa tinh thần của thành phố, là chốn dừng chân cho những tâm hồn yêu sách. Thành phố thiếu vắng hiệu sách cũng như con người mất đi linh hồn, chỉ còn là những xác thân lạnh lẽo.

Việc các hiệu sách đang dần biến mất không còn là lời cảnh báo suông, mà đã trở thành một thực tế đáng buồn chúng ta phải đối mặt. Đây là vấn đề cấp thiết đòi hỏi xã hội phải có những biện pháp xử lý kịp thời.

Trong những năm gần đây, một số hiệu sách lớn như Bách Thảo Viên ở Vũ Hán, Thịnh Thế Tình ở Bắc Kinh, sách cũ Phục Đán ở Thượng Hải, đều đã ngừng kinh doanh vào năm 2021. Thống kê từ cuốn Lịch hiệu sách 2020 cho thấy, trong số 366 hiệu sách được bình chọn, đã có một phần ba phải đóng cửa ngừng hoạt động.

Tác phẩm văn học thiếu nhi Hiệu sách cổ trong rừng của nhà văn Sương Tố Lan chính là lời hồi đáp cho vấn đề nhức nhối này.

Mặc dù, Lâm Mộc Sâm không biến mất vì những nguyên nhân trên, nhưng nhìn chung vẫn phản ánh vấn đề cốt lõi: nhận thức của con người về sách và văn hóa đọc đã bị lệch lạc. Thông qua lời của Tiến sĩ Thỏ, tác phẩm đã khéo léo lồng ghép vẻ đẹp của sách và niềm vui khi đọc sách, đồng thời gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh cho con người.

Trong mắt Tiến sĩ Thỏ, cô độc cũng có cái hay riêng. Trải qua hơn một thế kỷ cô độc, ông mới có thời gian nghiền ngẫm sách vở, tìm hiểu về lịch sử loài người, từ đó khám phá ra ước mơ cuộc đời mình. Kho tàng sách quý giá biết bao, mỗi trang sách chứa đựng tri thức quý báu, là kết tinh nghệ thuật sáng tạo của nhân loại. Có nhà văn còn dùng chính những vui buồn hợp tan, thăng trầm dâu bể đời mình làm chất liệu sáng tác, dẫn dắt ta đi con đường ngay chính.

Tiến sĩ Thỏ vẫn không ngừng tự hỏi: Loài người thông minh đến thế, cớ sao lại không nhận ra giá trị của sự cô độc, việc học hỏi và chiêm nghiệm chứ? Nỗi thất vọng trong lòng ông cứ thế lớn dần. Tiến sĩ Thỏ thầm nghĩ, nếu con người không còn yêu thích sách vở và mưu cầu tri thức, có lẽ thời đại của loài thỏ sẽ mở ra.

Hiệu sách không thể lụi tàn

Câu chuyện về sách trong tác phẩm đã gợi lên những ký ức đẹp đẽ về hiệu sách, đồng thời khơi dậy những suy ngẫm về giá trị của hiệu sách trong xã hội hiện đại. Chẳng hạn như thầy Trương, người phụ trách những tiết đọc sách ở trường Mộc Lý, xưa kia là cậu bé Trương Thư Lâm, từng bị ép buộc đi ăn trộm.

Trong một lần trộm tiền tại hiệu sách, cậu đã bị đuổi đánh, té đập đầu chảy máu. May mắn được cụ chủ cứu giúp, cụ yêu cầu cậu mỗi tuần phải đến đây một lần và đọc hết một cuốn sách. Từ đó, cậu đã yêu sách vở, quyết định chọn ngành Quản lý Thư viện lúc thi đại học, nhờ vậy mới có được vị trí thủ thư kiêm giáo viên dạy tiết đọc sách tại trường như ngày hôm nay.

Hay như Mạch Tuệ, vị khách đam mê hội họa, miệt mài luyện vẽ theo sách tranh ở Lâm Mộc Sâm ngày nào giờ đây đã trở thành họa sĩ, từng nói, nếu không có hiệu sách, sẽ không có chú ấy của bây giờ: Hiệu sách vẫn là ngọn đèn sưởi ấm trái tim chú.

Sách thay đổi đời người, vậy cũng sẽ thay đổi đời thỏ. Ban đầu, Tiến sĩ Thỏ cũng chỉ là một bức tượng gỗ đứng gác trước cửa hiệu sách, nhưng nhờ mỗi đêm chăm chỉ lẻn vào đọc sách, cuộc đời ông từ đó bước sang trang mới. Dù ông đã cố gắng che giấu, ban ngày vẫn là một bức tượng bất động, thế nhưng dẫu cố che giấu, sự thông minh, uyên bác ẩn tàng vẫn xuyên qua từng đường vân gỗ, toát ra bên ngoài. Ai nấy đều yêu mến ông ngay từ lần đầu gặp gỡ.

Vầng trán Tiến sĩ Thỏ sáng ngời, đôi mắt có hồn, cử chỉ tao nhã. Thật không ngoa khi nói, chú thỏ gỗ bỗng tỏa sáng lấp lánh. Người nào lướt qua cũng bất giác dừng bước, chăm chú ngắm nghía, cất lời chào hỏi. Dần dà, ông đã có cái tên mới - Tiến sĩ Thỏ.

Cũng theo GS Chu Vĩnh Tân, Hiệu sách cổ trong rừng là câu chuyện cổ tích khuyên chúng ta hãy coi trọng việc đọc sách. “Tác phẩm đã gợi lên câu hỏi: Cần làm gì để giữ gìn những hiệu sách? Quảng bá việc đọc bằng cách nào? Trong những ngày bận rộn, chúng ta có thể dành chút thời gian ghé thăm hiệu sách, cảm nhận không gian tri thức, đắm mình trong hương thơm sách vở để gột rửa tâm hồn… Do đó, hiệu sách không thể lụi tàn”.