Thủ tướng Phạm Minh Chính và các đại biểu tham dự Hội nghị - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Đây là lần thứ 4, Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân Việt Nam được tổ chức và là Hội nghị đầu tiên trong nhiệm kỳ Chính phủ mới. Hội nghị do Trung ương Hội Nông dân Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tỉnh ủy, UBND tỉnh Sơn La tổ chức.
Tham dự Hội nghị có hơn 500 đại biểu có mặt trực tiếp tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Sơn La, trong đó có khoảng 200 nông dân tiêu biểu đại diện cho hơn 10,2 triệu hộ hội viên nông dân cả nước, 29 nông dân tiêu biểu sẽ trực tiếp đặt câu hỏi và đối thoại với Thủ tướng.
Hội nghị có sự tham dự và chủ trì của đồng chí Phạm Minh Chính - Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ; lãnh đạo các ban Đảng, các ủy ban của Quốc hội; Hội đồng dân tộc của Quốc hội, lãnh đạo các bộ, ngành, đoàn thể Trung ương; lãnh đạo Tỉnh ủy, UBND tỉnh Sơn La và các tỉnh, thành phố tại 62 điểm cầu trên cả nước; lãnh đạo Ban Chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam và lãnh đạo Hội Nông dân 63 tỉnh, thành phố của cả nước.
Năm 2021, mặc dù gặp rất nhiều khó khăn do tác động của dịch COVID-19 và sự đứt gãy của chuỗi cung ứng toàn cầu, song ngành nông nghiệp vẫn đạt được nhiều kết quả vượt bậc với tốc độ tăng trưởng đạt 2,98%; tổng kim ngạch xuất khẩu toàn ngành nông lâm thủy sản đạt 48,6 tỷ USD. Ngay trong 4 tháng đầu năm nay, tổng kim ngạch xuất khẩu toàn ngành đã đạt gần 17,9 tỷ USD, tăng tới 15,6% so với cùng kỳ. Đóng góp vào sự tăng trưởng đó, có công lao rất lớn của những người nông dân trên cả nước và của những nông dân tiêu biểu trực tiếp tham dự đối thoại lần này.
Đại diện Ban Tổ chức cho biết: Tính đến trước thời điểm diễn ra Hội nghị, Ban Tổ chức đã nhận được hơn 1.600 câu hỏi là những đề xuất, kiến nghị, trăn trở gửi tới Thủ tướng Chính phủ, thể hiện sự quan tâm, mong chờ của nông dân đối với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về những giải pháp, chính sách tháo gỡ khó khăn cho sản xuất nông nghiệp, xây dựng nông thôn hiện đại vì một tầm nhìn đưa nông nghiệp Việt Nam nằm trong những nước dẫn đầu của thế giới.
Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng lãnh đạo các bộ, ngành điều hành Hội nghị đối thoại - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Các câu hỏi, đề xuất, kiến nghị của nông dân với Thủ tướng Chính phủ tập trung vào 8 nhóm vấn đề:
1. Nhóm giải pháp nhằm khôi phục sản xuất nông nghiệp sau dịch COVID-19, nhất là tình hình giá cả vật tư nông nghiệp đầu vào tăng cao (phân bón, thuốc BVTV, thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y...), ảnh hưởng đến sản xuất của người dân. Nông dân mong muốn Thủ tướng Chính phủ có các giải pháp chỉ đạo nhằm bình ổn giá cả vật tư nông nghiệp, giúp nông dân yên tâm sản xuất.
2. Về vấn đề đất đai và cơ chế để những người nông dân, hợp tác xã được giao đất lâu dài, ổn định sản xuất. Bên cạnh đó, là tình trạng sốt đất, trong đó có sốt đất nông nghiệp ở các địa phương.
3. Nhóm câu hỏi về thúc đẩy chuỗi liên kết giữa nhà nông - doanh nghiệp, đặc biệt phát huy vai trò của hợp tác xã nông nghiệp.
4. Nhóm câu hỏi về vốn, tín dụng: Trong thời gian qua các ngân hàng thương mại đã tích cực giải ngân, bố trí nguồn vốn cho tam nông. Song theo phản ánh của nhiều nông dân, việc tiếp cận nguồn vốn còn nhiều khó khăn.
5. Nhóm câu hỏi về môi trường ở nông thôn: Nông dân phản ánh, hiện tình trạng ô nhiễm môi trường ở nông thôn ngày càng nhức nhối, mong muốn Thủ tướng có giải pháp chỉ đạo để đảm bảo môi trường nông thôn được xanh, sạch.
6. Nhóm câu hỏi về đào tạo nghề cho lao động nông thôn, xây dựng hình ảnh người nông dân văn minh; thúc đẩy du lịch nông thôn, đảm bảo giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.
7. Nhóm câu hỏi về vấn đề di cư lao động từ nông thôn lên thành phố thành công nhân và giải pháp để ly nông nhưng không ly hương.
8. Các vấn đề, kiến nghị, đề xuất khác như: Tình trạng biến đổi khí hậu ở ĐBSCL, nâng cấp và xây mới cơ sở hạ tầng vùng Tây Bắc, phát triển và giữ rừng, công tác KHCN với nghiên cứu giống; khuyến khích DN đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn...
Trên cơ sở đối thoại, Thủ tướng sẽ xem xét, quyết định các giải pháp, chỉ đạo ngay tại hội nghị nhằm tháo gỡ kịp thời những khó khăn, vướng mắc để nông dân yên tâm đầu tư phục hồi sản xuất, kinh doanh; phát huy sự sáng tạo của nông dân để thực hiện thắng lợi mục tiêu của Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn bền vững đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2050.
Phát biểu tiếp thu, bế mạc Hội nghị Thủ tướng đối thoại với nông dân năm 2022 đã thành công rất tốt đẹp, Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam Lương Quốc Đoàn trân trọng cảm ơn những tình cảm, sự quan tâm sâu sắc của Thủ tướng Phạm Minh Chính đã tới dự và chủ trì Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân năm 2022; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng; đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương; Thường trực Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân tỉnh Sơn La; các đồng chí lãnh đạo Tỉnh uỷ, UBND các tỉnh, thành phố; các vị đại biểu, khách quý tại điểm cầu chính và 62 điểm cầu trực tuyến trên cả nước đã tới tham dự, lắng nghe và có những đóng góp, trao đổi, chia sẻ, đồng hành cùng tổ chức Hội Nông dân Việt Nam và giai cấp nông dân Việt Nam.
Theo ông Lương Quốc Đoàn, Hội nghị đối thoại hôm nay một lần nữa khẳng định sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đối với tổ chức Hội Nông dân và giai cấp nông dân Việt Nam; là sự cụ thể hoá việc thực hiện Nghị quyết Đại hội toàn quốc lần thứ XIII của Đảng "Xây dựng nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh". Sự quan tâm của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong phát triển nông nghiệp, nông thôn đã và đang nâng cao toàn diện đời sống vật chất, tinh thần của nông dân và người dân nông thôn; xây dựng nông thôn hiện đại, phồn vinh, hạnh phúc, dân chủ, văn minh; có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ, kết nối với đô thị; có đời sống văn hoá lành mạnh, phong phú, đậm đà bản sắc dân tộc; có môi trường xanh, sạch, đẹp; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được bảo đảm và phát triển bền vững.
Những đề xuất, kiến nghị hết sức sâu sắc, tâm huyết, giàu thực tiễn của tổ chức Hội Nông dân các cấp, của cán bộ, hội viên nông dân, các HTX, doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp, các chuyên gia, nhà khoa học đã được Thủ tướng Chính phủ và lãnh đạo các bộ, ngành lắng nghe, trực tiếp trao đổi thẳng thắn, giải đáp đầy đủ tại Hội nghị. Đây thực sự là tiền đề quan trọng, là niềm tin, là nguồn cổ vũ, động viện to lớn đối với Hội Nông dân và giai cấp nông dân Việt Nam trong sự nghiệp xây dựng nông nghiệp, nông dân, nông thôn.
Trung ương Hội Nông dân Việt Nam trân trọng tiếp thu, lĩnh hội đầy đủ ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ; sẽ chủ động phối hợp với các bộ, ngành liên quan; chính quyền các địa phương kịp thời giải quyết những đề xuất, kiến nghị, cụ thể hoá vào cuộc sống để thực hiện thắng lợi các mục tiêu về nông nghiệp, nông dân, nông thôn theo tinh thần Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng. Hội Nông dân Việt Nam sẽ tiếp tục lắng nghe, tập hợp các ý kiến của cán bộ, hội viên nông dân cả nước, tổng hợp báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.
Nhóm PV
Cần luôn nhận thức đúng vị trí, vai trò chiến lược đặc biệt quan trọng của tam nông
Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Phát biểu kết luận Hội nghị đối thoại với nông dân sáng ngày 29/5, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, các nội dung của cuộc đối thoại xoay quanh 10 vấn đề: Tiêu thụ hàng hóa nông sản; liên kết nhà nước, nhà khoa học, nhà doanh nghiệp, nhà nông; chuyển đổi số; nâng cao khả năng cạnh tranh; vấn đề xuất khẩu tiểu ngạch; sản xuất theo tín hiệu thị trường; góp cổ phần bằng quyền sử dụng đất; phong trào khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo; làm chủ đầu vào giống, vật tư nông nghiệp; việc làm ở khu vực nông nghiệp.
Hội nghị có ý nghĩa rất quan trọng, nhất là sau khi Hội nghị Trung ương 5, khóa XIII đã thảo luận, cho ý kiến về nhiều vấn đề lớn, tầm chiến lược về nông nghiệp, nông thôn và nông dân.
Thủ tướng đánh giá cao tinh thần dân chủ, thẳng thắn, tâm huyết, trách nhiệm, thẳng thắn, cởi mở của các đại diện nông dân, các chuyên gia, các doanh nghiệp và đại biểu, đặc biệt là những vấn đề thảo luận rất trúng và thiết thực đối với sự phát triển của nông nghiệp, nông thôn và nâng cao đời sống nông dân. Các đại biểu đã trao đổi, thảo luận, làm rõ, chia sẻ và nhất trí về nhiều vấn đề quan trọng từ định hướng chiến lược, khó khăn, vướng mắc, giải pháp phát triển nông nghiệp, nông thôn, nông dân.
Thủ tướng nêu rõ, Đảng, Nhà nước luôn nhất quán quan điểm xuyên suốt và đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách quan trọng, chiến lược, khẳng định vai trò, vị thế của nông nghiệp, nông thôn, nông dân trong tiến trình phát triển đất nước.
Sau 15 năm thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 7 khoá X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, triển khai các cuộc đối thoại giữa Thủ tướng Chính phủ với nông dân, chúng ta đã đạt được nhiều thành tựu.
Nông nghiệp được cơ cấu lại theo hướng hiện đại; phát triển về quy mô, trình độ sản xuất, chất lượng tăng trưởng; thị trường tiêu thụ mở rộng, kim ngạch xuất khẩu tăng mạnh; góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn.
Cơ cấu kinh tế, lao động nông thôn chuyển hướng tích cực; xây dựng nông thôn mới hoàn thành trước thời hạn, cơ sở hạ tầng thiết yếu được nâng cấp đồng bộ, hiện đại hơn.
Đời sống vật chất và tinh thần của người nông dân được cải thiện, tỉ lệ hộ nghèo giảm nhanh. Nông dân có bước vươn mình trưởng thành, mạnh dạn đổi mới tư duy, sáng tạo trong cách làm, có nhiều điển hình tiên tiến sản xuất kinh doanh giỏi.
"Đóng góp của lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn và của nông dân vào thành tựu chung của đất nước là rất quan trọng và to lớn; khẳng định được vai trò và vị trí, góp phần làm vững chắc thêm nền tảng cho đất nước phát triển nhanh và bền vững", Thủ tướng phát biểu.
Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, sản xuất nông nghiệp còn chủ yếu dựa vào nông hộ nhỏ; chất lượng, hiệu quả, năng suất chưa cao; công nghiệp chế biến phát triển chậm; nhiều nguyên liệu đầu vào phụ thuộc nhập khẩu.
Việc xây dựng nông thôn mới còn nghiêng về đầu tư cơ sở hạ tầng, chưa chú trọng đúng mức đến phát triển sản xuất, tạo sinh kế, việc làm. Quản lý tài nguyên, ứng phó với biến đổi khí hậu còn hạn chế, nhất là vấn đề phát thải khí metal trong sản xuất nông nghiệp.
Thu nhập của phần lớn nông dân còn thấp, có sự chệnh lệch với thành thị và giữa các vùng, miền; tỉ lệ hộ nghèo còn cao.
Cùng với đó là những khó khăn, thách thức đến từ sự gia tăng rào cản kỹ thuật, bảo hộ ngành nông sản, các chuẩn mực cao trong sản xuất, kinh doanh nông sản; cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 và chuyển đổi số làm thay đổi căn bản phương thức sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp; nhu cầu tiêu dùng chuyển mạnh sang các sản phẩm chất lượng cao, sạch, hữu cơ, an toàn sức khỏe, thân thiện môi trường, gắn với trách nhiệm xã hội; thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt, tác động trực tiếp sản xuất nông nghiệp, địa bàn nông thôn.
Thủ tướng Phạm Minh Chính và Bí thư Tỉnh ủy Sơn La Nguyễn Hữu Đông - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Thủ tướng yêu cầu, chúng ta cần tiếp tục nhận thức đúng về vị trí, vai trò chiến lược đặc biệt quan trọng của nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Phát huy sức mạnh, vai trò chủ thể của nông dân trong phát triển nông nghiệp, nông thôn. Thực hiện thành công mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước phải gắn liền với sự phát triển khu vực nông thôn và nâng cao trình độ của người nông dân. Mục tiêu là phát triển nông nghiệp sinh thái, xây dựng nông thôn hiện đại, nông dân văn minh.
Trong quá trình đó, phải quán triệt một số quan điểm: (i) Nông nghiệp, nông thôn, nông dân là cơ sở và lực lượng quan trọng để phát triển nhanh, bền vững kinh tế - xã hội; (ii) Phát triển nông nghiệp, nông thôn, nâng cao đời sống nông dân là nhiệm vụ trọng tâm của cả hệ thống chính trị; (iii) Công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp, nông thôn là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước; (iv) Nông dân là chủ thể, là trung tâm của quá trình phát triển, mục tiêu cao nhất là lợi ích của người dân, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nông dân và người dân nông thôn; (v) Xây dựng nông thôn hiện đại, phồn vinh, văn minh, có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ, kết nối với đô thị, môi trường xanh, sạch đẹp.
Để thực hiện được mục tiêu nói trên, Trung ương sẽ ban hành các Nghị quyết về "Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất; tạo động lực đưa nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao"; Nghị quyết về "Nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045"; Nghị quyết về "Tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới". Các cấp, các ngành phải quán triệt, tổ chức thực hiện thật tốt các Nghị quyết này.
Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu nâng cao vai trò, vị thế, năng lực làm chủ của người nông dân, nhất là trình độ theo hướng "tri thức hóa nông dân" để làm chủ công nghệ trong sản xuất, kinh doanh và có thể làm giàu từ nông nghiệp.
Phát triển nông nghiệp hiện đại, hiệu quả, bền vững theo hướng sinh thái, ứng dụng công nghệ cao, nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng, xây dựng thương hiệu, gắn với chuỗi sản xuất, chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị trong nước và quốc tế.
Xây dựng nông thôn mới theo hướng hiện đại gắn với đô thị hóa, phát triển công nghiệp, dịch vụ, chuyển dịch cơ cấu kinh tế; có giải pháp giảm nhanh tỷ lệ nghèo ở khu vực nông thôn. Tạo cơ hội bình đẳng tiếp cận các nguồn lực phát triển, các dịch vụ cơ bản, nhất là văn hóa, giáo dục, y tế cho nông thôn, theo tinh thần "ly nông không ly hương".
Tập trung hoàn thiện thể chế, chính sách, cải cách hành chính trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, nông dân. Chú trọng nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng đất, tạo thuận lợi cho tích tụ ruộng đất; tăng đầu tư của nhà nước cho nông nghiệp, nông thôn; tín dụng ưu đãi; đa dạng hóa nguồn lực đầu tư với vai trò dẫn dắt của nhà nước.
Các bộ ngành, cơ quan, nhất là Hội Nông dân Việt Nam và các đơn vị cơ sở trực tiếp làm việc hàng ngày với người dân, quán triệt tinh thần phát triển nông nghiệp, nông thôn, nâng cao đời sống nông dân và người dân nông thôn là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, là nhiệm vụ quan trọng của cả hệ thống chính trị; lắng nghe tìm hiểu các nhu cầu, nguyện vọng của người dân, kịp thời có các hỗ trợ, định hướng và tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong tổ chức sản xuất, tiêu thụ, nâng cao giá trị, hiệu quả.
Cải thiện môi trường đầu tư, khuyến khích đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn, nhất là các doanh nghiệp, tập đoàn lớn. Đẩy mạnh, khuyến khích khởi nghiệp trong nông dân, hỗ trợ phát triển doanh nghiệp khu vực nông thôn.
Đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số, đào tạo nhân lực, đổi mới đào tạo nghề. Tăng cường ứng dụng thương mại điện tử, góp phần giải quyết căn bản vấn đề tiếp cận thị trường, tiêu thụ sản phẩm. Nâng cao năng lực cung cấp thông tin, dự báo thị trường, qua đó góp phần điều chỉnh sản xuất phù hợp.
Nâng cao hiệu quả quản lý tài nguyên, môi trường, giảm phát thải khí nhà kính gắn với bảo tồn đa dạng sinh học; khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai; chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng xanh.
Tăng cường đối thoại với nông dân, phát huy vai trò của các tổ chức đoàn thể, nhất là Hội nông dân các cấp để tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng chính đáng, nắm bắt khó khăn, vướng mắc để kịp thời tháo gỡ, hỗ trợ bà con, doanh nghiệp sản xuất kinh doanh.
Trong khuôn khổ thời gian có hạn, còn nhiều vấn đề chưa được nêu và thảo luận tại Hội nghị. Người đứng đầu Chính phủ đề nghị các bộ, ngành, địa phương phải đặc biệt quan tâm, nắm chắc thực tiễn, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng bà con nông dân, nhất là những vấn đề nảy sinh, vấn đề búc xúc để có giải pháp phù hợp, kịp thời, hỗ trợ người nông dân toàn diện, thực chất, hiệu quả theo chủ trương, đường lối của Đảng, quy định của pháp luật.
Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, cơ quan liên quan tổng hợp đầy đủ các ý kiến để cơ sở để tiếp tục nghiên cứu, xem xét sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách cho nông nghiệp, nông thôn, nông dân.
Thủ tướng đề nghị tiếp tục duy trì các cuộc đối thoại giữa Thủ tướng Chính phủ; đồng thời Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố đối thoại với nông dân từng địa phương vào giữa hai kỳ đối thoại của Thủ ướng để giải quyết hiệu quả hơn các vấn đề theo tinh thần phân cấp, vừa giải quyết các vấn đề cấp bách, tình thế, vừa giải quyết các vấn đề chiến lược, lâu dài.
Đảm bảo sinh kế của người dân ĐBSCL trước biến đổi khí hậu
Ông Lý Văn Bon (TP. Cần Thơ): Mấy năm gần đây, do biến đổi khí hậu, do xây dựng thủy điện ở thượng nguồn, lượng nước về đồng bằng sông Cửu Long có nhiều biến động, đã có tác động đến nguồn lợi thủy sản, sinh kế của người dân, xâm nhập mặn cũng diễn biến phức tạp hơn. Xin được hỏi Thủ tướng, Chính phủ, các bộ ngành sẽ có những biện pháp gì để hỗ trợ, đảm bảo sinh kế của người dân vùng Đồng bằng sông Cửu Long trước những tác động của biến đổi khí hậu?
Thứ hai, Chính phủ đã có chủ trương nhất quán, đó là không đánh đổi môi trường lấy phát triển kinh tế. Tuy nhiên, trên thực tế tình trạng ô nhiễm môi trường ở nông thôn hiện nay đã đến mức báo động. Xin hỏi Thủ tướng, Chính phủ sẽ có giải pháp gì để xử lý và khắc phục thực trạng này.
Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan
Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan: Thủ tướng Chính phủ chủ trì Hội nghị Phát triển nông nghiệp và nông thôn vùng ĐBSCL với tinh thần chủ động và linh hoạt thích ứng với biến đổi khí hậu. Đó cũng là tinh thần của Nghị quyết 120.
Chúng ta đã phân ra 3 loại hình sinh thái là ngọt, lợ, mặn để quy hoạch phát triển phù hợp với điều kiện mới do biến đổi khí hậu và thời tiết đem lại. Thực tế, ĐBSCL có rất nhiều mô hình như lúa tôm, lúa cá, chuyển đổi từ thuần lúa sang đa dạng hoá cây trồng vật nuôi. ĐBSCL và Bộ NN&PTNT sẽ lan toả các mô hình này để mang lại hiệu quả lớn hơn. Trong cái khó, chúng ta sẽ phải tìm cách linh hoạt thực hiện các mục tiêu được Chính phủ giao.
Thủ tướng cũng giao phải liên kết 13 tỉnh, liên kết vùng để lấy sức mạnh tổng thể, đẩy mạnh thị trường, mở rộng phát triển nông nghiệp và nông thôn. Do đó, ĐBSCL không chỉ là thích ứng với biến đổi khí hậu mà còn là mẫu hình của 1 trong 5 vùng quyết tâm đi lên với sự hỗ trợ của Chính phủ và các ban, ngành. Tôi một lần nữa lưu ý chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp là quan điểm cần được nhấn mạnh.
Cùng với đó, làm sao đưa được sản phẩm, thương phẩm của người nông dân ra thị trường thành công là cốt lõi của các mặt công tác, trong đó có cả công tác dạy và học nghề nông thôn bền vững.
Thứ trưởng Bộ Kế Hoạch và Đầu tư Trần Duy Đông - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Thứ trưởng Bộ Kế Hoạch và Đầu tư Trần Duy Đông: Liên quan đến câu hỏi về sinh kế cho người nông dân vùng ĐBSCL, Chính phủ đã có riêng Nghị quyết 120/NQ-CP năm 2017 về phát triển bền vững đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu.
Thủ tướng cũng rất quan tâm đến vấn đề này và vừa phê duyệt Quyết định số 287/QĐ-TTg về Quy hoạch vùng đồng bằng sông Cửu Long thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Với quan điểm phát triển vùng ĐBSCL là phát triển bền vững, tăng trưởng xanh, thích ứng với biến đổi khí hậu và lấy con người là trọng tâm, Quy hoạch có giải pháp chuyển đổi sinh kế như Bộ trưởng Lê Minh Hoan vừa chia sẻ. Quy hoạch cũng đề ra 3 giải pháp để tạo sinh kế cho người nông dân: Chuyển đổi cơ cấu sản xuất nông nghiệp thích ứng với 3 kiểu vùng; phát triển kinh tế biển; quy hoạch mạng lưới thuỷ lợi với hệ thống cống, đê bao quanh với trạm bơm tưới tiêu cung cấp nguồn nước.
Khi thực hiện các giải pháp này thì câu hỏi đặt ra là nguồn lực thế nào? Chính phủ xác định nguồn lực xã hội hoá kết hợp ngân sách Nhà nước. Riêng với nguồn ngân sách, giai đoạn 2021-2025, trong kế hoạch đầu tư trung hạn, Chính phủ bổ sung tăng đầu tư hạ tầng thuỷ lợi, hạ tầng thích ứng biến đổi khí hậu, hạ tầng chống sạt lở,…
Đồng thời, ngay trong Chương trình phục hồi kinh tế, Chính phủ đã đề nghị bổ sung 2600 tỷ đồng đầu tư cho chống sạt lở, xử lý vấn đề xâm nhập mặn. Ngoài ra, trong kế hoạch trung hạn giai đoạn 2021-2025, Bộ NN&PTNT cũng dành khoảng 2000 tỷ đồng để phát triển nông nghiệp nông thôn, hỗ trợ sinh kế cho bà con nông dân.
Đây cũng là vùng đầu tiên Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính quyết định thành lập Hội đồng điều phối vùng giai đoạn 2021-2025. Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành làm Chủ tịch Hội đồng Hội đồng điều phối vùng ĐBSCL giai đoạn 2021-2025 gồm 28 thành viên và 4 Phó Chủ tịch: Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ trưởng Bộ NN&PTNN, Bộ trưởng Bộ GTVT.
Điều này thể hiện sự sát sao của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ với những cơ chế đặc biệt dành cho vùng để thúc đẩy phát triển bền vững vùng, bảo đảm sinh kế của người dân.
Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Trần Quý Kiên - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Trần Quý Kiên: Bộ TN&MT đã báo cáo Chính phủ về việc hôm qua theo con số quan trắc, mực nước lũ ĐBSCL đã cao từ 20-60 cm so với trung bình 2-3 năm trước đây. Dự báo thời gian tới mực nước này sẽ tiếp tục dâng cao. Lượng cát phù sa và đặc biệt là nguồn lợi lượng thuỷ hải sản trong năm nay trong điều kiện rất thuận lợi.
Nghị quyết 13 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng ĐBSCL đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 xác định: Tài nguyên nước là yếu tố cơ bản, quan trọng để bảo đảm thành công.
Về nguồn nước xuyên biên giới, Việt Nam đã tham gia rất trách nhiệm vào Uỷ hội sông Mekong, đặc biệt là chia sẻ thông tin dữ liệu trong hợp tác cơ chế Mekong-Lan Thương với Trung Quốc. Đặc biệt, trong việc tham vấn, chia sẻ khi tổ chức nghiên cứu các đập thuỷ điện đầu nguồn, Việt Nam luôn tích cực, chủ động đàm phán.
Đối với vấn đề nước biển dâng, thời gian qua, việc điều tra, đánh giá, khai thác hiệu quả nguồn nước ngầm đồng bằng sông Cửu Long là vấn đề quan trọng, đây là nguồn nước hạn chế nên sử dụng hợp lý. Chúng ta đã phát huy những mặt tích cực, hiệu quả nước trên bề mặt và nước biển dâng.
Trong thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, ứng phó với biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh, ĐBSCL đã triển khai 48 dự án, trong đó có 16 dự án thuộc chương trình. Thời gian tới, theo kiến nghị của các tổ chức quốc tế, Bộ TN&MT đang vận động và sẽ có nhiều dự án phi công trình, đặc biệt là vấn đề ngăn cát bồi lắng, phát triển vùng nuôi trồng tại các khu vực phù hợp, từ đó tạo thành vành đai vùng ngập mặn ven biển, tạo sinh quyển bền vững để các loài sinh, bảo đảm đời sống cho người dân vùng ĐBSCL.
Về môi trường nông thôn, trong Điều 58 Luật Tài nguyên môi trường 2020 cũng như chương trình mục tiêu quốc gia nông thôn mới, việc bảo đảm sinh kế của người dân liên quan đến ề tỷ lệ sản xuất, làng nghề, bảo vệ môi trường, cảnh quan không gian xanh, chống ô nhiễm nước, xử lý chất thải rắn,…cũng được đề cập rõ ràng.
Bên cạnh đó, trong bối cảnh chung, Bộ TN&MT sẽ quan tâm chỉ đạo, tổ chức triển khai đầy đủ các nội trong Chiến lược bảo vệ môi trường quốc gia để khẳng định giá trị nền tảng của nông thôn Việt Nam, bảo đảm hệ sinh thái và bảo tồn các giá trị về văn hoá cộng đồng nông thôn của nước ta.
Thủ tướng lắng nghe các câu hỏi được các đại biểu nông dân nêu ra - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Làm rõ thêm nội dung về phát triển ĐBSCL, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, chủ trương của Đảng đã rất rõ, vừa qua, Bộ Chính trị cũng đã ban hành Nghị quyết 13 về Phương hướng phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 120 năm 2017 về phát triển bền vững đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu; vừa ban hành quy hoạch vùng ĐBSCL theo Luật Quy hoạch; đang xây dựng chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 13 của Bộ Chính trị; đã và sẽ tiếp tục đề xuất các cơ chế, chính sách để thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng. Trong đó, trong nhiệm kỳ này ưu tiên cao để phát triển hạ tầng ĐBSCL, ưu tiên nhất trong tất cả các vùng.
Toàn cảnh Hội nghị Thủ tướng đối thoại với nông dân tại Sơn La - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Ông Hoàng Văn Chất (Bản Củ 2, xã Chiềng Ban, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La): Tây Bắc là vùng có sản lượng nông sản lớn, những người nông dân chúng tôi cứ đến mùa vụ thu hoạch là lại gặp khó khăn rất nhiều trong việc đưa sản phẩm đi tiêu thụ do đường sá đi lại còn xa xôi, khó khăn. Xin Thủ tướng cho biết, định hướng phát triển giao thông vùng Tây Bắc trong thời gian tới?
Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể: Trong Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XII, XII, XIII đều khẳng định điểm nghẽn về phát triển hạ tầng giao thông vận tải và những tuyến đường huyết mạch. Tại Nghị quyết 13 Bộ Chính trị vừa ban hành liên quan đến các tỉnh trung du miền núi phía Bắc, Bộ Chính trị cũng yêu cầu làm sao phát triển giao thông vận tải.
Chính phủ đã tích cực tham mưu cho Quốc hội về đa dạng nguồn để thực hiện chủ trương nêu trên của Trung ương. Đến thời điểm này, Bộ GTVT đã trình 5 quy hoạch giao thông, Thủ tướng đã phê duyệt 4 quy hoạch, và còn một quy hoạch sẽ được phê duyệt trong thời gian sắp tới. Với 5 quy hoạch này, việc phát triển giao thông vận tải nói chung và giao thông vận tải các tỉnh miền núi phía bắc và Tây Bắc nói riêng đã có đầy đủ cơ sở về lý luận để thực hiện. Cụ thể, chúng tôi chia ra hai nhiệm vụ chính.
Thứ nhất, kết nối Tây Bắc với cả nước và thế giới.
Thứ hai, kết nối giao thông của địa phương với giao thông Trung ương. Trong đó, chúng tôi quan tâm đặc biệt đến đường hàng không. Rất mừng hiện nay chúng ta nâng cấp sân bay Điện Biên, sắp tới có thể bay thẳng tới các sân bay trong cả nước.
Vừa qua, tỉnh Lào Cai đã hết sức tích cực chuẩn bị khởi công sân bay Lào Cai, thực hiện theo hình thức PPP. Hôm qua, Thủ tướng đã thăm sân bay Nà Sản. Bộ GTVT cùng với tỉnh Sơn La và các bộ, ngành liên quan thống nhất tham mưu Chính phủ và các cấp có thẩm quyền để xã hội hoá thực hiện sân bay này với kinh phí khoảng 2500 tỷ đồng. Khi khởi công, chúng tôi dự kiến trong vòng 1 năm, chúng ta sẽ có sân bay Nà Sản.
Ba sân bay nêu trên là 3 sân bay chính kết nối các tỉnh miền núi Tây Bắc đến các vùng miền của cả nước, đặc biệt với cả nước ngoài. Chúng tôi kỳ vọng sân bay Nà Sản sẽ đưa nông sản của Sơn La và các tỉnh Tây Bắc đến với thế giới một cách nhanh nhất.
Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể tin tưởng việc kết nối Tây Bắc với các vùng miền trên cả nước trong nhiệm kỳ này sẽ được tổ chức triển khai tốt và đem lại lợi ích, diện mạo mới khởi sắc cho vùng - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Tiếp theo, về đường bộ, Thủ tướng đã làm việc với Thành phố Hà Nội, tỉnh Hoà Bình, tỉnh Điện Biên, tỉnh Sơn La về việc trên địa bàn thành phố Hà Nội, chúng ta sẽ làm 1 đoạn Vành đai 4 để kết nối vào đầu tuyến Quốc lộ 6. Từ Quốc lộ 6 lên Hoà Bình hiện nay chúng ta có tuyến tiền cao tốc, tỉnh Hoà Bình cũng đã xin chủ trương PPP để mở rộng tuyến đường này. Thủ tướng đã thống nhất về chủ trương.
Đoạn từ Hoà Bình đến Mộc Châu, chúng ta sẽ có thêm 3 dự án với kinh phí dự kiến 17 nghìn tỷ đồng, thực hiện trong nhiệm kỳ 2021-2025. Riêng từ Mộc Châu đến Sơn La, trong Quy hoạch phát triển ngành giao thông vận tải đến 2030, tầm nhìn 2050, chúng tôi dự kiến đầu tư giai đoạn 2026-2030 để kết nối đoạn đường này hiệu quả. Đoạn từ Sơn La đến Điện Biên nằm trong quy hoạch đường cao tốc. Chúng tôi sẽ phối hợp với UBND tỉnh Điện Biên để huy động các lực lượng để triển khai sớm, làm sao kết nối được song song với Quốc lộ 6 đi từ Hà Nội đến Điện Biên. Ngoài ra, các dự án khác cũng đang được triển khai ví dụ như đường kết nối từ Lai Châu đến cao tốc Hà Nội – Lào Cai, trong đó một số gói thầu quan trọng đã được hoàn thành.
Tôi tin tưởng việc kết nối Tây Bắc với các vùng miền trên cả nước trong nhiệm kỳ này sẽ được tổ chức triển khai tốt và đem lại lợi ích, diện mạo mới khởi sắc cho vùng.
Chuyên gia nông nghiệp Nguyễn Lân Hùng: Mong Thủ tướng và các bộ, ngành liên quan giúp cho mỗi xã có kinh phí để mỗi xã có kinh phí có được 200 bộ sách, để mỗi xã có được 200 nghề cho bà con nông dân - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Chuyên gia nông nghiệp Nguyễn Lân Hùng: Tôi được bà con nông dân yêu mến gọi là "người bạn của nhà nông". Với tư cách đó, xin hỏi Thủ tướng 2 vấn đề:
Thứ nhất, hiện nay công tác đào tạo nghề cho nông dân là việc làm quyết định đối với sự vươn lên của bà con. Chúng tôi đã huy động các nhà khoa học của cả nước viết bộ sách 1001 làm ăn, gồm 4 chủ đề với tiêu chí nông dân sẽ làm gì, mỗi một cuốn sách là một nghề. Chúng tôi viết ngắn gọn, dễ hiểu. Mỗi cuốn sách có giá 50.000 đ. Nếu mỗi xã có 5 triệu, mỗi xã có 100 nghề, nếu mỗi xã có 10 triệu thì sẽ có 200 nghề. Rất mong Thủ tướng và các bộ, ngành liên quan giúp cho mỗi xã có kinh phí để mỗi xã có kinh phí có được 200 bộ sách, để mỗi xã có được 200 nghề cho bà con nông dân. Đó chính là mong ước của chúng tôi.
Thứ hai, cây mắc ca được khẳng định là đối tượng cây trồng mới đầy triển vọng cho nhiều vùng của đất nước, đặc biệt là vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số. Chính phủ có biện pháp gì để đẩy mạnh phát triển cây mắc ca?
Bộ trưởng Bộ LĐTBXH Đào Ngọc Dung - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Bộ trưởng Bộ LĐTBXH Đào Ngọc Dung: Về đào tạo nghề, tôi muốn nói đến chương trình xây dựng nông thôn mới nhưng ít ai biết được xuất phát điểm của chương trình này bắt đầu từ đâu. Năm 2007, tại Mộc Châu, sau khi đi nghiên cứu chương trình của Hàn Quốc về chúng ta bàn 3 vấn đề: Xây dựng hạ tầng, canh tác và đào tạo nguồn nhân lực.
Năm 2008 bắt đầu đưa chương trình này vào. Đến Quốc hội khóa 10, 11, quyết định chương trình xây dựng nông thôn mới. Trong nội dung đó, tại Mộc Châu đã bàn rất kỹ vấn đề đào tạo nghề và đào tạo nguồn nhân lực cho nông nghiệp. Chúng ta xác định nông dân vừa là chủ thể, là trung tâm của quá trình phát triển nông nghiệp và đòi hỏi phải nâng cao trình độ, năng lực và khả năng làm chủ của nông dân theo tinh thần Hội nghị Trung ương 5 vừa bàn là toàn diện và văn minh.
Đổi mới đào tạo nghề theo hướng nào, trước hết cần chú trọng đến tuyên truyền. Tôi rất tiếc, chúng ta đã bỏ chương trình bàn về giới thiệu kinh nghiệm làm giàu sau chương trình Thời sự buổi sáng.
Thời gian tới, trước hết cần hình thành thói quen người lao động tự đào tạo, tự nâng cao kiến thức cho mình.
Thứ hai là đổi mới tuyên truyền tư vấn hướng nghiệp, định hướng cho nông nghiệp. Đối với từng vùng, cách thức phải khác nhau. Tôi nhớ năm 2010, ở Trạm Tấu, Yên Bái chưa biết trồng ngô, vì vậy chúng tôi phải sử dụng lực lượng sinh viên nông nghiệp hướng dẫn trồng ngô, sau 1 vụ, 2 vụ thành công thì bà con mới có thể làm theo được. Qua đó cho thấy đối với nông dân trình độ thấp, phải cầm tay chỉ việc, tạo được lực lượng có hướng dẫn dắt.
Thứ ba là đổi mới chương trình, giáo trình học việc để làm sao đào tạo gắn với cơ cấu lao động, tạo sinh kế việc làm tại chỗ, nâng cao thu nhập cho người nông dân.
Thứ tư là đổi mới cơ cấu, nguồn lực đầu tư. Trong 3 chương trình mục tiêu quốc gia hiện nay, bố trí rất nhiều nguồn lực kinh phí cho đào tạo nghề. Qua kiểm tra khi về địa phương, lại cắt xén đi, đưa sang công việc khác. Vì vậy thời gian tới cần tăng cường kiểm tra, giám sát để phân bổ nguồn kinh phí đào tạo cho chính xác.
Thứ năm, phân công trách nghiệm rõ ràng. Toàn bộ lĩnh vực đào tạo nghề ở lĩnh vực nông nghiệp là trách nhiệm của Bộ NN&PTNT và địa phương. Toàn bộ đào tào nghề ở lĩnh vực phi nông nghiệp là trách nhiệm của Bộ LĐTB&XH. Chúng ta có 55 triệu lao động, trong đó 70% đã được đào tạo, nhưng chỉ 24,5% được đào tạo có chứng chỉ nghề nghiệp và cấp ASEAN. Vì vậy, phải coi đây là một trong những đột phát trong xây dựng nông thôn.
GS.TS. Nguyễn Thị Lan, Học viện Nông nghiệp Việt Nam: Để phát triển nông nghiệp theo Chiến lược phát triển nông nghiệp đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, một trong những vấn đề căn cơ cốt lõi là nguồn nhân lực và khoa học công nghệ - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
GS.TS. Nguyễn Thị Lan, Học viện Nông nghiệp Việt Nam: Thứ nhất để phát triển nông nghiệp theo Chiến lược phát triển nông nghiệp đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, qua các giải pháp về vốn, cơ sở vật chất, đào tạo… thì một trong những vấn đề căn cơ cốt lõi là nguồn nhân lực và khoa học công nghệ.
Về nguồn nhân lực, ở các địa phương, để phát triển bền vững theo hướng sản xuất nông nghiệp xanh, cần phải quan tâm đến quy hoạch, trong đó có quy hoạch nguồn nhân lực. Nếu như không làm tốt quy hoạch nguồn nhân lực thì chúng ta sẽ không có hướng đề đào tạo nguồn nhân lực tốt. Khi quy hoạch, nhu cầu nguồn nhân lực của địa phương cần gì chúng ta sẽ có định hướng, kế hoạch để thực hiện.
Đồng thời, chúng ta cần có quy hoạch về cơ sở đào tạo, ai đào tạo và đào tạo như thế nào. Từ đó chúng ta xây dựng một chuẩn cho vị trí công việc ở địa phương và cho người nông dân. Với bối cảnh thách thức mới, cần thế hệ nông dân mới, một thế hệ nông dân có kiến thức về thị trường, kiến thức hội nhập, kiến thức về chuyển đổi số...
Chúng tôi cũng thấy rằng kiến thức về quản trị, cách tiếp cận theo cách thức để làm các khâu đầu vào thành chuỗi để có thể có đầu ra, có thị trường nếu chúng ta không làm tốt thì sẽ không hiệu quả cao.
Đối với KHCN, với mỗi địa phương cần quy hoạch tốt. Thực tế, địa phương cần nhu cầu gì thì xây dựng kế hoạch, với những nơi có thể chuyển giao tiếp nhận công nghệ cụ thể như thế nào.
Ông Võ Viết Minh Châu, Chủ tịch Hội Nông dân huyện Hương Khê, Hà Tĩnh: Chứng kiến từng đoàn người ở quê hương tôi và các nơi khác phải đi xe máy vượt cả nghìn km để bỏ về quê do tác động bởi đợt COVID-19 vừa qua, chúng tôi thấy rất đau xót. Khi về quê họ cũng không có việc làm, thu nhập. Xin hỏi và kiến nghị với Thủ tướng: Chính phủ sẽ có những giải pháp nào để giúp người nông dân lên thành phố ổn định cuộc sống hơn, đặc biệt là có giải pháp để chuyển đổi lao động, để người dân ly nông nhưng không phải ly hương?
Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Bộ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung: Thủ tướng Chính phủ vừa ký thống nhất với tuyên bố ASEAN về thế giới việc làm và quyền của lao động di cư, di cư là quyền của lao động. Việt Nam của chúng ta có khoảng 7 triệu lao động di cư, và di cư lao động là điều bình thường trong kinh tế thị trường.
Nhưng thời gian vừa qua do dịch COVID-19 nên cũng có yếu tố bất bình thường. Đảng, Nhà nước, Chính phủ đã có những chính sách đặc biệt, chưa bao giờ có tiền lệ. Chúng ta đã dành 89.000 tỷ và đã hỗ trợ trên 55 triệu lượt người để phục hồi sản xuất.
Gần đây, Thủ tướng mới ký Nghị quyết 108 tiếp tục sử dụng 6,6 nghìn tỷ trong Chương trình phục hồi để hỗ trợ cho lao động, nhà ở cho công nhân, nhà ở…
Trong Chương trình đó tôi thấy có mấy chuyện: Thứ nhất, chúng ta cố gắng thực hiện ly nông bất ly hương, xây dựng nông thôn mới đi liền với đó là đô thị hoá.
Thứ hai, phát triển mạnh hệ thống công nghiệp phụ trợ, công nghiệp hiện đại. Chúng ta có 2,7 triệu lao động khu vực dệt may, tuyệt đại bộ phận nằm ở khu vực nông thôn, vừa rồi dịch COVID-19 thì dệt may ít bị ảnh hưởng, đây là một lợi thế.
Nông dân của chúng ta làm công nhân, ăn cơm nhà, nghỉ ở nhà, hưởng lương công nhân, vừa không phải rời xa quê hương, vừa sản xuất được.
Thứ ba, ví dụ như một công ty vào chế biến hoa quả người ta sử dụng 3.300 lao động, tôi nghĩ rằng chúng ta phát triển lực lượng đó thì chắc chắn sẽ an toàn. Nhưng phải quan tâm đến sinh kế, đời sống của người lao động, khi phát triển công nghiệp, rút kinh nghiệm thời gian qua. Khu đô thị nhất thiết phải có hệ thống về an sinh xã hội, đó là nhà ở, các thiết chế cho trẻ em, nuôi dạy… bảo đảm quyền an sinh tối thiểu của người lao động, theo hướng đó sẽ bền vững.
Chị Chảo Thị Yến (xã Nậm Chạc, Bát Xát, Lào Cai) bày tỏ trăn trở về những giải pháp nào để thu hút lượng lao động trẻ ở lại phát triển nông nghiệp, duy trì và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Chị Chảo Thị Yến (xã Nậm Chạc, Bát Xát, Lào Cai): Hiện nay, rất nhiều lao động ở vùng miền núi từ người trẻ đến trung niên bỏ làm nông nghiệp để đi làm thuê, làm công nhân ở các khu công nghiệp. Khi đến các bản làng có thể dễ nhận thấy đa số là người già và trẻ em (ví dụ từ chính bản trên cháu).
Ngoài ra, giới trẻ hiện nay có xu hướng làm các ngành nghề có lương hàng tháng thay vì sản xuất nông nghiệp (cũng có những người trẻ bỏ phố về rừng- tuy nhiên số lượng rất nhỏ so với lượng bỏ rừng xuống phố).
Với xu hướng phát triển nông nghiệp thông minh, bền vững, có trách nhiệm thì đòi hỏi phải có kiến thức công nghệ mà chỉ người trẻ mới có nhiều ưu thế nắm bắt. Vậy theo Thủ tướng, phải có những giải pháp nào để thu hút lượng lao động trẻ ở lại phát triển nông nghiệp, duy trì và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc?
Và giải pháp nào để thúc đẩy/nâng cao năng lực cho người nông dân, đặc biệt nông dân dân tộc thiểu số trong việc tiếp cận và áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp?
Bộ trưởng Bộ LĐTB&XH Đào Ngọc Dung: Hiện Việt Nam có khoảng 7 triệu lao động di cư, dịch dã xảy ra có nhiều yếu tố bất thường tác động đến khối lượng lao động này. Hiện nay, chúng ta đã dành 89 nghìn tỷ hỗ trợ 55 triệu lượt người, tới đây sẽ tiếp tục 66 nghìn tỷ nữa để hỗ trợ cho lao động và nhà ở cho nông dân, công nhân.
Chúng ta cố gắng ly nông bất ly hương, phát triển mạnh công nghiệp phụ trợ. Điển hình như ngành dệt may ít bị ảnh hưởng thời gian qua vì đa số mọi người ở quê hương và hưởng lương công nhân.
Hôm qua chúng tôi đến một nhà máy chế biến hoa quả dùng đến 3.800 lao động. Đây là khối lượng rất lớn thu hút lao động tại địa phương.
Tuy nhiên chúng tôi cũng lưu ý rằng phát triển khu công nghiệp cần có an sinh xã hội, nhà ở khu trẻ em…
Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh: Tiếp nối ý kiến của Bộ trưởng Đào Ngọc Dung về câu hỏi của đại biểu Yến, tôi tán thành với ý kiến của Bộ trưởng Dung. Tôi xin được nói lên suy nghĩ của mình.
Vùng đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 3/4 cả nước. Đây là nơi có tiềm năng lớn về nông nghiệp, du lịch… và là nơi phát huy bản sắc dân tộc được mạnh mẽ nhất. Các chính sách phát triển cho nông thôn nói chung và khu vực đồng bào dân tộc thiểu số nói riêng đang tạo cơ hội rất lớn tới đây cho nhiều khu vực như Tây Bắc, Tây Nguyên, Đông Nam Bộ… Thanh niên cần có nghiên cứu những thông tin này. Đó là những nội dung rất đáng tự hào về quê hương mình và có thể phát huy lòng tự hào từ chính nơi đây.
Chương trình Mục tiêu phát triển Dân tộc miền núi đã được thông qua, mục tiêu đầu tiên là hỗ trợ để khai thác tiềm năng thế mạnh. Trong 10 dự án thuộc chương trình thì dự án về hỗ trợ khoa học công nghệ rất được chú trọng, mục tiêu cuối cùng là tăng thu nhập cho bà con nông dân. Chủ trương đã có, chúng tôi xác định cách làm là Ủy ban Dân tộc sẽ phối hợp với các bộ ngành để cụ thể hóa 10 dự án này bằng các giải pháp liên kết vùng, tạo chuỗi sản suất…
Việc thực hiện các dự án này thì lực lượng chủ yếu là thanh niên.
Về việc tiếp cận KHCN của thanh niên, tôi cho rằng hiện nay Đảng, Nhà nước có nhiều chính sách, đề án Chuyển đổi số có trụ cột về xã hội số. Có nghĩa là cần làm cho người dân biết và biến những kiến thức về KHCN thành kiến thức của mình. Tới đây Ủy ban Dân tộc sẽ phối hợp với Bộ KH&CN để làm rõ nội dung này, chúng tôi sẽ cố gắng đưa các thông tin này lên môi trường mạng để tiếp cận nhanh hơn.
Vấn đề cuối cùng là đổi mới về phương pháp đào tạo nghề, nhân rộng mô hình và hướng dẫn trực quan rất quan trọng. Chúng tôi sẽ tăng cường học tập trao đổi ở các vùng, mỗi vùng có trình độ khác nhau.
Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Làm rõ thêm một số vấn đề, về câu hỏi của GS. Nguyễn Lân Hùng về việc truyền tải kiến thức cho nông dân nhiều hơn, trong đó có nguồn kinh phí để phổ biến các cuốn sách tổng kết kinh nghiệm sản xuất kinh doanh, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị tìm nguồn xã hội hóa để thủ tục đơn giản và triển khai nhanh chóng, hiệu quả hơn.
Về vấn đề việc làm cho người dân, Thủ tướng nêu rõ, nơi tạo được công ăn việc làm nhiều nhất là các thành phố lớn như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và vùng phụ cận, các trung tâm kết nối giao thông . Thực tế cả ở miền Bắc và miền Nam vừa qua cho thấy những nơi có tuyến cao tốc kết nối thì sẽ phát triển nhanh hơn là các tỉnh xa cao tốc.
Một trong những yếu tố thu hút lao động là không gian phát triển mới với các khu công nghiệp, khu kinh tế. Từ Đại hội XI, Đảng ta đã chỉ rõ đột phá về hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng giao thông. Đường cao tốc đi tới đâu thì mở ra không gian phát triển mới tới đó, thúc đẩy phát triển kinh tế, thu hút lao động. Đại hội XIII đã chỉ rất rõ và vừa qua, Quốc hội, Chính phủ đã rất tích cực, quyết liệt triển khai đột phá hạ tầng, nhất là đường bộ cao tốc.
Tuy nhiên, đầu tư hạ tầng giao thông rất tốn kém, chỉ mình chính quyền Trung ương không làm được, do đó phải có hợp tác công tư, hợp tác giữa Trung ương và địa phương, giữa nhà nước và tư nhân với các hình thức PPP.
“Chúng ta chia sẻ với nhau, cùng quyết tâm để làm, như Trung ương sắp xếp nguồn vốn hiệu lực, hiệu quả, chống tiêu cực, tham nhũng trong phát triển hạ tầng, địa phương và người dân phải làm tốt công tác giải phóng mặt bằng…”, Thủ tướng nói.
Về công tác đào tạo nhân lực, Thủ tướng cũng nhấn mạnh tinh thần phối hợp giữa các cơ quan Trung ương và địa phương, sự tham gia của người dân và các cơ sở đào tạo.
Ông Trần Như Kiên (huyện Yên Châu, Sơn La): Thời gian qua, người nông dân Sơn La đã tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất gắn với liên kết theo chuỗi giá trị, nhiều diện tích cây ăn quả đã được cấp mã số vùng trồng, đã được xuất khẩu vào nhiều thị trường trên thế giới, trong đó có Trung Quốc. Tuy nhiên từ năm 2020, các chính sách kiểm soát dịch bệnh COVID-19 của Trung Quốc đã khiến hoạt động xuất khẩu sang thị trường này gặp nhiều khó khăn.
Bên cạnh đó, trái cây tươi của tỉnh khi xuất khẩu sang các thị trường có yêu cầu chiếu xạ thường phải chuyển vào các tỉnh phía Nam xử lý nên tăng thời gian vận chuyển, dẫn tới thương nhân thu gom thường giảm giá mua tại vườn của người dân.
Trong thời gian tới, Chính phủ sẽ tiếp tục có các giải pháp gì để hỗ trợ xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc?
Đề nghị các bộ ngành xây dựng các nhà máy chiếu xạ tại các địa phương để hỗ trợ nông dân xuất khẩu.
Ông Hoàng Đình Quê (thôn Quỳnh Sơn, xã Quỳnh Sơn, huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang): Thời gian vừa qua, giá đất đai tại nhiều nơi đã tăng trưởng nóng, dẫn tới hiện tượng nhiều bà con nông dân cũng tham gia buôn bán đất nông nghiệp. Việc tăng giá đất dẫn đến nhiều hệ lụy không tốt cho sản xuất nông nghiệp, cho đảm bảo an ninh, trật tự ở nhiều địa phương.
Xin hỏi Thủ tướng, Chính phủ có các giải pháp gì nhằm kiểm soát giá đất, giám sát việc buôn bán, chuyển nhượng đất đai đúng các quy định của pháp luật?
Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan: Cách đây mấy ngày tôi thăm trung tâm chiếu xạ ở Hà Nội để chuẩn bị chiếu xạ chuyển lô hàng nông sản đầu tiên đi Mỹ. Nông sản miền Bắc không cần chuyển vào miền Nam để chiếu xạ. Trung tâm chiếu xạ ở Hà Nội nói với tôi là mỗi lần chiếu xạ, do có quá ít sản phẩm, chỉ một lô xoài đem đi chiếu xạ nên chi phí khá cao. Chuyển vào miền Nam thì chi phí chiếu xạ rẻ hơn, bởi trong đó họ chiếu xạ quanh năm, do có mùa màng trái cây quanh năm.
Để chi phí chiếu xạ thấp, các tỉnh phía bắc như Sơn La, Bắc Giang nên xem lại để chúng ta chiếu xạ một lần với số lượng lớn, giảm chi phí. Trung tâm chiếu xạ Hà Nội phải thuê chuyên gia người Mỹ để họ giám định quá trình kiểm soát bảo vệ thực vật, kiểm soát quá trình nên chi phí rất đắt. Chúng tôi sẽ cùng với Bộ Khoa học và Công nghệ kiến nghị quy trình với phía đối tác Mỹ để giảm chi phí.
Nhưng tôi nói lại lần nữa, nếu chúng ta làm với tinh thần đi buôn chuyến, lâu lâu có một chuyến đi chiếu xạ thì sẽ đội chi phí lên rất cao nên chúng ta cần cân nhắc. Hai bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ tìm cách để giảm giá thành phù hợp.
Riêng câu hỏi xuất khẩu về thị trường Trung Quốc, Thủ tướng Chính phủ đã phân công Bộ Công thương xây dựng cái này, Bộ trưởng Bộ Công Thương trả lời kỹ hơn. Tôi chỉ muốn nói rằng xuất khẩu từ tiểu ngạch sang chính ngạch là cả một quá trình. Chúng ta không chỉ bán tiểu ngạch ở cửa khẩu biên giới mà cần phải bán sâu vào nội địa phía bắc của Trung Quốc thì mới bảo đảm tính an toàn và lợi nhuận của chúng ta cao hơn.
Thực tế trong mấy ngày gần , có rất nhiều địa phương đàm phán với các thương nhân Trung Quốc để đưa nông sản vào sâu nội địa, tiếp cận gần với thị trường Bắc Kinh, Thượng Hải. Tôi nghĩ rằng câu chuyện này Bộ Công Thương sẽ rất quan tâm.
Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên: Hai năm vừa rồi, Trung Quốc áp dụng chính sách Zero Covid nên việc thông quan nông sản gặp nhiều khó khăn. Mặt khác nữa, một số mặt hàng nông sản của chúng ta, trong đó có trái cây, chưa ký được hiệp định với phía Trung Quốc về kiểm dịch. Trên thực tế, rất nhiều sản phẩm nông sản của chúng ta chưa đạt tiêu chuẩn về chất lượng nên còn ách tắc.
Để giải quyết vấn đề này, Chính phủ và các bộ, ngành, đặc biệt là Bộ Công Thương, đã duy trì chính sách giao thiệp với Trung Quốc để thống nhất với nhau về cách thông quan hàng hoá. Đồng thời, thúc đẩy đàm phán ký Nghị định thư về xuất khẩu nông sản. Việc đàm phán Nghị định thư này là trách nhiệm thuộc về Bộ NN&PTNT, nhưng Bộ Công Thương đã phối hợp rất chặt chẽ để thực hiện nhiệm vụ này.
Trong thời gian tới, để giải quyết nguồn hàng của chúng ta vào thị trường nội địa Trung Quốc, trước hết cần chuyển đổi tư duy sản xuất, từ tư duy sản xuất tự phát sang sản xuất theo tín hiệu thị trường. Trong cơ chế thị trường, người sản xuất bắt đầu sản xuất phải trả lời được sản xuất cái gì, bán ở đâu và cho ai. Điều này, các địa phương cần có chiến lược rõ ràng, quy hoạch vùng trồng, vùng nuôi và có hướng dẫn rất cụ thể về quy trình canh tác, quy trình sản xuất để bảo đảm được chất lượng sản phẩm của chúng ta đạt chuẩn.
Thứ hai, mặc dù chúng ta thống nhất với nhau là không nên quá phụ thuộc vào một thị trường, nhưng phải khẳng định rằng Trung Quốc là thị trường lớn, và thị trường ấy rất phù hợp với nền sản xuất của chúng ta. Có điều thị trường Trung Quốc không còn dễ tính như trước đây bởi họ đã đưa ra hàng loạt tiêu chuẩn về hàng hoá. Đặc biệt, Trung Quốc đã tham gia hiệp định RCEP với cùng với Việt Nam và các nước thành viên ASEAN bắt đầu từ đầu năm 2022.
Cho nên để giải quyết vấn đề này, đề nghị các địa phương, các doanh nghiệp, các hộ sản xuất nên sản xuất theo tín hiệu thị trường, sản xuất theo xuất khẩu chính ngạch, nghĩa là sản phẩm của chúng ta ít nhất phải truy xuất được nguồn gốc, và sản phẩm của chúng ta phải đạt được tiêu chuẩn, đáp ứng với thị trường Trung Quốc.
Thủ tướng Phạm Minh Chính: Đất đai là nguồn lực rất lớn phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và sinh kế, đời sống người dân, chúng ta đang tiếp tục hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách để phát huy tốt nhất nguồn lực này, hạn chế tối đa các sai phạm, tiêu cực, tham nhũng… - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Liên quan tới giải quyết hàng hóa, nông sản tại các cửa khẩu, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết: Các cơ quan đã triển khai tích cực và Thủ tướng đã chỉ đạo trực tiếp, giao thiệp với lãnh đạo cấp cao Trung Quốc, đại sứ Trung Quốc tại Việt Nam, lập tổ công tác do lãnh đạo Bộ Công Thương đứng đầu, chỉ đạo các tỉnh biên giới làm việc với các tỉnh biên giới của Trung Quốc để giải quyết các vấn đề liên quan.
Tuy nhiên, vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu, mong muốn của chúng ta. Chính sách chống dịch của Việt Nam và Trung Quốc khác nhau và thị trường Trung Quốc cũng không còn là thị trường dễ tính nữa, họ kiểm soát chặt chẽ hơn về an toàn vệ sinh thực phẩm, các quy định về các vấn đề khác cũng chặt chẽ hơn.
Chúng ta cần có giải pháp trước mắt để giải quyết vấn đề trước mắt, đồng thời có giải pháp lâu dài. Chúng ta cần thời gian quá độ để thúc đẩy xuất khẩu chính ngạch, điều này cần sự vào cuộc tích cực của cả chính quyền, doanh nghiệp, người dân.
Về vấn đề chiếu xạ, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phải xử lý, giải quyết nhanh và thỏa đáng, không để doanh nghiệp phải vào tận Thành phố Hồ Chí Minh để chiếu xạ, làm tăng chi phí và thời gian.
Về chính sách đất đai, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đang làm việc rất tích cực, Chính phủ đang chuẩn bị trình sửa đổi Luật Đất đai và sắp tổ chức hội nghị về phát triển thị trường đất đai lành mạnh, bền vững, an toàn, minh bạch, bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân, doanh nghiệp, xử lý nghiêm các sai phạm…
Với vấn đề đất đai, vừa phải có giải pháp xử lý các vấn đề tình thế, vừa phải có giải pháp lâu dài. Đất đai là nguồn lực rất lớn phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và sinh kế, đời sống người dân, chúng ta đang tiếp tục hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách để phát huy tốt nhất nguồn lực này, hạn chế thấp nhất các sai phạm, tiêu cực, tham nhũng…
Ông Lê Quang Thắng (Quảng Ninh): Sau khi chịu tác động bởi dịch COVID-19, nông dân gặp rất nhiều khó khăn về nguồn vốn để phục hồi lại sản xuất. Xin Thủ tướng cho biết, Chính phủ sẽ có giải pháp gì để chỉ đạo các ngân hàng có chính sách khoanh nợ, giãn nợ, tăng nguồn tăng hạn mức vay để nông dân kịp thời phục hồi sản xuất?
Thứ hai, từ năm 2010 đến nay, Chính phủ đã ban hành 3 Nghị định và các Thông tư hướng dẫn về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp nông thôn; trong đó có quy định về vay vốn không cần tài sản thế chấp. Đề nghị Thủ tướng cho biết, trong thời gian tới, Chính phủ có giải pháp cụ thể gì để trong thời gian tới nông dân thực sự được vay vốn mà không cần phải thế chấp tài sản để đảm bảo, phù hợp với quy định hiện hành? Đồng thời các doanh nghiệp đồng hành cùng nông dân cũng được có chính sách vay vốn ưu đãi như nông dân?
Chị Trần Thị Thanh Thoan (huyện Duy Tiên, Hà Nam): Thời gian qua, các ngân hàng đã có nhiều chương trình cho người dân vay vốn phát triển sản xuất. Tuy nhiên, vẫn có nhiều người dân khó tiếp cận vốn tín dụng với lãi suất ưu đãi, khiến nạn tín dụng đen vẫn còn đất để tồn tại. Tôi xin được hỏi, trong thời gian tới, Chính phủ sẽ có giải pháp gì mạnh mẽ hơn nữa để ngăn chặn và đẩy lùi nạn tín dụng đen ở nông thôn?
Thủ tướng Phạm Minh Chính trực tiếp trả lời, làm rõ thêm nhiều nội dung bà con nông dân nêu ra tại Hội nghị đối thoại - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú: Đây là lần thứ tư tôi được tham gia Hội nghị đối thoại này. Hai câu hỏi vừa qua có 3 ý liên quan đến ngân hàng, chúng tôi tiếp thu để hoàn thiện cơ chế chính sách.
Về câu hỏi của anh Thắng, có thể nói rằng lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn nói chung và vốn cho lĩnh vực này nói riêng luôn là những chính sách không ngừng nghỉ của Trung ương và Chính phủ. Riêng nguồn lực vốn, Chính phủ có sự chỉ đạo quyết liệt, hằng ngày. Về vấn đề giãn, hoãn, khoanh nợ, ngay từ khi có dịch thời điểm tháng 3/2020, chúng tôi đã có chinh sách về nội dung này. Mục tiêu là để doanh nghiệp không phải giải thể hay đóng cửa. Theo chính sách này, doanh nghiệp đã được, giãn, hoãn đến 2 triệu tỷ đồng. Cụ thể đã gần 700 nghìn tỷ hoãn, giãn đến hơn 40 nghìn tỷ. Các ngân hàng thương mại giãn hoãn các khoản vay doanh nghiệp nói chung, trong đó có doanh nghiệp nông nghiệp.
Chính sách vĩ mô cũng đang hỗ trợ nông nghiệp thông qua ngành ngân hàng, sẽ tiếp tục cộng hưởng với những chính sách giãn, hoãn cho doanh nghiệp trong 11 lĩnh vực ưu tiên, tạo hiệu quả huy động vốn cho doanh nghiệp nông nghiệp.
Thứ ba, đúng là chưa có lĩnh vực nào 10 năm mà có 3 Nghị định liên tiếp để có cơ chế cho nông nghiệp, nông thôn.
Việc vay tín dụng không phải thế chấp tài sản, chúng tôi xin trả lời hiện Ngân hàng Nhà nước trao quyền tự quyết cho Ngân hàng thương mại lĩnh vực này rất lớn. Vay không phải thế chấp là quyền của các tổ chức tín dụng. Chúng tôi tiếp tục giao NHNN chi nhánh Quảng Ninh triển khai đề xuất chính đáng của DN. Để đảm bảo thu nợ thì nhiều cách, phải tín nhiệm và quản lý dòng tiền chứ không chỉ có tài sản thế chấp.
Phó Thống đốc NHNN Việt Nam Đào Minh Tú làm rõ các vấn đề liên quan đến tín dụng - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Đối với ngành ngân hàng, năm 2017, chúng tôi đã đi khảo sát ở hầu hết các tỉnh trọng điểm về tín dụng đen và nhận thấy có rất nhiều câu chuyện đau lòng.
Nhận thấy trách nhiệm của mình là nếu làm tốt được việc mở rộng tín dụng chính thức thì người dân sẽ hạn chế bớt sử dụng tín dụng đen; cũng như dần dần triệt tiêu tín dụng đen; cùng với Bộ Công an và các bộ ngành khách và chính quyền địa phương vào cuộc để giải quyết vấn đề này.
Cũng từ năm 2017, chúng tôi đã có rất nhiều chính sách, kể cả những chính sách rất cụ thể để làm sao người dân hạn chế đến với tín dụng đen.
Thứ nhất về cơ chế chính sách đã có ngay Nghị định tạo điều kiện cho các ngân hàng thương mại mở rộng mạng lưới tới tất cả các cơ sở, đặc biệt là vùng sâu, vùng xa trên cả nước để người dân có thể dễ dàng đến với các tổ chức tín dụng.
Thứ hai là cơ chế tạo điều kiện cho vay tiêu dùng phát triển. Trong những năm vừa qua, tín dụng tiêu dùng phát triển rất nhanh, đã đạt được những kết quả tích cực, có sự quản lý rất chặt chẽ để tránh những biến tướng và giúp cho người dân tiếp cận rất nhanh. Đến nay, có khoảng 2,1 triệu tỷ vay phục vụ cho tiêu dùng. Tiêu dùng mang tính chất ngắn hạn, phục vụ cho những nhu cầu bức thiết với cuộc sống hằng ngày thì phần đó khoảng trên 700 nghìn tỷ. Sau Hội nghị đối thoại tại Gia Lai, chúng tôi đã giao cho Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn gói 5.000 tỷ để triển khai. Trong hơn 4 năm vừa qua, doanh số quay vòng của 5.000 tỷ này đã lên đến 65.000 tỷ.
Mặc khác, hệ thống Ngân hàng Chính sách xã hội "chạy xuống" tận từng xã, đặc biệt có 23 chương trình với 250 nghìn tỷ, trong đó có rất nhiều chương trình giúp người dân, đặc biệt là người nghèo. Đây là chính sách rất lớn cả Đảng, Nhà nước và Chính phủ rất hiệu quả. Nếu nhìn tỉ lệ tín dụng đen so với năm 2017, thì thấy giảm trên một nửa, bức xúc về những câu chuyện đau lòng cũng giảm đi đáng kể.
Tuy nhiên, trong thời gian tới sẽ thực hiện nhiều giải pháp để có thể mở rộng hơn tín dụng chính thức. Năm 2019, chúng tôi đã cùng với Bộ Công an khảo sát tại Hòa Bình, các địa phương vùng sâu, vùng xa thì thấy: Để giảm tín dụng đen, tăng tín dụng chính thức thì các tổ chức tín dụng phải động đến với người dân, tuyên truyền để người dân thấy không phải vay tín dụng quá khó khăn, phải kết hợp với chính quyền cơ sở nơi quản lý người dân để làm sao ngân hàng nắm được thân nhân, mục đích vay vốn chính đáng…
Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quốc Hùng - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quốc Hùng: Trong thời gian qua, lợi dụng khó khăn, bất cập trong tiếp cận nguồn vốn, vay vốn để sản xuất của nông dân, một số loại tội phạm đã hình thành các đường dây, ổ nhóm cho vay lãi nặng mà chúng ta hay gọi là tín dụng đen.
Ngay sau khi phát hiện tình hình đó nổi lên ở các địa phương, nhất là vùng liên quan đến nông dân, nông nghiệp, nông thôn, Bộ Công an đã kịp thời tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị 12 ngày 25/4/2019 về tăng cường phòng ngừa, đấu tranh liên quan đến hoạt động tín dụng đen. Đồng thời, chỉ đạo công an các địa phương mở nhiều đợt cao điểm tấn công triệt xóa, quyết liệt, rốt ráo các ổ nhóm liên qua đến tín dụng đen; bắt và xử lý hàng nghìn đối tượng, với phương châm phát hiện đến đâu xử lý đến đấy, mức xử lý hành chính thì xử lý hành chính, mức xử lý hình sự thì thu thập xử lý hình sự. Do đó nạn tín dụng đen đã giảm xuống. Đến nay đã bảo đảm an ninh trật tự ở nông thôn, nạn tín dụng đen đã có sự thuyên giảm.
Ngoài ra, chúng tôi tập trung chỉ đạo công an địa phương phối hợp với ngành ngân hàng tăng cường công tác tuyên truyền phòng ngừa, nắm tình hình, phát hiện cập nhật kịp thời các thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt của đối tượng này ngay ở địa bàn cơ sở. Đồng thời, tăng cường tham mưu xây dựng, sửa đổi, bổ sung thể chế liên quan đến phòng ngừa, xử lý loại tội phạm này.
Vừa qua, chúng tôi đã kịp thời tham mưu Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi Bộ luật Tố tụng hình sự, giao thêm quyền xác minh xử lý ban đầu đối với các loại tội phạm, trong đó có loại tội này, cho công an xã. Cho đến nay, thực hiện chủ trương tăng cường lực lượng công an chính quy để bảo đảm an ninh chính trị tại các xã, Bộ Công an tăng cường trên 50.000 sĩ quan chính quy để đảm nhiệm các chức danh công an xã. Tỉ lệ thông tin liên quan đến cho vay tín dụng đen và lừa đảo tài sản qua lợi dụng công nghệ cao được lực lượng công an xã xác minh giải quyết ngay từ đầu đã thuyên giảm… góp phần ngăn chặn hiệu quả tín dụng đen và cho vay nặng lãi.
Bên cạnh đó, chúng tôi đã phối hợp kịp thời với ngành ngân hàng tham mưu cho Chính phủ kịp thời xử lý các vấn đề vướng mắc liên quan đến việc tiếp cận nguồn vốn, bảo đảm tín dụng để giảm bớt sơ hở trong lĩnh vực này. Tình hình an ninh trật tự ở nông thôn đã được bảo đảm.
Làm rõ thêm về vấn đề nông dân Trần Thị Thanh Thoan nêu ra, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, trong chương trình phục hồi và phát triển, chính sách hỗ trợ đã rõ, nhưng trong tổ chức thực hiện, việc tiếp cận vốn tín chấp còn khó khăn.
Thủ tướng đề nghị ngân hàng nghiên cứu thêm về vấn đề này; chính quyền địa phương phối hợp với ngân hàng trong việc thẩm định các hồ sơ vay vốn tín chấp; các hộ nông dân cũng phải có dự án, rõ ràng, khả thi, hiệu quả thì ngân hàng sẽ chia sẻ nhiều hơn.
Thủ tướng cho rằng, việc chống tín dụng đen phải có sự vào cuộc của các cấp chính quyền, người dân và cơ quan chức năng. Bộ Công an phối hợp với NHNN nghiên cứu việc sử dụng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để hỗ trợ thẩm định hồ sơ vay vốn, đánh giá các thông tin cơ bản của người vay, giúp người dân có thể vay vốn ngân hàng thuận tiện hơn, hạn chế tín dụng đen.
Ông Nguyễn Văn Thanh (xã Vạn Thái, huyện Ứng Hòa, Hà Nội): Thời gian vừa qua, giá cả vật tư nông nghiệp, thức ăn chăn nuôi đồng loạt tăng cao, hầu hết các mặt hàng tăng rất cao so với trước dịch COVID-19, khiến nhiều nông dân chịu thua lỗ, nhiều người phải treo ao, treo chuồng. Xin hỏi Thủ tướng Chính phủ có chính sách, biện pháp gì để bình ổn giá vật tư đầu vào, tiếp sức, hỗ trợ nông dân?
Chị Nguyễn Thị Trâm (xã Minh Tân, huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh) nêu câu hỏi về giải pháp hỗ trợ chế biến nông sản, hỗ trợ DNNVV phát triển các dự án nông nghiệp công nghệ cao - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Chị Nguyễn Thị Trâm (xã Minh Tân, huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh): Sản xuất nông nghiệp của chúng ta vẫn chủ yếu đang ở dạng sản xuất thô, các sản phẩm nông sản xuất khẩu cũng dưới dạng thô, chưa có chế biến sâu, nên giá trị thu về còn thấp. Xin Thủ tướng cho biết, Chính phủ có giải pháp gì để hỗ trợ chế biến nông sản cho nông dân?
Thứ hai, xin hỏi Thủ tướng, Chính phủ sẽ có chính sách gì để hỗ trợ các DN nhỏ và vừa phát triển các dự án nông nghiệp công nghệ cao?
Bà Thái Hương, Anh hùng lao động, Nhà sáng lập, Chủ tịch Hội đồng tư vấn Tập đoàn TH, chia sẻ tại Hội nghị
- Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Bà Thái Hương, Anh hùng lao động, Nhà sáng lập, Chủ tịch Hội đồng tư vấn Tập đoàn TH: Tôi đến tham dự Hội nghị để nghe nông dân trình bày, nói lên tâm tư nguyện vọng của mình và bản thân tôi đến đây để học hỏi.
Theo Nghị quyết mà Thủ tướng vừa nêu trong phát biểu, nông dân là trung tâm, là chủ thể, nhưng rõ ràng là hàng hoá sản xuất từ nông nghiệp có 2 chuyện là chất lượng và chi phí giá thành bảo đảm, thế giới cũng có nhiều thành tựu để phục vụ, hỗ trợ nông dân phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn.
Sự tiếp sức này có nghĩa là mình phải làm sản phẩm của mình nắm bắt được thành tựu ấy, thế giới có những thành tựu về khoa học công nghệ, khoa học quản trị, đi theo hướng phát triển bền vững, kinh tế nông nghiệp xanh, nông nghiệp tuần hoàn…
Để thừa hưởng thành tựu đó, chúng ta phải có một bộ chính sách thích ứng trong từng ngành nghề, từng thời điểm. Chính phủ cần có chính sách đồng bộ về nông nghiệp, về chuyển đổi lại đất đai phù hợp để trồng cây. Cần có chính sách đánh giá lại nguồn lực đất đai, chính sách khích lệ để đưa khoa học quản trị, khoa học kỹ thuật vào, cần đề án rất rõ ràng. Muốn làm được để bán ra ngoài cũng phải có thương hiệu. Cần có những giải pháp để người nông dân tiếp cận nhiều thị trường.
Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên: Giá cả hàng hóa toàn cầu, trong đó có giá vật tư nông nghiệp, đã tăng rất cao trong gần 2 năm qua là do 3 nguyên nhân chính.
Thứ nhất, giá các loại nguyên, nhiên liệu đầu vào cho sản xuất phân bón đều tăng cao.
Thứ hai, nguồn cung trên thị trường thế giới có xu hướng giảm, trong khi nhu cầu tiêu thụ tăng cao do phục hồi kinh tế sau đại dịch COVID-19.
Thứ ba, gián đoạn chuỗi cung ứng bởi ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 và xung đột chính trị ở một số quốc gia, vùng lãnh thổ.
Trước tình hình đó, Chính phủ và các bộ, ngành chức năng đã rất cố gắng để kiềm chế tốc độ tăng giá của vật tư nông nghiệp trong nước. Lãnh đạo Chính phủ đã có nhiều cuộc làm việc với các doanh nghiệp để yêu cầu chủ động tìm kiếm nguồn nguyên liệu nhập khẩu, phát huy công suất sản xuất, kiểm soát kênh phân phối, ưu tiên tối đa tiêu thụ tại thị trường trong nước, hạn chế xuất khẩu những mặt hàng là vật tư có tính chiến lược. Đặc biệt, chúng ta cũng đã nghiên cứu những chính sách có thể điều chỉnh thuế, phí.
Trong tình huống giá cả tiếp tục leo thang thì còn một công cụ nữa là đề xuất cấp có thẩm quyền việc trợ giá đối với một số vật tư để bớt khó khăn cho người nông dân.
Tới đây, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục tham mưu cho Chính phủ và cấp có thẩm quyền để tiếp tục kiểm soát vật tư thiết yếu phục vụ cho sản xuất, đặc biệt là vật tư nông nghiệp. Chúng tôi sẽ tiếp tục tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp sản xuất, đồng thời yêu cầu các doanh nghiệp cùng nhau ngồi lại, bàn bạc việc chia sẻ khó khăn cho người nông dân.
Hiện nay, đối với sản xuất phân bón, giá nguyên liệu đầu vào tăng khoảng 130-170%, giá đầu ra cũng tăng tương ứng như vậy. Thực tế là vật tư đầu vào chỉ chiếm khoang 55-60% giá thành sản phẩm. Vì vậy, mặc dù giá nguyên liệu thế giới tăng, nhưng các doanh nghiệp cần tiết giảm chi phí sản xuất để chia sẻ lợi ích với người nông dân.
Bên cạnh đó, chúng tôi sẽ tiếp tục kiểm tra, kiểm soát thị trường; các bộ, ngành cũng sẽ tiếp tục đề nghị xem xét lại thuế GTGT đối với phân bón để giúp kiềm chế mức độ tăng giá. Giải pháp cuối cùng, nếu tiếp tục có sự leo thang về giá, Bộ Công Thương sẽ cùng với Bộ NN&PTNN kiến nghị Chính phủ xem xét hỗ trợ trợ giá một số vật tư thiết yếu.
Bộ trưởng NN&PTNN Lê Minh Hoan: Theo tôi, giá thành sản phẩm được quyết định bởi 2 yếu tố cầu thành là lượng và giá. Vì vậy, mô hình nông nghiệp mới tại đồng bằng sông Hồng và sông Cửu Long đã chứng minh chúng ta có thể tiết giảm lượng trong quy trình sản xuất để tiết kiệm vật tư đầu vào. Ngân hàng Thế giới đánh giá nông dân Việt Nam đang lạm dụng hơn 55% chi phí vật tư đầu vào.
Tôi đã đi thị sát các mô hình và thấy rằng bà con nông dân có thể ứng dụng triệt để các mô hình, các phương thức được hướng dẫn, khuyến cáo của đơn vị khuyến nông để giảm nhiều chi phí.
Tôi lưu ý vấn đề ở đây là chi phí đầu vào thấp hơn để được đầu ra cao hơn. Doanh nghiệp cần tập trung nghiên cứu các mô hình mới để đạt mục tiêu bắt buộc là tiết giảm chi phí. Giải pháp thứ hai là vào hợp tác xã để mua chung vật tư, mua sỉ thì giá sẽ rẻ hơn.
Cùng với đó, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng, chúng ta cần nỗ lực để dần tự chủ một số nguyên liệu trong sản xuất thức ăn chăn nuôi, thức ăn thuỷ sản. Nếu quyết tâm và cùng nhau nỗ lực triển khai đồng bộ các giải pháp, tôi tin rằng chúng ta sẽ kiểm soát tốt vấn đề này.
Về chế biến đúng là thời gian trước là chế biến thô, nhưng chúng ta thấy rõ ràng ở những gian hàng OCOP chúng ta vừa đi thăm đã bắt đầu chuyển qua chế biến nhiều. Chúng ta hãy bắt đầu từ ý tưởng và từ đó chúng ta làm.
Tôi sẵn sàng tiếp tại Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để chúng ta có thể bàn tiếp về ý tưởng để thấy rõ cần bắt đầu từ đâu, sau đó có doanh nghiệp chế biến nông sản. Từ mô hình đó để chúng ta kiến nghị về chính sách, chứ không phải chúng ta chờ chính sách.
Thủ tướng Phạm Minh Chính: Chúng ta phải cùng nhau nâng cao nhận thức về tầm quan trọng, giá trị của thương hiệu. Có thương hiệu rồi, chúng ta phải sản xuất thế nào để sản phẩm đáp ứng được chất lượng, số lượng, đặc biệt là tạo cạnh tranh lành mạnh trong nền kinh tế thị trường - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Làm rõ thêm nội dung hỗ trợ nông dân trong lúc này, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, vừa qua, Chính phủ đã đề xuất và đang triển khai chương trình phục hồi và phát triển kinh tế xã hội. Ngay trong thời gian phòng chống dịch vừa qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự vào cuộc, đồng hành của Quốc hội, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách tiền tệ như giảm lãi suất hỗ trợ người dân và doanh nghiệp. Cùng với đó là các chính sách tài khóa như miễn giảm thuế, phí, lệ phí, tiền điện, nước.
Chính phủ cũng tập trung đầu tư phát triển hạ tầng, nhất là hạ tầng giao thông, văn hóa, giáo dục, y tế…, đặc biệt là hạ tầng giao thông với hàng loạt tuyến cao tốc để giảm chi phí logistics. Đây là quyết tâm rất cao của Đảng và Nhà nước ta, chúng ta có nguồn lực và đã bố trí nguồn lực để làm, không phải tính cua trong lỗ.
Về việc xây dựng thương hiệu, Thủ tướng cho biết đã đề cập vấn đề này rất nhiều lần tại nhiều diễn đàn khác nhau. Nhiều lúc chúng ta chưa nhận thức được giá trị của thương hiệu. Chúng ta phải cùng nhau nâng cao nhận thức về tầm quan trọng, giá trị của thương hiệu. Cùng một cái áo mà công nhân Việt Nam may, nhưng gắn mác của các thương hiệu quốc tế vào vào giá trị tăng gấp hàng chục lần. Có thương hiệu rồi, chúng ta phải sản xuất thế nào để sản phẩm đáp ứng được chất lượng, số lượng, đặc biệt là tạo cạnh tranh lành mạnh trong nền kinh tế thị trường.
Một vấn đề quan trọng khác là phải quy hoạch, xây dựng vùng nguyên liệu. Như Bộ trưởng Lê Minh Hoan vừa nhắc tới việc nhập khẩu ngô, đậu tương làm thức ăn chăn nuôi, các bộ ngành phải nghiên cứu tìm giải pháp, điều chỉnh chính sách để phát triển vùng nguyên liệu ngô, đậu tương, từ đó giảm phụ thuộc vào nhập khẩu.
Chúng ta cùng nhận thức vấn đề, đưa ra giải pháp và hành động để giảm phụ thuộc về nguyên liệu đầu vào cho sản xuất nông nghiệp. Đây là quyết tâm rất cao của Đảng và Nhà nước. Chúng ta có nguồn lực và đã bố trí nguồn lực để làm.
Thủ tướng nêu 8 thông điệp lớn
Thủ tướng nhấn mạnh 8 thông điệp để định hướng nội dung thảo luận tại Hội nghị đối thoại - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Phát biểu định hướng Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính gửi lời chào trân trọng, lời thăm hỏi ân cần, lời chúc mừng tốt đẹp nhất tới các đại biểu tham dự cuộc đối thoại, bà con nông dân và đồng bào, đồng chí trên cả nước. Thủ tướng cũng gửi lời chia sẻ, cảm thông sâu sắc tới bà con nông dân nói riêng và đồng bào cả nước nói chung với những khó khăn, thách thức trong 2 năm gồng mình cùng cả nước phòng chống dịch vừa qua.
Nhấn mạnh các thông điệp gửi tới các đại biểu và bà con nông dân cả nước, Thủ tướng cho rằng đại dịch là vấn đề toàn cầu, do đó phải có cách tiếp cận toàn cầu, đề cao hợp tác quốc tế, chủ nghĩa đa phương; đại dịch là vấn đề toàn dân, nên phải có cách tiếp cận toàn dân, huy động sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc.
Nhờ nỗ lực nội tại và sự hỗ trợ của bạn bè, đối tác quốc tế, đến nay chúng ta đã kiểm soát được dịch bệnh. Sự kiện đối thoại hôm nay và đặc biệt là việc tổ chức thành công SEA Games 31 với hơn 10.000 người tham dự vừa qua đã cho thấy hiệu quả chống dịch và tình hình an toàn tại Việt Nam. Đây là nỗ lực của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng, đứng đầu là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
Nhưng tình hình dịch bệnh còn phức tạp, nhiều nước còn phải gồng mình chống dịch, không quốc gia nào an toàn khi quốc gia khác còn phải chống dịch, không người dân nào an toàn khi người khác còn mắc bệnh. Do đó, chúng ta vẫn không được lơ là, chủ quan.
Thủ tướng nêu rõ, đại dịch để lại hậu quả hết sức nghiêm trọng mà chúng ta phải hằng ngày giải quyết. Tình hình thế giới diễn biến hết sức phức tạp, khó lường, liên quan tới cạnh tranh chiến lược, xung đột tại Ukraine, việc đứt gãy chuỗi cung ứng, giá cả nguyên liệu đầu vào, lạm phát tăng cao tại các đối tác lớn của Việt Nam, sức ép lạm phát gia tăng với kinh tế thế giới nói chung và kinh tế Việt Nam nói riêng. Vấn đề an ninh lương thực nổi lên.
Tất cả những điều này tác động tới sản xuất kinh doanh và đời sống người dân, trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam có độ mở rất lớn, kim ngạch xuất nhập khẩu lên tới 200% GDP, Việt Nam đã tham gia 15 hiệp định thương mại tự do, các diễn biến trên thế giới tác động ngay tới Việt Nam.
Thủ tướng Phạm Minh Chính và Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam Lương Quốc Đoàn tại Hội nghị đối thoại - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Thủ tướng nhấn mạnh, thực hiện đường lối của Đảng, Việt Nam xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với tích cực, chủ động hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả, là bạn tốt, đối tác tin cậy, thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế. Đây là hai mặt song song của một quá trình, mặt này tốt sẽ ảnh hưởng tích cực tới mặt kia và ngược lại. Độc lập, tự chủ không phải là tự cung, tự cấp, cách biệt với thế giới.
Thủ tướng nêu rõ, tình hình luôn có những khó khăn, không có khó khăn này thì khó khăn khác, vấn đề là chúng ta tiếp cận, giải quyết thế nào. Lịch sử Việt Nam có nhiều lần xuất hiện tình thế ngàn năm treo sợi tóc, nhưng chúng ta đã vượt qua được. Chúng ta không mất bình tĩnh, không hoang mang, sợ sệt, cũng không chủ quan, mất cảnh giác mà luôn tự tin, giữ vững bản lĩnh trước các tác động từ bên ngoài, giữ vững đoàn kết, thống nhất. Chúng ta luôn bám sát thực tiễn, tôn trọng thực tiễn, xuất phát từ thực tiễn, lấy thực tiễn làm thước đo để đề ra mục tiêu, quan điểm, nhiệm vụ, giải pháp phù hợp, khả thi để hóa giải khó khăn, thách thức, phát huy tối đa nội lực, những kết quả đã đạt được qua các thời kỳ, những thuận lợi và thời cơ để phát triển kinh tế nói chung và kinh tế nông nghiệp nói riêng.
Thủ tướng yêu cầu các bộ, các ngành, các cấp phải phối hợp chặt chẽ, hiệu quả hơn, cùng cả hệ thống chính trị, dưới sự lãnh đạo của Đảng, để cùng ngành nông nghiệp, cùng người nông dân giải quyết các khó khăn đang hiện hữu và cả những khó khăn trong tương lai có thể xuất hiện mà chúng ta chưa dự báo được.
Ba cuộc đối thoại của Thủ tướng Chính phủ với nông dân trước đây đều mang lại hiệu quả thiết thực cho nền kinh tế nói chung và cho nông dân, nông nghiệp, nông thôn nói riêng. Chúng ta phải rà soát lại những việc đã làm tốt, những việc chưa làm tốt sau các cuộc đối thoại đó để tiếp tục có cảm xúc, động lực tiếp tục làm việc. Tất nhiên, một cuộc đối thoại không thể giải quyết được tất cả các vấn đề, chúng ta phải không ngừng giải quyết các vấn đề nảy sinh, nỗ lực, quyết tâm phấn đấu vươn lên.
Thủ tướng nhấn mạnh, trong quá trình phát triển, lấy nội lực (con người, thiên nhiên, truyền thống lịch sử - văn hóa) là cơ bản, quyết định, chiến lược lâu dài, trong đó tcon người là yếu tố quan trọng nhất. Còn nguồn lực bên ngoài (năng lực quản trị, công nghệ, tri thức hóa nông dân, nguồn vốn, thị trường, chuỗi cung ứng…) là quan trọng, đột phá, thường xuyên. Dựa vào nội lực là chính, nhưng không thể bỏ qua ngoại lực.
Trong điều kiện hiện nay, Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu phải tiếp tục đổi mới công nghệ; đa dạng hóa chuỗi cung ứng, không phụ thuộc vào một thị trường nhất định; kết hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa công nghiệp với nông nghiệp, công nghiệp hóa nông nghiệp; kết nối các chuỗi giá trị, phát triển kinh tế tuần hoàn, kinh tế số, thích ứng biến đổi khí hậu, giảm phát thải khí metal trong nông nghiệp…
Thủ tướng đề nghị tổ chức cuộc đối thoại với tinh thần dân chủ, thẳng thắn, đổi mới, chân thành, tin cậy, trách nhiệm để xử lý các vấn đề, bảo đảm hiệu quả. Những vấn đề thuộc thẩm quyền của cấp nào thì cấp đó phải xử lý, giải quyết, mỗi người trên cương vị, thẩm quyền, trách nhiệm phải làm hết mình, không phải nêu ra vấn đề rồi để đấy. Những vấn đề đã "chín", đã rõ, được thực tiễn chứng minh là đúng, thực hiện có hiệu quả, được đa số đồng tình thì tiếp tục thực hiện; những vấn đề chưa có quy định hoặc vượt quy định thì mạnh dạn thí điểm, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, mở rộng dần, không cầu toàn, không nóng vội.
Ông Lương Quốc Đoàn, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Trung ương Hội Nông dân Việt Nam
Ông Lương Quốc Đoàn, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Trung ương Hội Nông dân Việt Nam phát biểu đề dẫn:
Qua 3 lần tổ chức Hội nghị Thủ tướng đối thoại với nông dân, nhiều vấn đề tồn tại, khó khăn, vướng mắc, bất cập trong thực hiện chính sách phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn đã được Thủ tướng, các ban, bộ, ngành Trung ương và địa phương tập trung giải quyết, tạo sự biến chuyển lớn, được đông đảo nông dân đồng tình. Đó là nguồn lực đầu tư cho phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn; tổ chức sản xuất nông nghiệp hiện đại theo chuỗi giá trị; tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nhất là nông nghiệp công nghệ cao; chính sách khuyến khích, hỗ trợ ứng dụng khoa học công nghệ phát triển nông nghiệp, ngành nghề nông thôn; hỗ trợ nông dân, nhất là nông dân trẻ khởi nghiệp; quản lý, kiểm tra, giám sát việc sản xuất, kinh doanh, sử dụng vật tư nông nghiệp.
Hội nghị Thủ tướng đối thoại với nông dân năm 2022 là hội nghị lớn nhất từ trước đến nay, được tổ chức trong bối cảnh dịch COVID-19 được kiểm soát, cả nước bước vào giai đoạn phục hồi và phát triển kinh tế, trong đó có phục hồi sản xuất nông nghiệp.
Nông nghiệp là một lợi thế của quốc gia, là trụ đỡ của nền kinh tế. Phát triển nông nghiệp hiệu quả, bền vững, minh bạch, trách nhiệm, tích hợp đa giá trị theo hướng giữ vững an ninh lương thực, bảo vệ môi trường sinh thái; phát triển nông nghiệp xanh, hữu cơ, tuần hoàn. Xây dựng nông thôn hiện đại, phồn vinh, hạnh phúc, dân chủ, văn minh; có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ, kết nối với đô thị; có đời sống văn hoá lành mạnh, phong phú, đậm đà bản sắc dân tộc; có môi trường xanh, sạch, đẹp; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được bảo đảm. Phát triển nông nghiệp, nông thôn, nâng cao đời sống nông dân và người dân nông thôn là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, là nhiệm vụ trọng tâm của cả hệ thống chính trị.
Hội nghị đối thoại được tổ chức tại tỉnh Sơn La lần này càng ý nghĩa hơn khi Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết số 11-NQ/TW ngày 10/2/2022 về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng trung du và miền núi Bắc Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Đặc biệt, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 5 khoá XIII vừa bàn và thông qua ban hành Nghị quyết mới về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045.
Qua chuẩn bị Hội nghị đối thoại, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam đã triển khai lấy ý kiến sâu rộng trong các cấp Hội, hội viên nông dân cả nước; đã có hơn 1.600 câu hỏi, đề xuất, kiến nghị được gửi tới Thủ tướng Chính phủ. Những vấn đề chính, vấn đề lớn, nổi cộm kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ trong Hội nghị lần này như sau:
Thứ nhất là, dịch bệnh COVID-19 bùng phát, nông dân cũng như doanh nghiệp đối tác nhà nông nhiều nơi bị ảnh hưởng nặng nề. Nông dân là đối tượng chịu thiệt thòi nhất khi giá vật tư đầu vào tăng phi mã, cụ thể giá phân bón có loại tăng 250%, giá thức ăn chăn nuôi cũng tăng, trong khi đó đầu ra nông sản gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của đại dịch. Nông dân cần được hỗ trợ sản xuất và tiêu thụ nông sản.
Thứ hai, liên kết, hợp tác sản xuất theo chuỗi giá trị là xu thế và yêu cầu trong quá trình phát triển, liên kết "4 nhà", trong đó liên kết trung tâm "Nhà nông – Doanh nghiệp" nhiều nơi gặp thử thách, thậm chí đứt gãy. Vấn đề đặt ra, đó là cần tập trung giải quyết mối liên kết "4 nhà", trong đó trọng tâm là phát triển các HTX nông nghiệp kiểu mới như thế nào?
Thứ ba, chuyển đổi số trong nông nghiệp là một trong 8 nội dung của Chương trình Chuyển đổi số Quốc gia; nhiều Nghị quyết của Đảng đều xác định vai trò chủ thể của nông dân trong quá trình phát triển nông nghiệp, kinh tế nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới, mục tiêu tỷ lệ kinh tế số trong GDP đến năm 2025 là 20%, năm 2030 là 30%. Như vậy, muốn có một nền nông nghiệp thịnh vượng, nông thôn hiện đại, thì cần có những người nông dân văn minh, nông dân có tri thức. Do vậy đặt ra yêu cầu nhiệm vụ cần phải đào tạo, bồi dưỡng, huấn luyện nông dân đủ tri thức, văn hóa, kỹ năng sản xuất nông nghiệp để thực hiện vai trò chủ thể của mình và có trình độ sản xuất ngang bằng với các nước trong khu vực và trên thế giới.
Thứ tư, thực hiện chủ trương của Đảng và nhà nước, đến nay đã có nhiều doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, trong đó có cả một số doanh nghiệp nước ngoài, làm xuất hiện hình thức "gia công trong nông nghiệp", điều này đem đến lợi ích lớn cho doanh nghiệp nhưng nông dân hưởng lợi ít và phụ thuộc hoàn toàn vào doanh nghiệp. Giải pháp nào để giải quyết vấn đề này.
Thứ năm, những năm qua, Việt Nam xuất khẩu nông sản trên 48 tỷ USD, tuy nhiên vẫn chủ yếu là xuất khẩu thô, chế biến tinh còn rất hạn chế, 70-80% là xuất khẩu tiểu ngạch, trong số đó trên 70% xuất khẩu lệ thuộc một thị trường lớn, rủi ro cao (đây chính là một trong những rào cản để phát triển nông nghiệp). Trong thời gian tới, giải pháp, chính sách nào tăng tỷ lệ chế biến và xuất khẩu nông sản chính ngạch, mở rộng thị trường xuất khẩu và hạn chế lệ thuộc vào một thị trường.
Thứ sáu, chủ trương và khẩu hiệu "sản xuất theo tín hiệu thị trường", nhưng hiện nay nông dân rất khó khăn trong việc định hướng sản xuất, tiếp nhận thông tin thị trường và hỗ trợ tổ chức sản xuất. Do vậy, cần thiết phải có một tổ chức chịu trách nhiệm tổng hợp thông tin thị trường và phát đi chỉ báo cho nông dân sản xuất theo tín hiệu thị trường, đảm bảo cho sản xuất hàng hóa của nông dân không rơi vào tình trạng được mùa - rớt giá; nông sản hàng hóa thừa, thiếu cục bộ ở từng địa phương.
Thứ bảy, Nghị quyết 26 về nông nghiệp, nông dân, nông thôn có nêu chủ trương định hướng nông dân tham gia cổ phần hoá bằng đất, nhưng sau hơn 10 năm vẫn chưa trở thành một xu hướng hợp tác lớn như kỳ vọng của nông dân và doanh nghiệp. Nông dân góp đất có nguy cơ tăng rủi ro hoặc giảm cơ hội nhận được lợi ích tương xứng vì đất được doanh nghiệp định giá thấp, nông dân có cổ phần ít, lợi nhuận không đáng kể, không đảm bảo cuộc sống, cổ phần ngày càng nhỏ qua mỗi đợt huy động vốn mới. Người nông dân nhiều nơi mong muốn định giá quyền sử dụng đất sát với giá thị trường, được đảm bảo sinh kế, việc làm khi đất bị thu hồi…
Thứ tám, phong trào khởi nghiệp quốc gia hiện nay đang được Đảng, Nhà nước rất quan tâm, chú trọng. Khởi nghiệp đã khó nhưng khởi nghiệp trong nông nghiệp còn khó hơn vì đây là một lĩnh vực nhiều rủi ro và cần đầu tư lâu dài ; thực tế hiện nay cho thấy, các ý tưởng, dự án, mô hình khởi nghiệp do nông dân khởi xướng thực hiện còn rất ít, quy mô còn nhỏ, khó tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi.
Thứ chín, một trong những khó khăn và thua kém về lợi thế cạnh tranh của nông nghiệp Việt Nam là chưa làm chủ được nhiều loại giống cây trồng, vật nuôi. Trân trọng đề nghị Thủ tướng chỉ đạo xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích các tổ chức cá nhân đầu tư nghiên cứu khoa học để làm chủ một số loại giống cây, con chủ lực.
Hội nghị lần này diễn ra ngay sau thành công của Hội nghị Trung ương 5 khoá XIII, trong đó Trung ương đã tập trung tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 7 khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn; khẳng định sự quan tâm, chủ trương nhất quán của Đảng, Nhà nước, Chính phủ về tầm quan trọng và chiến lược đầu tư cho nông nghiệp, nông thôn phát triển bền vững. Nông nghiệp phải được phát triển cả về quy mô và trình độ sản xuất, là trụ đỡ của nền kinh tế, bảo đảm vững chắc an ninh lương thực quốc gia. Nông dân là chủ thể, tích cực trong chuyển đổi cơ cấu sản xuất, ứng dụng khoa học - công nghệ, tham gia hợp tác, liên kết, khôi phục và phát triển ngành nghề nông thôn; xây dựng nông thôn mới, giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc, giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội. Nông thôn là địa bàn chiến lược trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Sự thành công của Hội nghị lần này sẽ có ý nghĩa quan trọng trong việc cụ thể hoá chủ trương, chiến lược đó.
Nguồn tin: baochinhphu.vn
Ý kiến bạn đọc
Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn