"Chìa khóa" để hiện thực hóa hai mục tiêu 100 năm

Đặc biệt, đây cũng là dịp để hiện thực hóa tinh thần của Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Phát biểu chỉ đạo tại ngày hội Đổi mới sáng tạo quốc gia, Tổng Bí thư Tô Lâm nêu rõ, Việt Nam không có sự lựa chọn nào khác phải coi khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá quan trọng hàng đầu, là động lực chính để đổi mới mô hình phát triển, hiện thực hóa hai mục tiêu 100 năm trở thành nước đang phát triển có thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và trở thành nước phát triển có thu nhập cao vào năm 2045. Đây không chỉ là nhu cầu khách quan mà còn là mệnh lệnh của thời đại quyết định vị thế của dân tộc trong thập kỷ tới.

Tinh thần đổi mới sáng tạo phải được thấm nhuần trong mọi lĩnh vực

Cách đây tròn 1 năm, Chính phủ đã quyết định lấy ngày 1/10 hàng năm là ngày hội Đổi mới sáng tạo (ĐMST) quốc gia. Đây thực sự là ngày hội của toàn dân có chung niềm tin và khát vọng, hòa chung trong dòng chảy mạnh mẽ của khát vọng vươn mình của dân tộc cùng việc triển khai quyết liệt tinh thần Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, ĐMST và chuyển đổi số quốc gia.

Trên bảng xếp hạng ĐMST toàn cầu (GII) năm 2025, Việt Nam tiếp tục duy trì vị trí 44/139 quốc gia, đứng thứ 3 ASEAN sau Singapore và Malaysia, vượt Thái Lan. Đặc biệt, Việt Nam lần thứ hai liên tiếp dẫn đầu thế giới ở chỉ số “Xuất khẩu hàng hóa sáng tạo”. Hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST của Việt Nam đứng thứ 55 trong Top 100 quốc gia có hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo phát triển; ba trung tâm lớn là Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng đều góp mặt trong Top 1.000 thành phố đổi mới sáng tạo toàn cầu, trong đó Đà Nẵng tăng 130 bậc so với năm trước. Những con số trên là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả trong việc chuyển nguồn lực đầu vào thành kết quả đầu ra của đổi mới sáng tạo.

Khẳng định ĐMST có vai trò rất quan trọng, là quá trình liên tục, không có điểm dừng, Tổng Bí thư Tô Lâm đề nghị tập trung 6 nhóm nhiệm vụ, trong đó cần thống nhất trong nhận thức và hành động theo quan điểm đổi mới sáng tạo là sự nghiệp của toàn dân, xây dựng văn hóa, đổi mới sáng tạo toàn dân. Tinh thần ĐMST phải được thấm nhuần trong mọi lĩnh vực, từ quản lý nhà nước, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp cho đến các phong trào, các giải pháp thiết thực trong đời sống hàng ngày của mỗi người dân. Cùng với đó vận hành hiệu quả 3 trụ cột: Nhà nước kiến tạo, doanh nghiệp là trung tâm, viện, trường là nguồn tri thức. Đặc biệt, gắn đổi mới sáng tạo với phát triển bền vững và hội nhập quốc tế. Mọi sáng tạo phải giải bài toán xã hội, tăng năng suất nhưng giảm phát thải, bảo đảm an toàn dữ liệu...

Tổng Bí thư kêu gọi toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, công nhân, nông dân, kỹ sư, giáo viên, bác sĩ, chiến sĩ lực lượng vũ trang, người cao tuổi, học sinh, sinh viên và toàn thể người dân trong nước và ở nước ngoài hãy nêu cao tinh thần yêu nước, không ngừng ĐMST trong công việc hàng ngày. Mỗi công chức cải tiến một quy trình; mỗi giáo viên đổi mới một phương pháp; mỗi kỹ sư viết thêm một dòng mã; mỗi doanh nhân dấn thân ra thị trường; mỗi bạn trẻ hãy dám thử thách trách nhiệm của bản thân. Hãy để mỗi người một ý tưởng hữu ích, mỗi cơ quan một cải tiến cụ thể, mỗi địa phương một sản phẩm dẫn dắt để cả nước trở thành một hệ sinh thái ĐMST sống động.

“Hãy cùng nhau biến thách thức thành cơ hội, biến ý tưởng thành giá trị, biến khát vọng thành hiện thực, đưa đất nước phát triển giàu mạnh trong kỷ nguyên mới. Chúc ngọn lửa sáng tạo cháy mãi trong mỗi con người Việt Nam”, Tổng Bí thư Tô Lâm nói.

Tập trung hoàn thiện thể chế, chính sách vượt trội

Để ĐMST thấm sâu và lan tỏa, Tổng Bí thư chỉ rõ cần tập trung hoàn thiện thể chế, chính sách vượt trội cho phát triển khoa học, công nghệ và ĐMST; khẩn trương thể chế hóa các chủ trương của Đảng bằng những đạo luật, nghị định, thông tư rõ ràng, có khả năng thực hành cao, tập trung vào ưu đãi thuế, tín dụng, đất đai cho hoạt động nghiên cứu và phát triển cho sản phẩm, cho dịch vụ mới; triển khai Chiến lược quốc gia về khởi nghiệp sáng tạo, xây dựng hệ sinh thái ĐMST quốc gia kết nối khu vực và toàn cầu. Cùng với đó, mở rộng đặt hàng, phát triển thị trường vốn khởi nghiệp, cơ chế quỹ đầu tư mạo hiểm và các công cụ tài chính phù hợp với ĐMST; tăng cường bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, bảo vệ dữ liệu và an toàn thông tin, kiểm soát rủi ro nhưng không bóp nghẹt sáng tạo…

Thực hiện tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng yêu cầu ĐMST cần là quyết sách hàng đầu để thúc đẩy phát triển nhanh và bền vững. Theo đó, yêu cầu các bộ, ngành, cơ quan, đơn vị, địa phương, doanh nghiệp thực hiện phương châm “3 không” đó là: không nói không, không nói khó, không nói có mà không làm trong phát triển ĐMST; không cầu toàn, không nóng vội và không hình thức hóa ĐMST; không để rào cản về tư duy đổi mới và hành động quyết liệt trong ĐMST, không để vướng mắc về thủ tục hành chính, không hạn chế không gian ĐMST bất cứ tập thể và cá nhân nào.

Đối với các đối tác phát triển, tổ chức quốc tế, người đứng đầu Chính phủ đề nghị có “3 hỗ trợ” giúp Việt Nam: hỗ trợ kỹ thuật, chia sẻ kinh nghiệm xây dựng chính sách và khung pháp lý hạ tầng, nguồn lực cho ĐMST; hỗ trợ tài chính, chuyển giao công nghệ, nhất là trong các lĩnh vực ưu tiên, công nghệ chiến lược và phát triển các trung tâm nghiên cứu và phát triển; hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo và doanh nghiệp công nghệ Việt Nam kết nối thị trường, chuỗi giá trị, chuỗi cung ứng toàn cầu.

Đặc biệt, đối với thế hệ trẻ, các sinh viên, học sinh, Thủ tướng nhấn mạnh “3 tiên phong”: tiên phong gương mẫu đi đầu trong ĐMST và chuyển đổi số; tiên phong gương mẫu đi đầu vượt qua giới hạn bản thân để ĐMST mọi lúc, mọi nơi, mọi việc, mọi hoàn cảnh; tiên phong gương mẫu đi đầu chạy đua với thời gian, phát triển trí tuệ, quyết đoán, quyết liệt trong ĐMST.

ĐMST không phải là đích đến của một quốc gia mà là một quá trình cải tiến được lặp đi lặp lại, không có điểm dừng. Khởi nguồn của quá trình ấy là tinh thần dám nghĩ về những điều phi thường, dám làm những việc khó khăn nhất, dám gánh vác trách nhiệm trước Nhân dân và lịch sử, dám đột phá để mở ra những con đường chưa có dấu chân người.