Ngày 31/5 hàng năm là "Ngày toàn dân tiết kiệm, chống lãng phí"

Luật Tiết kiệm, chống lãng phí gồm 6 chương, 38 điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2026.

Luật quy định, kiểm tra tiết kiệm, chống lãng phí là nhiệm vụ thường xuyên của các cơ quan, tổ chức, đơn vị, bao gồm các hoạt động: tự kiểm tra của cơ quan, tổ chức, đơn vị; kiểm tra của cơ quan, tổ chức, đơn vị cấp trên với cơ quan, tổ chức, đơn vị cấp dưới và cá nhân có liên quan; kiểm tra của cơ quan nhà nước theo từng lĩnh vực tiết kiệm, chống lãng phí.

Nội dung kiểm tra tiết kiệm, chống lãng phí bao gồm: tình hình thực hiện Chiến lược quốc gia về phòng, chống lãng phí, Kế hoạch tổ chức thực hiện Chiến lược quốc gia về phòng, chống lãng phí; việc ban hành, thực hiện Chương trình tiết kiệm, chống lãng phí theo quy định tại Điều 13 Luật này; tình hình thực hiện chế độ báo cáo kết quả công tác tiết kiệm, chống lãng phí; việc công khai về tiết kiệm, chống lãng phí; tình hình thực hiện tiêu chuẩn, định mức, chế độ trong từng lĩnh vực theo quy định của pháp luật; việc cập nhật cơ sở dữ liệu quốc gia về tiết kiệm, chống lãng phí; tình hình thực hiện các quy định về tiết kiệm, chống lãng phí khác.

Theo Báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý và hoàn thiện dự thảo Luật, Chính phủ đã rà soát, tiếp thu và giải trình đầy đủ ý kiến kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ý kiến của ĐBQH, ý kiến của cơ quan thẩm tra.

Theo đó, Chính phủ đã rà soát nội dung dự thảo Luật, bảo đảm xuyên suốt tất cả các điều thể hiện đúng tinh thần việc tiết kiệm, chống lãng phí trong khu vực nhà nước là các quy định mang tính bắt buộc và tiết kiệm, chống lãng phí trong hoạt động sản xuất kinh doanh và tiêu dùng của nhân dân là các quy định mang tính chất khuyến khích, vận động, không can thiệp, không quản lý hoạt động sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng của nhân dân.

Dự thảo Luật đã cụ thể hóa các hành vi gây lãng phí tại Điều 4, qua đó thể hiện rõ chỉ có các chủ thể được giao quản lý các nguồn lực của nhà nước (tài sản công, tài chính công, tài nguyên, năng lượng…) thì mới bị xử lý khi có hành vi gây lãng phí khi quản lý sử dụng các nguồn lực này.

Tiếp thu ý kiến của Ủy ban Kinh tế - Tài chính, Chính phủ đã rà soát, chỉnh lý lại khái niệm"lãng phí" tại khoản 2 Điều 3 dự thảo Luật để thống nhất với Hướng dẫn số 63-HD/BCĐTW và khẳng định rõ thêm mối quan hệ giữa "lãng phí" và "hành vi gây lãng phí" quy định tại Luật này.

Theo đó, khái niệm "lãng phí" là cơ sở để quy định chi tiết các "hành vi gây lãng phí" tại Luật này và hành vi gây lãng phí là các hành vi được định danh cụ thể tại Luật này (các hành vi không được định danh cụ thể tại Luật này thì không phải là hành vi gây lãng phí).

Bên cạnh đó, khái niệm "tiết kiệm" đã được mở rộng, bao gồm cả trường hợp "sử dụng đúng định mức, tiêu chuẩn, chế độ nhưng đạt cao hơn mục tiêu đã định" để bao quát các trường hợp có thể được xác định là tiết kiệm trên cơ sở đánh giá hiệu quả của hoạt động.

Dự thảo Luật đề xuất lựa chọn ngày 31/5 hàng năm là "Ngày toàn dân tiết kiệm, chống lãng phí" lấy theo ngày của bài viết “Thế nào là Kiệm” được đăng trên Báo Cứu Quốc (ngày 31/5/1949) là để lan tỏa tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về tiết kiệm, chống lãng phí, góp phần xây dựng văn hóa tiết kiệm trong toàn xã hội.

Việc quy định tại dự thảo Luật để phát động và duy trì thường niên "Ngày toàn dân tiết kiệm, chống lãng phí" là cần thiết, góp phần đưa thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trở thành “tự giác”, “tự nguyện”, “cơm ăn nước uống, áo mặc hàng ngày” như tại bài viết "Thực hành tiết kiệm” mà Tổng Bí thư Tô Lâm đã đề cập.