Nhà báo Hà Đăng và “Tinh hoa cách mạng Việt Nam”

Với tình cảm và sự trân trọng đối với bậc tiền bối của làng báo chí cách mạng Việt Nam đã dành trọn cuộc đời cho công tác tư tưởng của Đảng, đồng chí Lê Quốc Minh, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam đã viết Lời giới thiệu cuốn sách. Báo Nhân Dân trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.

Cầm trên tay cuốn sách Tinh hoa cách mạng Việt Nam, gồm hơn 100 bài báo được tuyển chọn từ hàng nghìn bài viết, cá nhân tôi vô cùng khâm phục sức làm việc dẻo dai, phi thường của nhà báo Hà Đăng, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Đại biểu Quốc hội khóa VIII, IX, nguyên Trưởng Ban Tư tưởng-Văn hóa Trung ương, nguyên Tổng Biên tập Báo Nhân Dân và Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản, nguyên Trợ lý của hai Tổng Bí thư Lê Duẩn, Nông Đức Mạnh, nguyên Thành viên - Trợ lý Trưởng Đoàn đại biểu Mặt trận giải phóng dân tộc miền Nam Việt Nam và Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam. Sống gần trọn một thế kỷ, nhà báo Hà Đăng đã dành toàn bộ cuộc đời mình cho công tác tư tưởng của Đảng, cống hiến cho báo chí cách mạng Việt Nam.

Cuộc đời của ông là cả một kho tàng phong phú các sự kiện, nhân vật, miền đất, thế thái nhân tình đã trải qua. Ông đã viết hàng nghìn bài báo, trong đó có những bài bút chiến sắc bén vạch trần bộ mặt kẻ thù, đấu tranh với những quan điểm, nhận thức sai trái; những bài ghi chép, phóng sự công phu, tinh tường, phát hiện những điển hình tiên tiến, mở ra phong trào thi đua mới và những bài chính luận mang tầm tư tưởng và có sức khái quát cao.

Ông đã xuất bản ba cuốn sách mang những chủ đề lớn, gồm Thế ta phải thắng, Đi lên từ sản xuất nhỏ, Cái mới trong đổi mới. Và lần này là cuốn sách Tinh hoa cách mạng Việt Nam, tập hợp những bài viết tinh hoa trong cuộc đời làm báo của ông, hướng tới chào mừng kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025)...
 

Cả sự nghiệp cầm bút gắn với sự nghiệp làm báo Đảng, ông luôn trăn trở: Viết về Đảng thì viết về điều gì và nên viết như thế nào, và đi đến đúc kết để có những tác phẩm báo chí hay về Đảng thì nhà báo phải có khả năng chọn lọc, cách đánh giá khoa học mọi vấn đề và làm việc nghiêm túc ở mức cao nhất. Những tâm huyết này, ông gửi gắm vào Phần I: Chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước của cuốn sách. Đây là những bài báo chính luận viết về đạo đức và tư tưởng Hồ Chí Minh, về các nghị quyết quan trọng của Đảng qua các kỳ đại hội, về xây dựng Đảng, xây dựng Nhà nước pháp quyền, về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, về quyền làm chủ của nhân dân... Đó là những đề tài khó đối với bất kỳ người làm báo nào, nhưng bằng năng lực suy ngẫm và sáng tạo, nhà báo Hà Đăng đã chuyển tải những vấn đề lớn, quan trọng và phức tạp ấy qua ngôn ngữ báo chí sinh động và giàu sức thuyết phục, đưa các nghị quyết, chủ trương, đường lối của Đảng từ lý luận vào cuộc sống và từ cuộc sống đến với nhân dân.

Phần II: Về lãnh tụ và một số nhà lãnh đạo của cách mạng Việt Nam của cuốn sách, đúng như tên gọi, là chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh, các nhà cách mạng cao cấp của Đảng và Nhà nước mà trong đời ông hằng ngưỡng mộ. Nửa đầu của Phần II là những bài viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh. Chân dung Bác Hồ đã được ông xây dựng với lòng kính yêu vô hạn, thông qua những trước tác, những chỉ đạo, những lời dạy, tấm gương đạo đức và tinh thần nhân văn cao cả mà Người để lại cho dân tộc. Không thuần túy ngợi ca, nhà báo Hà Đăng đã có nghiên cứu, tìm hiểu kỹ lưỡng và khoa học, đưa ra những phân tích sắc sảo về chiều sâu tư tưởng và phong cách, phẩm chất cao quý và giản dị của Người thông qua những câu chuyện vô cùng sinh động, gần gũi.

Nửa sau của Phần II là chân dung các nhà cách mạng và chính khách xuất sắc của cách mạng Việt Nam. Đó là Chủ tịch Tôn Đức Thắng - Người bạn lớn của Bác Hồ, là Tổng Bí thư Trường Chinh - Người anh cả trong làng báo; Tổng Bí thư Lê Duẩn - Hoài bão lớn về “làm chủ tập thể”; Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Một nhà lãnh đạo đổi mới kiên định; Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - Những nhận thức sâu sắc về lý luận xây dựng Đảng; là Thủ tướng Phạm Văn Đồng - Dòng sông chảy mãi; Ủy viên Bộ Chính trị, Cố vấn tại Hội nghị Paris Lê Đức Thọ - Hai lần bàn kế sách; Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Phạm Hùng - Nụ cười và những trái tim nhân hậu; các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng: Tố Hữu - Người lĩnh xướng; Hoàng Tùng - Cây đại thụ trong làng tư tưởng, báo chí…

Qua ngòi bút của ông, chân dung các nhân vật lớn của đất nước hiện lên đời thường, sống động và chân thực, bởi đó là những người ông đã may mắn tiếp cận trực tiếp, được phục vụ hoặc cùng làm việc trong một thời gian dài. Mỗi chân dung không chỉ khắc họa về một con người mà còn có tư tưởng, tính cách và những bài học vô cùng sâu sắc để lại cho bạn đọc. Những chân dung ấy vừa mang tính cá nhân, lại vừa là những tư liệu lịch sử vô giá được soi chiếu qua góc nhìn của một nhà báo lão thành.

Phần III: Những thành tựu thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước là những bài viết với nhiều thể loại: phóng sự, tùy bút, phân tích, bình luận tâm đắc của Hà Đăng trong cuộc đời làm báo. Có thể kể đến các bài: Ba lần đuổi kịp trung nông viết về Hợp tác xã Đại Phong, được Bác Hồ viết thư khen ngợi;... Trong Phần III, ông cũng dành nhiều bài viết bàn về nghề báo, tính chiến đấu của báo chí cách mạng, về vai trò của nhà báo trong tiến trình đổi mới đất nước.

Gần 80 năm cầm bút (ông bắt đầu làm báo từ năm 1947), nhà báo Hà Đăng đã để lại di sản báo chí đồ sộ. Trong cuốn sách này, bài báo xa nhất ông viết vào năm 1955 khi mới được điều ra công tác tại Báo Nhân Dân ở Hà Nội, còn bài gần nhất là tháng 7/2024, đăng trên Tạp chí Cộng sản.

Nhà báo Hà Đăng đã trải qua nhiều vị trí công tác quan trọng khác nhau, nhưng có lẽ Báo Nhân Dân là nơi ông gắn bó nhất. Ông luôn nhận mình là “nhà báo nhân dân” theo là cách chơi chữ hóm hỉnh và sâu sắc thường thấy trong khi ông trò chuyện.

Ở tuổi 95, ông vẫn giữ nếp sống lạc quan, yêu đời, mẫn tiệp, khiêm nhường và hài hước hiếm thấy. Ông vẫn thường xuyên viết báo, tham dự các sự kiện báo chí, đóng góp những ý kiến chân thành, sắc sảo và luôn bám sát thời cuộc. Nhà báo Hà Đăng là tấm gương sáng về lao động nghề nghiệp, là người nhiệt thành với tâm thức “mắt sáng, lòng trong, bút sắc” để nhiều thế hệ làm báo, đặc biệt là các nhà báo trẻ soi vào và noi theo.