Tháo gỡ "nút thắt" cơ chế

Ông Trương Quang An - Ủy viên BCH Liên minh HTX Việt Nam, Giám đốc HTX Thanh Long Tầm Vu (huyện Châu Thành, tỉnh Long An) - chia sẻ, vốn đầu tư đang là bài toán khó đối với HTX nông nghiệp. HTX hoạt động dựa trên đất thuê nên không có tài sản thế chấp. Đối với vay tín chấp càng không thể, vì ngân hàng thương mại cũng là đơn vị làm kinh tế chứ không phải làm công tác xã hội.

Tương tự, các HTX tại TP. Hồ Chí Minh cũng gặp khó khăn về nguồn vốn. Để tháo gỡ điểm nghẽn này, TP. Hồ Chí Minh phải hỗ trợ bằng cách thành lập 19 Quỹ tín dụng nhân dân để cung ứng vốn và giảm tình trạng cho vay nặng lãi.

Để phát triển bền vững, HTX cần tạo điều kiện về vốn và quỹ đất

Ngoài câu chuyện "khát" vốn, vấn đề nguồn nhân lực cũng là rào cản không nhỏ. Theo ông Đinh Công Tiến - Hiệu trưởng Trường Cán bộ quản lý nông nghiệp và Phát triển nông thôn 2, học sinh, sinh viên ra trường không muốn làm ở HTX vì nghe tên đã không thấy hấp dẫn, đó là chưa kể đến những hạn chế khác từ mô hình kinh tế này. Tại hội thảo "Góp ý về Dự thảo đề cương chiến lược phát triển kinh tế tập thể, HTX đến năm 2030", ông Phùng Quốc Chí - Phó Cục trưởng Cục HTX (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) - nhận định: Thời gian qua, đã có không ít HTX giải thể hoặc chuyển sang mô hình kinh tế khác. Nguyên nhân của tình trạng chậm phát triển, do hầu hết quy mô của HTX nhỏ lẻ, manh mún, trình độ quản lý thấp, phương thức sản xuất lạc hậu… chỉ có một số HTX nổi trội với doanh thu cao. Đây chính là lý do vì sao mô hình kinh tế này chỉ đóng góp khoảng 4% GDP cả nước.

Theo Cục HTX, để tiếp tục tăng cường những đóng góp của mô hình này, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng chiến lược phát triển kinh tế tập thể, HTX giai đoạn 2021 - 2030 để có định hướng, chính sách tổng thể, lâu dài phát triển HTX.

Ông Nguyễn Ngọc Hòa - Phó giám đốc Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh - đề xuất, muốn phát triển HTX phải dựa trên thực tế. Cần thiết rà soát, đánh giá lại việc phát triển HTX để có chiến lược tốt hơn. Thậm chí, phải tìm hiểu rõ tại sao mô hình HTX của Canada rất lớn, đóng góp 12% GDP cả nước, trong khi HTX Việt Nam chỉ đóng khoảng 4% GDP.

Ông Phùng Quốc Chí khẳng định: Xây dựng chiến lược phát triển HTX là việc làm quan trọng. Sắp tới, sẽ phải tìm ra những khó khăn, vướng mắc để kịp thời tháo gỡ, đồng thời phân công cụ thể cho từng đơn vị nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động.

Từ kinh nghiệm của Canada, ông Jared Brading - Trưởng bộ phận Hợp tác phát triển của Đại sứ quán Canada - cho rằng, muốn phát triển HTX, phải khơi dậy động lực, nâng cao sức cạnh tranh trong môi trường kinh doanh khốc liệt hiện nay.