Ngàn năm sử Việt: Cầu nối quá khứ và hiện tại

Kết hợp giữa văn học và sử học

Tiểu thuyết Chiến tướng Tôn Thất Thuyết khắc họa chân dung nhân vật Thượng thư Bộ binh triều Nguyễn Tôn Thất Thuyết, từng được ra mắt bạn đọc vào năm 2003, nay trở lại với diện mạo mới. Đây cũng là ấn bản mới nhất được bổ sung vào bộ sách Ngàn năm sử Việt, với 30 tác phẩm đã xuất bản, có sự đầu tư và thống nhất về phần mỹ thuật.

Ngàn năm sử Việt là bộ sách do NXB Kim Đồng thực hiện, kết hợp giữa tính văn học và sử học, mang đến cho độc giả, nhất là những bạn nhỏ, nhiều câu chuyện sống động về các anh hùng, danh nhân đã góp phần làm nên lịch sử hàng ngàn năm của dân tộc Việt Nam như Hai Bà Trưng, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Nguyễn Trãi, Bùi Thị Xuân, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Trường Tộ… Tác giả của các tác phẩm trong bộ sách này là Tô Hoài, Hoài Anh, Hà Ân, Vũ Ngọc Tiến, Hoàng Công Khanh, An Cương, Lê Minh Quốc…

Theo bà Vũ Thị Quỳnh Liên, Phó Giám đốc - Tổng Biên tập NXB Kim Đồng, Ngàn năm sử Việt đã được đơn vị ấp ủ từ khá lâu. Thực tế, nhiều tác phẩm trong bộ sách từng được xuất bản qua nhiều năm và nằm trong các bộ, tủ sách văn học khác nhau. Đây đều là các tác phẩm văn học có giá trị của các tác giả tên tuổi trong mảng văn học lịch sử, rất cần và rất xứng đáng được có trên tủ sách của mọi gia đình. Tuy nhiên, nếu không được quy hoạch lại thành một bộ sách, không có sự định vị rõ ràng với thế hệ bạn đọc mới thì sẽ là một sự thiệt thòi cho tác phẩm và bạn đọc.

“Với mong muốn giúp bạn đọc hình dung rõ nét hơn về bối cảnh của mỗi tác phẩm trong dòng chảy lịch sử, trong Ngàn năm sử Việt, chúng tôi đã sắp xếp theo từng triều đại, tính từ buổi bình minh của dân tộc đến triều đại phong kiến cuối cùng là nhà Nguyễn. Chúng tôi cũng bổ sung trang thông tin giới thiệu gồm dòng lịch sử, khái quát về triều đại cũng như các cột mốc nổi bật, từ đó giúp bạn đọc có thêm những gợi mở để tiếp tục tìm hiểu về lịch sử dân tộc”, bà Vũ Thị Quỳnh Liên chia sẻ.

“Bộ sách Ngàn năm sử Việt sẽ tiếp tục được mở rộng, để có thể “kể với các em” nhiều hơn nữa về lịch sử cũng như các danh nhân của dân tộc. Trước mắt, chúng tôi ưu tiên các tác phẩm đã liên hệ được về bản quyền, nhất là với cùng một nhân vật lịch sử mà có nhiều tác phẩm cùng đề cập. Ngoài ra, chúng tôi muốn tìm thêm các tác phẩm về các nhân vật lịch sử khác mà hiện tại bộ sách chưa có”, bà Vũ Thị Quỳnh Liên chia sẻ.

Cơ hội cho người viết và người đọc trẻ

Nhà thơ Lê Minh Quốc cho rằng, những câu chuyện về lịch sử không bao giờ lỗi thời, bởi ý nghĩa tích cực nhất khi “ôn cố tri tân” chính là để rút ra những bài học, những kinh nghiệm cho hiện tại và tương lai. Tất cả sự kiện, con người từ quá khứ không là “hiện vật” cất giữ trong bảo tàng, bị che lấp dưới lớp sóng thời gian mà tự nó luôn sinh động, linh hoạt gợi mở cho chúng ta biết bao điều phải suy ngẫm.

“Với Ngàn năm sử Việt, các bạn trẻ được tiếp cận lịch sử một cách “mềm mại” hơn chứ không khô khan, bởi tình tiết cuộc đời của các nhân vật tự bản thân nó đã là sự hấp dẫn. Tôi mong rằng, không chỉ NXB Kim Đồng mà các NXB khác cũng đồng hành, vì suy nghĩ một cách sâu xa, ắt chúng ta đồng thuận rằng, nếu muốn giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc, cá tính dân tộc thì không thể không biết đến lịch sử nước nhà”, nhà thơ Lê Minh Quốc bày tỏ.

Thực tế, đề tài lịch sử đang ngày càng được quan tâm hơn, nhất là ở những người trẻ. Điển hình như tại Giải thưởng Văn học Kim Đồng lần thứ nhất đang đi đến giai đoạn cuối cùng, trong số gần 40 tác phẩm đã được xuất bản, Thái Long tráng sĩ của Mài Ngói Thành Châu (tên thật là Thành Châu), một tác giả thuộc thế hệ 9X đang sống và làm việc tại Bến Tre, đã khai thác đề tài lịch sử một cách đầy ấn tượng. Trước đó, cũng tác giả trẻ này đã ghi dấu ấn với loạt tác phẩm lấy đề tài lịch sử như: Hỏa Dực, Thánh Dực dũng nghĩa truyện, Tây Sơn Phụng thần ký, Việt Sử Kiêu Hùng (đồng tác giả, 4 tập).

Chia sẻ về cơ hội cho các tác phẩm về đề tài lịch sử của các tác giả trẻ hiện nay, tác giả Thành Châu cho biết: “Thời gian gần đây, những tác phẩm đề tài lịch sử được rất nhiều bạn đọc chào đón. Nhiều tác giả trẻ cũng tập trung khai thác đề tài này và họ đã có những góc nhìn, những trải nghiệm văn chương độc đáo. Đây chính là động lực để tôi cũng như nhiều tác giả trẻ khác tiếp tục theo đuổi và viết về đề tài lịch sử.”

Đúng như chia sẻ của Thành Châu, văn đàn gần đây xuất hiện hàng loạt tác giả trẻ tâm huyết với lịch sử nước nhà. Có thể kể đến Việt Chi, Trà My, Nguyễn Hoàng Nguyên, An An, Hoàng Yến, Đồng Miên, Inako… Không còn bó buộc trong một mô típ quen thuộc, dựa vào một câu chuyện hay một nhân vật có thật trong lịch sử, họ thỏa sức sáng tạo bằng những thể loại và thủ pháp khác nhau, như trinh thám, tâm linh, lãng mạn, xuyên không… Nhờ đó, độc giả ngày nay có cơ hội hiểu được những sự kiện lịch sử và cảm nhận được khí phách, tình cảm, tư tưởng của các nhân vật trong bối cảnh thời đại của tiền nhân.

Bà Vũ Thị Quỳnh Liên cho biết, bộ sách Ngàn năm sử Việt không giới hạn ở tác phẩm kinh điển hay các tác giả có tên tuổi mà mong muốn đón nhận tác phẩm của các tác giả mới, phù hợp với tiêu chí của bộ sách. Việc có nhiều độc giả và tác giả trẻ quan tâm, đam mê về lịch sử là một tín hiệu rất vui. Mong rằng sẽ có một lớp tác giả trẻ nối dài danh sách những người kể chuyện lịch sử.