Tình hình xuất khẩu thủy sản của Việt Nam 6 tháng đầu năm và dự báo

Xuất khẩu thủy sản 6 tháng đầu năm đạt gần 4 tỉ USD

Theo thông tin mới nhất từ Tổng cục Thủy sản (Bộ NN&PTNT): Kim ngạch XK thủy sản nửa đầu năm đạt gần 4 tỷ USD, bằng 100,6% so với cùng kỳ năm 2018. Về nửa cuối năm, Tổng cục Thủy sản nhận định sẽ có một số thuận lợi trong XK, điển hình như tăng trưởng XK tại một số thị trường sau khi Hiệp định Ðối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) có hiệu lực. Ngoài ra, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA) vừa ký kết cũng có tác động mở ra thêm nhiều cơ hội cho thủy sản XK.
Thậm chí, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường còn nhấn mạnh: Bên cạnh lâm sản, thủy sản sẽ là khu vực "cứu cánh" cho mục tiêu tăng trưởng cũng như mục tiêu XK toàn ngành nông nghiệp nửa cuối năm. Trong bối cảnh khó khăn, cần đặc biệt tập trung đẩy mạnh, nhanh hơn ở những ngành hàng đang có dư địa như khai thác, nuôi trồng thủy sản. “Mặc dù giá thủy sản thế giới đang không cao, nhưng vẫn còn dư địa để tập trung phát triển”, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nói.
Đề cập mục tiêu cụ thể hơn cho câu chuyện XK thủy sản nửa cuối năm cũng như tính chung cả năm 2019, ông Nguyễn Ngọc Oai- quyền Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản nêu rõ: Toàn ngành phấn đấu giá trị tăng trưởng cả năm đạt 6,7% trở lên, trong khi con số mà Bộ NN&PTNT báo cáo lên Thủ tướng trước đó chỉ là 6,5%; XK phấn đấu đạt 10-10,5 tỷ USD.
Ngành thủy sản nỗ lực nâng chất lượng, hạ giá thành
Trong XK thủy sản, tôm và cá tra là 2 mặt hàng chủ lực. Đề cập sâu hơn ở góc độ các mặt hàng này, ông Như Văn Cẩn-Vụ trưởng Vụ Nuôi trồng thủy sản (Tổng cục Thủy sản) nêu quan điểm: Nửa đầu năm, ngành tôm Việt đối mặt sự cạnh tranh mạnh mẽ, đặc biệt là về giá cả. Điều này xuất phát từ câu chuyện trong nửa đầu năm, giá thức ăn cho tôm tăng tới 2 lần. Bên cạnh đó, giá điện được điều chỉnh tăng từ cuối tháng 3 cũng tác động tới chi phí sản xuất. Thực tế, chi phí sản xuất tôm đã tăng tới 4.000 đồng/kg. Ngoài ra, nuôi tôm vẫn chủ yếu quy mô hộ nhỏ lẻ, hệ thống liên kết chuỗi chưa tốt như cá tra, khi biến động thị trường xảy ra dễ gây bất lợi cho người sản xuất.
“Thời gian tới, dự báo vẫn nhìn thấy khả năng tốt với ngành tôm khi những tháng cuối năm đã qua mùa tôm chính của thị trường đối thủ là Ấn Độ. Ngoài ra, nhờ các FTA, tôm Việt có thêm cơ hội XK. Tuy nhiên, điểm mấu chốt nhất là toàn ngành phải nỗ lực tập trung nâng cao chất lượng, giảm giá thành sản phẩm. Điều này cần sự vào cuộc của nhiều bộ, ngành, các cấp chứ không riêng gì Bộ NN&PTNT”, ông Cẩn nói.
Với mặt hàng cá tra, ông Cẩn phân tích: Các hệ thống rào cản thương mại đã được dựng lên khá nhiều, điển hình là từ thị trường lớn Hoa Kỳ. Bài toán đặt ra với cá tra Việt là phải đổi mới liên tục, nỗ lực mới đảm bảo được sức cạnh tranh trên sân chơi quốc tế minh bạch. Bên canh tôm, cá tra, ông Cẩn cho rằng, nhuyễn thể cũng là mặt hàng có tiềm năng rất lớn, đặc biệt tại các tỉnh ven biển, cần chú trọng hơn phát triển mặt hàng này.
Ông Phạm Quang Toản-Vụ trưởng Vụ Tài chính Kế hoạch (Tổng cục Thủy sản) nêu rõ: Nửa cuối năm, Tổng cục Thủy sản sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan để tháo gỡ các rào cản thương mại, mở rộng thị trường XK, bao gồm thị trường Ả rập - xê út, Hoa Kỳ, EU; tăng cường xúc tiến thương mại quảng bá về các ngành hàng XK chủ lực của Việt Nam tại một số quốc gia NK chính; tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ trong khai thác và bảo quản sản phẩm sau thu hoạch trên tàu cá, đặc biệt là công tác bảo quản sản phẩm thủy sản trên tàu cá, gia tăng giá trị sản phẩm thủy sản XK từ khai thác...
Ông Nguyễn Ngọc Oai đánh giá: Mục tiêu, nhiêm vụ 6 tháng cuối năm rất nặng nề, đòi hỏi có quyết tâm rất cao, tập trung xây dựng kế hoạch và giải pháp thật cụ thể cho từng lĩnh vực mới đạt được kết quả như mong muốn, đạt các chỉ tiêu. “Đáng chú ý, gỡ thẻ vàng cho hải sản XK sang thị trường EU được coi là nhiệm vụ cực kỳ quan trọng bởi không gỡ thẻ vàng sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến danh dự ngành thủy sản trên trường quốc tế, đến đời sống của bà con nhân dân. Từ nay đến cuối tháng 10, phải tập trung cao nhất khắc phục 4 khuyến nghị của Ủy ban châu Âu (EC) để tới đầu tháng 11 Đoàn EC sang ghi nhận Việt Nam là nước có nỗ lực tháo gỡ thẻ vàng”, ông Oai nói.
Tình hình xuất khẩu cá tra, tôm,cá biển
Đại diện Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, tính đến hết tháng 5/2019, xuất khẩu thủy sản cả nước đạt 3,19 tỷ USD, giảm 1% so với cùng kỳ năm 2018.
Dự báo kim ngạch xuất khẩu thủy sản nửa đầu năm nay sẽ đạt khoảng 3,95 tỷ USD, giảm gần 1% so với cùng kỳ năm trước.
Theo VASEP, xuất khẩu tôm tiếp tục giảm nhưng mức giảm ít hơn so với năm trước. Lũy kế 5 tháng đầu năm, xuất khẩu tôm giảm 13,6%, đạt 1,1 tỷ USD.
Trong đó, tôm chân trắng đạt 752 triệu USD, tôm sú đạt 270 triệu USD, kim ngạch xuất khẩu của cả hai loại tôm này đều giảm 15%. Dự báo, xuất khẩu tôm trong 6 tháng đầu năm sẽ đạt khoảng 1,45 tỷ USD, giảm 11%.
Không chỉ có tôm, xuất khẩu cá tra cũng bắt đầu sụt giảm trong những tháng qua. Trong 5 tháng đầu năm, cá tra xuất khẩu giảm gần 1%, đạt 790 triệu USD.
Trái ngược với việc “tụt dốc” của tôm và cá tra thì các mặt hàng hải sản xuất khẩu như cá ngừ, mực – bạch tuộc, cá biển vẫn tăng cao trong 5 tháng đầu năm.
Cụ thể, xuất khẩu cá ngừ trong 5 tháng đầu năm tăng 22%, đạt 299 triệu USD. Xuất khẩu các loại cá khác tăng 16%, đạt 627 triệu USD. Xuất khẩu mực – bạch tuộc vẫn tăng 1,7% trong 5 tháng qua, đạt 243 triệu USD.
Dự báo, trong 6 tháng đầu năm, xuất khẩu cá ngừ đạt khoảng 362 triệu USD, tăng 20%, mực - bạch tuộc đạt trên 297 triệu USD, giảm nhẹ 0,3% và cá biển tăng 15% đạt 753 triệu USD.
Đại diện VASEP cho biết, trong 5 tháng đầu năm, xuất khẩu thủy sản sang EU giảm 11% do tác động của thẻ vàng IUU. Việt Nam bị “dính” thẻ vàng IUU do việc khai thác thủy sản vi phạm về hoạt động đánh bắt, không báo cáo và không được quản lý.
Theo đại diện của VASEP, xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc và Hồng Kông cũng giảm 5% vì những nước này siết chặt kiểm soát nhập khẩu về chất lượng cũng như hoạt động thương mại mậu biên. Xuất khẩu sang Hàn Quốc cũng giảm 2%. Tuy nhiên, xuất khẩu thủy sản sang Nhật Bản, Hoa Kỳ và nhiều nước khác vẫn tăng đáng kể.
“6 tháng cuối năm, xuất khẩu thủy sản sang EU có thể khả quan hơn sau khi Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) có hiệu lực. Tuy nhiên, thẻ vàng IUU vẫn là mối quan ngại, việc này khiến lượng thủy sản Việt Nam xuất khẩu sang EU bị giảm sút”, đại diện VASEP nói.
Theo VASEP, dự báo xuất khẩu thủy sản trong 6 tháng cuối năm sẽ hồi phục với mức tăng trưởng khoảng 5% đạt trên 5 tỷ USD, đưa tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản cả năm lên khoảng 9 tỷ USD, tăng 2% so với năm 2018.
 
Xuất khẩu tôm bao bột Việt Nam sang Mỹ tăng
Ngày 12/7, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), cho biết, trong 5 tháng đầu năm 2019, xuất khẩu tôm bao bột từ Việt Nam qua Mỹ đạt 4.281 tấn, trị giá 30,9 triệu USD, tăng 53% về khối lượng và 48% về giá trị so với cùng kỳ năm 2018.
Thị trường cung cấp tôm bao bột của Mỹ gồm 3 nguồn cung là Trung Quốc, Thái Lan và Việt Nam. Trong đó, Trung Quốc chi phí sản xuất thấp nhưng đang phải chịu thuế 25% do Mỹ áp với 200 tỷ USD hàng hóa của Trung Quốc từ hồi tháng 5-2019, dẫn tới sản lượng tôm bao bột cung cấp cho Mỹ sụt giảm mạnh. Tôm bao bột của Thái Lan xuất khẩu với giá cao do chi phí sản xuất cao.
Để giành thị phần từ Trung Quốc và Thái Lan, theo VASEP, Việt Nam cần đầu tư dây chuyền sản xuất, cho ra sản phẩm có giá cạnh tranh. Tôm bao bột là mặt hàng có giá trị gia tăng tốt, tỉ suất lợi nhuận cao cộng với lực lượng lao động tỉ mỉ, cần mẫn, tập trung xuất khẩu tôm bao bột sang Mỹ có thể là một kế hoạch hợp lý cho doanh nghiệp Việt Nam trong thời gian tới.