Liên minh châu Âu sau 25 năm hiệp ước đồng thuận

Cách đây 25 năm, ngày 9/12/1991, Hội đồng châu Âu (EC) đã nhóm họp tại thành phố Maastricht (Hà Lan) để soạn thảo Hiệp ước về Liên minh châu Âu.

Dựa trên sự nhất trí tại cuộc họp này, từ nền tảng là Cộng đồng Kinh tế châu Âu (EEC), Liên minh châu Âu chính thức được thành lập (gồm 12 nước) sau khi Hiệp ước Maastricht có hiệu lực (từ ngày 1/11/1993).

Đến nay, Hiệp ước Maastricht vẫn được coi là đỉnh cao về sự đồng thuận của châu Âu.

Hiệp ước Maastricht ra đời đã hài hòa được nhu cầu khác nhau giữa những nước muốn một liên minh hợp tác đầy đủ, chặt chẽ và những nước chỉ muốn một mối quan hệ vừa phải. Hiệp ước đánh dấu sự chuyển đổi từ một liên minh kinh tế trở thành một liên minh chính trị với việc giới thiệu đồng tiền chung và ý tưởng về công dân châu Âu.

Tuy nhiên, những vấn đề mà EU đối mặt hiện nay cũng bắt nguồn từ đó. Bởi mở rộng tiêu chí liên kết đồng nghĩa với xa dần nguyên tắc nền tảng ban đầu là kinh tế khiến EU sẽ đối diện với ngày càng nhiều phức tạp phát sinh. Từ đó xuất hiện ý tưởng phân rã liên minh khi sự phức tạp không thể hoá giải bằng sự đồng thuận.

Cùng với sự ra đời của đồng tiền chung (đồng EURO với 19 nước sử dụng), EU đã đặt ra những tiêu chuẩn tài khóa chung cho khối. Trong bối cảnh đó, nhiều nước thành viên đã gặp khó khăn trong việc đáp ứng quy định về ngân sách của EU sau cuộc khủng hoảng ở khu vực đồng EURO năm 2009, dẫn tới hậu quả là một số nước như Hy Lạp và Tây Ban Nha phải xin gói cứu trợ.

Sau khủng hoảng tài chính năm 2009, châu Âu lại phải đối mặt với những cuộc khủng hoảng mới như làn sóng nhập cư ồ ạt, việc cử tri Anh bỏ phiếu rời EU tháng 6/2016 (sự kiện Brexit)…

Trong bối cảnh ấy, phát biểu tại lễ kỷ niệm 25 năm Hiệp ước Maastricht, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker, người từng tham gia sự kiện lịch sử tại Maastricht 25 năm trước đây, đánh giá đây là một hiệp ước quan trọng nhất trong lịch sử EU.  

Cảnh báo các nước EU có ý định hành động riêng rẽ trong khi Liên minh đang đối mặt với sự hoài nghi sau Brexit, ông Jean-Claude Juncker nhấn mạnh “những ai nghĩ rằng đây là thời điểm để phá vỡ Liên minh châu Âu thì họ đã nhầm”.

Theo Chủ tịch Ủy ban châu Âu, nếu không có EU thì không một nước thành viên nào tự mình có khả năng tạo ảnh hưởng và uy tín trên thế giới. Hiện nay, EU là một phần quan trọng của nền kinh tế thế giới khi chiếm tới 25% GDP toàn cầu./.