Tăng cường mối quan hệ giữa cơ quan thanh tra và các bộ, ngành, các sở

Sắp xếp lại hệ thống các tổ chức thanh tra

Luật Thanh tra (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua gồm 9 chương, 64 điều. Một trong những thay đổi quan trọng là việc tổ chức lại hệ thống các cơ quan thanh tra theo 2 cấp gồm: Thanh tra Chính phủ và Thanh tra tỉnh, thành phố (gọi chung là Thanh tra tỉnh).

Bên cạnh đó, hệ thống các tổ chức thanh tra còn có các cơ quan thanh tra đặc thù, gồm: Cơ quan thanh tra trong Quân đội nhân dân, Công an nhân dân, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, bao gồm Thanh tra Bộ Quốc phòng, Thanh tra Bộ Công an; Thanh tra Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan thanh tra khác trong Quân đội nhân dân, Công an nhân dân, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam theo quy định của Chính phủ; Thanh tra Cơ yếu; Cơ quan thanh tra được thành lập theo điều ước quốc tế mà nước CHXHCN Việt Nam là thành viên (sau đây gọi là Thanh tra được thành lập theo điều ước quốc tế).

Tổ chức và hoạt động cụ thể của cơ quan thanh tra quy định tại khoản 3 và khoản 4 Điều 7 Luật mới do Chính phủ quy định.

Luật mới quy định cụ thể chức năng, nhiệm vụ của Thanh tra Chính phủ, Thanh tra tỉnh, Thanh tra Bộ Quốc phòng, Thanh tra Bộ Công an, Thanh tra Ngân hàng Nhà nước. Bởi, các cơ quan thanh tra này khác nhau về địa vị pháp lý, phạm vi quản lý Nhà nước.

Đáng chú ý, Luật Thanh tra sửa đổi đã bổ sung quy định nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan thanh tra nhằm tăng cường mối quan hệ giữa cơ quan thanh tra và các bộ, ngành, các sở và bảo đảm hiệu quả của công tác quản lý nhà nước.

Trong đó, Thanh tra Chính phủ thanh tra theo đề nghị của bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ; yêu cầu bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND cấp tỉnh cử người có chuyên môn nghiệp vụ tham gia Đoàn thanh tra của Thanh tra Chính phủ khi cần thiết.

Thanh tra tỉnh thanh tra theo đề nghị của giám đốc sở, chủ tịch UBND cấp xã; đề nghị giám đốc sở, Chủ tịch UBND cấp xã cử công chức có chuyên môn phù hợp tham gia Đoàn thanh tra của Thanh tra tỉnh khi cần thiết...

Luật có hiệu lực từ ngày 1/7/2025.

Chấn chỉnh và nâng cao hiệu quả công tác thanh tra

Báo cáo tóm tắt về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi), Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, Cơ quan chủ trì soạn thảo đã phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội nghiêm túc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật trên cơ sở các ý kiến thảo luận của các vị đại biểu Quốc hội tại Tổ và Hội trường đối với dự án Luật Thanh tra (sửa đổi). Ngày 20/6/2025, Chính phủ đã có Báo cáo số 539/BC-CP về việc tiếp thu, giải trình ý kiến của các vị Đại biểu Quốc hội gửi Quốc hội; ngày 20/6/2025, Chính phủ có Văn bản số 538/BC-CP báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Trong các Báo cáo đã tiếp thu, giải trình 37 ý kiến và nhóm ý kiến, đồng thời tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật.

Cụ thể về: phạm vi điều chỉnh; mục đích hoạt động thanh tra; nguyên tắc hoạt động thanh tra; chức năng của cơ quan thanh tra; các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động thanh tra; hệ thống cơ quan thanh tra; thanh tra viên; vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan thanh tra; nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra Chính phủ; nhiệm vụ, quyền hạn của Tổng Thanh tra Chính phủ; vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra Bộ Quốc phòng, Thanh tra Bộ Công an, Thanh tra Ngân hàng Nhà nước;

Về nhiệm vụ, quyền hạn của Chánh Thanh tra Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Ngân hàng Nhà nước; vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra tỉnh, Chánh Thanh tra tỉnh; xây dựng, ban hành Định hướng chương trình thanh tra, kế hoạch thanh tra; hình thức thanh tra, thời hạn thanh tra; trình tự, thủ tục tiến hành một cuộc thanh tra, trách nhiệm của Thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước, người ra quyết định thanh tra, Trưởng đoàn thanh tra; xử lý hành vi vi phạm pháp luật của người tiến hành thanh tra; thanh tra lại; ban hành quyết định thanh tra, Đoàn thanh tra; kiểm tra, xác minh thông tin, tài liệu; xử lý vi phạm trong quá trình tiến hành thanh tra;

Về tạm dừng thanh tra; đình chỉ thanh tra; giám sát hoạt động của Đoàn thanh tra; báo cáo, xem xét báo cáo kết quả thanh tra; xây dựng dự thảo kết luận thanh tra; Về thẩm định dự thảo kết luận thanh tra, ban hành kết luận thanh tra; công khai kết luận thanh tra; nhiệm vụ, quyền hạn của người ra quyết định thanh tra, Trưởng đoàn thanh tra, thành viên Đoàn thanh tra; quyền yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan cung cấp thông tin, tài liệu; trưng cầu giám định;

Về quyền yêu cầu tổ chức tín dụng phong tỏa tài khoản của đối tượng thanh tra; thu hồi tài sản bị chiếm đoạt, chiếm giữ, sử dụng trái pháp luật hoặc bị thất thoát do hành vi trái pháp luật gây ra; quyền và nghĩa vụ của đối tượng thanh tra; khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh và giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh về hoạt động thanh tra; trách nhiệm của Thủ trưởng cơ quan thanh tra, trách nhiệm của Thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước; trách nhiệm phối hợp trong hoạt động thanh tra, kiểm toán nhà nước, điều tra; trách nhiệm phối hợp của Tổng Thanh tra Chính phủ và Tổng Kiểm toán nhà nước;

Về kinh phí hoạt động của cơ quan thanh tra; chế độ, chính sách đối với thanh tra viên; đầu tư hiện đại hóa hoạt động thanh tra; hoạt động kiểm tra chuyên ngành của các cơ quan quản lý nhà nước; tổ chức và hoạt động thanh tra nội bộ của Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước; sửa đổi, bổ sung một số điều của luật, nghị quyết của Quốc hội và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan đến thanh tra; thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính; điều khoản chuyển tiếp…

Tổng Thanh tra Chính phủ cũng cho biết, ngoài các ý kiến cụ thể nêu trên, các ĐBQH còn góp ý về một số nội dung khác có liên quan đến dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi). Cơ quan chủ trì soạn thảo đã phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội đã tiếp thu tối đa ý kiến của Đại biểu Quốc hội và chỉnh lý dự thảo Luật, bảo đảm thể chế hóa đầy đủ đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước, phù hợp với thực tiễn trong hoạt động thanh tra; góp phần quan trọng vào việc chấn chỉnh và nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước, phòng ngừa, xử lý vi phạm pháp luật, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.