Thiết lập 'thương hiệu' Viện Hàn lâm Khoa học công nghệ Việt Nam dựa trên phát triển ngành công nghệ chiến lược

Sáng 29/7, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng dự Đại hội Đảng bộ Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ (KHCN) Việt Nam nhiệm kỳ 2025-2030.

Diễn ra trong bối cảnh hết sức đặc biệt là dưới sự lãnh đạo của Đảng, cả nước đang chuẩn bị tâm thế mới, quyết tâm phát triển nhanh, bền vững, giàu mạnh dựa trên KHCN, đổi mới sáng tạo (ĐSMT) và chuyển đổi số (CĐS), Đại hội Đảng bộ Viện Hàn lâm KHCN Việt Nam lần thứ 9, nhiệm kỳ 2025-2030 là sự kiện có ý nghĩa quan trọng, không chỉ đánh giá kết quả lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng bộ thực hiện nhiệm vụ chính trị nhiệm kỳ vừa qua, mà còn là dịp để Đảng bộ Viện xác định phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp trong nhiệm kỳ tới.

Trong nhiệm kỳ vừa qua, dưới sự lãnh đạo sâu sát của Đảng ủy Viện Hàn lâm, sự đoàn kết, đồng lòng, nỗ lực phấn đấu không ngừng của toàn thể cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và người lao động, Viện Hàn lâm KHCN Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu nổi bật, đóng góp quan trọng vào sự nghiệp phát triển KHCN của đất nước.

Cụ thể, về nghiên cứu khoa học cơ bản và ứng dụng, Viện đã triển khai hiệu quả nhiều đề tài, dự án nghiên cứu trọng điểm quốc gia, tạo ra các kết quả khoa học có giá trị, được công bố trên các tạp chí quốc tế uy tín, góp phần nâng cao vị thế khoa học của Việt Nam trên trường quốc tế.

Trong 5 năm, Viện đã công bố trên 12.000 công trình khoa học, trong đó số công trình công bố quốc tế là 8.400, tăng 73% so với nhiệm kỳ 2015-2020, vượt 10%/năm so với nghị quyết đề ra.

Liên quan đến công tác triển khai ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học vào thực tiễn, Viện đã ban hành nhiều chính sách, biện pháp đồng bộ nâng cao hiệu quả hoạt động sở hữu trí tuệ. Trong 5 năm Viện đã được cấp 292 bằng sở hữu trí tuệ trong đó có 9 bằng độc quyền sáng chế quốc tế, tăng 52% so với nhiệm kỳ trước.

Đồng thời, Viện tiếp tục khẳng định vai trò là trung tâm đào tạo đại học, sau đại học hàng đầu về KHCN, cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước. Học viện KH&CN đã trở thành cơ sở đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ, sau tiến sĩ lớn của cả nước, gắn kết chặt chẽ giữa công tác đào tạo và nghiên cứu khoa học của Viện Hàn lâm.

Triển khai các chương trình, nhiệm vụ cấp quốc gia, Viện đã hoàn thành đồng bộ các thành phần chính dự án trọng điểm Trung tâm Vũ trụ Việt Nam được chính phủ giao. Dự án "Xây dựng Bộ sưu tập mẫu vật quốc gia về thiên nhiên Việt Nam" đã thu thập, phân loại hơn 60.000 mẫu động vật, thực vật,…

"Những thành tựu trên là minh chứng rõ nét cho tinh thần lao động sáng tạo, sự cống hiến của các thế hệ nhà khoa học, cán bộ, đảng viên của Viện Hàn lâm KHCN, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước", Phó Thủ tướng khẳng định.

Thay mặt Đảng ủy Chính phủ, Phó Thủ tướng ghi nhận, biểu dương và chúc mừng những kết quả đã đạt được của Đảng ủy Viện Hàn lâm KHCN Việt Nam trong nhiệm kỳ vừa qua.

Bên cạnh những ưu điểm, Phó Thủ tướng cũng chỉ ra những vấn đề còn tồn tại, hạn chế, như: Một số lĩnh vực KHCN của Viện còn phát triển chưa đồng đều; chưa thực sự chú trọng đến công tác phát triển công nghệ để nhanh chóng đưa các kết quả nghiên cứu vào thực tiễn; còn nhiều khó khăn trong việc thu hút cán bộ khoa học trình độ cao; một số cấp ủy và cán bộ phụ trách công tác đảng chưa đầu tư nhiều công sức, thời gian và còn thiếu kinh nghiệm trong công tác xây dựng Đảng.

Phấn đấu trở thành viện nghiên cứu hàng đầu khu vực

Trong bối cảnh tình hình khu vực và thế giới đang tiếp tục chứng kiến những chuyển biến sâu sắc chưa từng có, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, KHCN được Đảng và Nhà nước xác định là quốc sách hàng đầu, là động lực và nền tảng cho sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước.

Thời gian vừa qua, Bộ Chính trị đã ban hành "bộ tứ trụ cột". Trong đó, Nghị quyết 57 là một nghị quyết có ý nghĩa chiến lược, kim chỉ nam cho sự phát triển KHCN nước nhà trong kỷ nguyên mới phát triển giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng của dân tộc. Đồng thời, Nghị quyết như một lời hiệu triệu mạnh mẽ, tạo luồng sinh khí mới, thúc đẩy sự phát triển toàn diện của đội ngũ tri thức, nhà khoa học của cả nước nói chung và của Viện Hàn lâm KHCN nói riêng.

Viện Hàn lâm KHCN Việt Nam có vị trí đặc biệt quan trọng, là tổ chức nghiên cứu KHCN đa ngành, đa lĩnh vực hàng đầu quốc gia.

Để tiếp tục phát huy vai trò tiên phong này, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng đề nghị trong nhiệm kỳ 2025-2030, Đảng bộ Viện Hàn lâm KHCN cần tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm.

Thứ nhất, tập trung làm tốt công tác xây dựng Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của toàn Đảng bộ. Không ngừng chăm lo xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh cả về tư tưởng, chính trị, tổ chức, kiểm tra và dân vận, xem đây là nhiệm vụ then chốt, bảo đảm cho thắng lợi của sự nghiệp đổi mới. Đồng thời, thường xuyên theo dõi, nắm bắt tình hình, diễn biến tư tưởng của đội ngũ cán bộ, đảng viên, người lao động để có biện pháp xử lý kịp thời, hiệu quả những vấn đề nảy sinh; tăng cường đoàn kết nội bộ, mở rộng dân chủ đi đôi với nâng cao ý thức tổ chức kỷ luật; quan tâm công tác phát triển Đảng gắn với nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát đối với các tổ chức Đảng và đảng viên.

Thứ hai, tiếp tục tập trung nâng cao năng lực nghiên cứu KHCN; đầu tư phát triển nghiên cứu cơ bản, mở rộng các hướng nghiên cứu mới, đón đầu xu thế công nghệ của thế giới; phát triển công nghệ lõi và công nghệ nguồn để tạo nền tảng tri thức.

"Đặc biệt, cần quan tâm đến việc nghiên cứu, phát triển và ứng dụng 11 ngành công nghệ chiến lược mà Thủ tướng Chính phủ mới ban hành", Phó Thủ tướng lưu ý và cho rằng Viện cần đầu tư đồng bộ, hiện đại hóa cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ nghiên cứu, hướng tới các phòng thí nghiệm đạt chuẩn quốc tế, biến phòng thí nghiệm thành "vườn ươm" công nghệ.

Cũng theo Phó Thủ tướng, Viện phải đổi mới cách tiếp cận đáp ứng được xu thế mới và yêu cầu đặt ra của Đảng, Nhà nước; hình thành các nhóm nghiên cứu mạnh, đầu tư cơ sở vật chất tốt. Từ đó, vươn lên làm những việc mới, việc khó, việc lớn, việc quan trọng.

Thứ ba, chú trọng xây dựng và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; tăng cường đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ khoa học đầu ngành, các nhà khoa học trẻ tài năng; tạo cơ chế, chính sách thu hút, trọng dụng nhân tài, đặc biệt là các nhà khoa học người Việt Nam ở nước ngoài; xây dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp, năng động, khuyến khích sáng tạo và đổi mới.

Thứ tư, tiếp tục đẩy mạnh hợp tác quốc tế và hội nhập KHCN; chủ động tham gia vào các mạng lưới nghiên cứu quốc tế, các chương trình khoa học lớn của thế giới. Cùng với đó là tăng cường hợp tác với các viện nghiên cứu, trường đại học hàng đầu thế giới để trao đổi kinh nghiệm, chuyển giao công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực; phát huy vai trò cầu nối trong việc đưa khoa học công nghệ tiên tiến vào Việt Nam và giới thiệu các thành tựu khoa học của Việt Nam ra thế giới.

Thứ năm, tham gia đóng góp ý kiến vào văn kiện Đại hội 14 của Đảng, tham gia ý kiến vào các văn kiện và bầu đoàn đại biểu tham dự Đại hội Đảng bộ Chính phủ lần thứ I. Trên cơ sở dự thảo các văn kiện, mỗi đại biểu phát huy dân chủ, trí tuệ, tập trung thảo luận, phân tích, đóng góp ý kiến vào Dự thảo các văn kiện để các văn kiện của Đảng có tính hành động cao, góp phần quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước.

Nhấn mạnh Đại hội cần nêu cao tinh thần trách nhiệm, dân chủ, công tâm và khách quan, bầu Đoàn đại biểu tham dự và có đóng góp vào những nội dung quan trọng của Đại hội Đảng bộ Chính phủ lần thứ nhất, Phó Thủ tướng chỉ đạo ngay sau Đại hội, cấp ủy Viện cần khẩn trương tổ chức quán triệt và cụ thể hóa nghị quyết thành chương trình hành động để triển khai thực hiện.

"Với bề dầy 50 năm xây dựng và phát triển, cùng với sự nỗ lực không ngừng của các thế hệ cán bộ khoa học và sự quan tâm đặc biệt cũng như kỳ vọng từ Đảng và Nhà nước, Viện Hàn lâm KHCN đã khẳng định vị thế của mình và phát huy sứ mệnh trong việc lan toả, thúc đẩy nghiên cứu cơ bản, phát triển công nghệ và đào tạo nhân lực chất lượng cao", Phó Thủ tướng nhận định.

Trên nền tảng đó, Phó Thủ tướng đề nghị Viện Hàn lâm KHCN tiếp tục phát huy tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám thử, dám sai, tiên phong nghiên cứu cơ bản và phát triển công nghệ chiến lược, vượt qua mọi rào cản để tạo nên những bước đột phá trong nghiên cứu KHCN.

Chúc Viện Hàn lâm KHCN Việt Nam sớm trở thành Viện nghiên cứu hàng đầu của khu vực, Phó Thủ tướng tin tưởng rằng, với tinh thần đoàn kết, ý chí quyết tâm cao, Đảng bộ Viện Hàn lâm KHCN Việt Nam sẽ lãnh đạo Viện hoàn thành xuất sắc các mục tiêu, nhiệm vụ mà Đại hội đề ra, tiếp tục gặt hái nhiều thành công hơn nữa, xứng đáng là "cái nôi" của KHCN Việt Nam, đóng góp ngày càng to lớn vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.