Covid-19 và chuỗi cung ứng toàn cầu: Lời nhắc về lỗ hổng chiến lược

Trong ba thập kỷ qua, chuỗi cung ứng ngày càng trở nên toàn cầu. Sự thay đổi này được thúc đẩy bởi sự gia tăng mạnh mẽ số lượng hàng hóa và dịch vụ có thể giao dịch được. Tính thương mại được xác định theo mức độ mà các mặt hàng có thể được sản xuất từ thị trường nơi chúng dự định được tiêu thụ. Các yếu tố chính trong thương mại là chi phí vận chuyển và tính dễ hỏng của sản phẩm. Do đó, với hàng hóa có giá trị cao so với kích thước và chi phí vận chuyển, việc sản xuất chúng trong một khu vực chi phí thấp và vận chuyển chúng thường có ý nghĩa nhất định. Chi phí giảm liên tục (cùng với hiệu quả cải thiện trong vận tải quốc tế) đã khuyến khích nhiều công ty chuyển sang mô hình tìm nguồn cung ứng toàn cầu, cho phép họ tận dụng chi phí thấp hơn cho lao động, vật liệu, đất đai và các yếu tố khác.
 

Sự gián đoạn của chuỗi cung ứng do Covid-19 có thể tiếp tục trong nhiều tháng tới

Một yếu tố khác trong sự tăng trưởng của chuỗi cung ứng toàn cầu là việc sử dụng hợp đồng thầu phụ ngày càng tăng. Hợp đồng thầu phụ đã trở nên phổ biến vì nhiều lý do, bao gồm sự tinh vi ngày càng tăng của các bộ phận, quy trình sản xuất đòi hỏi chuyên gia và nhà sản xuất có khả năng linh hoạt hơn tùy theo nhu cầu. Kết quả là phân tầng sâu hơn của chuỗi cung ứng, những người lần lượt vẽ lên mạng lưới các nhà cung cấp của họ trong mạng lưới sản xuất nhiều tầng. Trên thực tế, không có gì lạ khi 4 hoặc nhiều hơn các tầng nhà cung cấp. Sự phức tạp này rất khó để các công ty nhìn thấy tất cả nhà cung cấp của họ thực sự là ai. Đây là một trong những lý do tiếp tục có những bất ngờ khi một sự gián đoạn lớn xảy ra.

Việc chuyển đổi chuỗi cung ứng sang mạng lưới sản xuất đa tầng toàn cầu diễn ra trong môi trường lành tính của các rào cản thương mại giảm và sẵn sàng chấp nhận sự phụ thuộc lẫn nhau ngày càng tăng và các rủi ro liên quan. Trong thập kỷ qua, thế giới đã có một số sự kiện “thiên nga đen”: Việc Trung Quốc đưa ra hạn ngạch xuất khẩu đối với các nguyên tố đất hiếm trong năm 2010; trận động đất và sóng thần Tohôku Nhật Bản năm 2011; chiến tranh thương mại Mỹ - Trung; và bây giờ là Covid-19.

Sau giai đoạn năm 2011, một số công ty đã thực hiện điều chỉnh và thiết lập các nguồn cung thứ hai, đặc biệt là chất bán dẫn có nguồn gốc từ khu vực Naka của Nhật Bản. Ngay cả sau cuộc chiến thương mại gần đây, nhiều công ty đã quay trở lại hiện trạng, tin rằng sẽ gần như không thể thay thế các nhà cung cấp chính của họ ở Trung Quốc. Sự gián đoạn bởi Covid-19 khác ở chỗ nó làm nổi bật nguy cơ quốc gia ở quy mô chưa từng có. Không ai có thể lường trước được điều gì sẽ xảy ra khi Trung Quốc - nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới ngừng hoạt động và đóng cửa hoàn toàn các kết nối hậu cần bên ngoài.

Những gì tình hình hiện nay phơi bày là rủi ro liên quan đến sự phân mảnh và toàn cầu hóa chuỗi cung ứng đã không được đánh giá cao và phần lớn bị bỏ qua. Với nhiều công ty, sự kết hợp giữa sản xuất tinh gọn và mạng lưới cung ứng đa tầng toàn cầu đang dẫn đến khủng hoảng. Đây sẽ là hồi chuông cảnh tỉnh cho nhà quản lý, những người cần hiểu các lỗ hổng chiến lược của chuỗi cung ứng. Một số hành động tiềm năng có thể tính đến như:

Xem xét khu vực hóa: Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đưa khu vực sản xuất trở lại bàn đàm phán. Trong khi nhiều động thái sản xuất đã bắt đầu trong nhiều trường hợp, nội địa hóa cơ sở nhà cung cấp cũng đáng để xem xét. Khi Toyota đi tiên phong trong sản xuất tinh gọn ở Nhật Bản vào những năm 1970, các nhà cung cấp đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc này bằng cách đặt cơ sở gần đó. Các nhà sản xuất Trung Quốc đã làm giống như họ, phát triển hoạt động trong những năm 1990 và đầu những năm 2000. Tuy nhiên, nhiều công ty bị thu hút bởi dịch vụ hậu cần và vận chuyển hiệu quả, tương đối rẻ tiền, đã áp dụng các phương pháp sản xuất tinh gọn, kịp thời trải rộng trên các mạng lưới toàn cầu. Cuộc khủng hoảng Covid-19 hiện nay phơi bày lỗ hổng của phương pháp này. Đáng chú ý, Toyota tiếp tục thực hành nội địa hóa ở mức độ lớn hơn nhiều đối thủ cạnh tranh.

Phát triển nguồn cung thứ 2 hoặc tồn kho an toàn: Mặc dù có chi phí để thêm các nguồn cung cấp thay thế và tăng tồn kho an toàn, lợi ích lâu dài là khả năng phục hồi chuỗi cung ứng lớn hơn. Tuy nhiên, khó khăn là sự tập trung nguồn cung thường được thúc đẩy bởi các nền kinh tế quy mô trong sản xuất, khả năng đặc biệt của nhà cung cấp hoặc vị trí của các tài nguyên cụ thể. Tùy thuộc vào hoàn cảnh, nó rất quan trọng để đánh giá lại tồn kho an toàn cần thiết. Trong một số trường hợp, sự tập trung nguồn cung là kết quả của việc các công ty tập trung vào giá cả với chi phí cho sự đa dạng của nhà cung cấp. Đó là trường hợp đảm bảo nguồn cung mangan cho sản xuất thép, các nguyên tố đất hiếm được sử dụng trong pin, nam châm, các thành phần dược phẩm. Các nhà sản xuất không sẵn sàng mua từ nhà sản xuất chi phí cao hơn dẫn đến sự tập trung nguồn cung ở Trung Quốc. Đây là một vấn đề phức tạp sẽ mất thời gian để sửa chữa. Đánh giá mức độ của các tồn kho an toàn và thiết lập dự trữ chiến lược có thể là quá trình hành động ngắn hạn duy nhất. Cuối cùng, cách duy nhất để đa dạng hóa nguồn cung ứng là thông qua các cam kết mua hàng.

Suy nghĩ lại quy mô và hỗn hợp sản phẩm: Một số quy trình sản xuất, chẳng hạn như lắp ráp ôtô được hưởng lợi từ quy mô hiệu quả tối thiểu, lý tưởng là sản xuất 1/4 triệu chiếc cùng loại xe cơ bản mỗi năm. Đây là lý do tại sao nhiều công ty đã dựa vào những nhà máy tập trung sản xuất các biến thể mô hình trên một nền tảng duy nhất và sau đó vận chuyển thành phẩm giữa các quốc gia. Ví dụ, BMW xây dựng một số mô hình X Series của mình ở Spartanburg, Nam Carolina, cho toàn thế giới. Khoảng 70% những chiếc xe này được xuất khẩu sang châu Âu, Trung Quốc hoặc các thị trường khác. Cách tiếp cận nhà máy tập trung này từ lâu đã trở nên phổ biến trong nhiều ngành công nghiệp, như hàng tiêu dùng nhanh hoặc thiết bị điện, vì nó tối đa hóa hiệu quả. Tìm ra cách xử lý hỗn hợp sản phẩm rộng hơn trong các nhà máy riêng lẻ - điều đã thấy tại một cơ sở của BMW ở Đức, sẽ cho phép sản xuất theo khu vực, hoặc ít nhất là phương án linh hoạt hơn khi gián đoạn.

Sự gián đoạn đối với chuỗi cung ứng do Covid-19 có thể tiếp tục trong nhiều tháng tới, và nó trở nên trầm trọng hơn do sợ hãi, thiếu hụt và khó khăn trong việc khởi động lại các nhà cung cấp nguyên liệu, logistics. Các nhà quản lý xem xét những chi phí bất thường mà họ đang phải đối mặt và xác định hành động ngay bây giờ sẽ cải thiện khả năng phục hồi trước những cú sốc trong tương lai.