Điểm sáng trong cách làm tái định cư ở Thủy điện Trung Sơn

M?t góc b?n T?C Po Búa, xã Trung S?n, huy?n Quan Hóa. ?nh: VGP/Toàn Th?ng

Nhà máy Th?y ?i?n Trung S?n là d? án th?y ?i?n quy mô l?n ??u tiên t?i Vi?t Nam ???c Ngân hàng Th? gi?i (WB) tài tr? v?i t?ng m?c ??u t? trên 410 tri?u USD. M?c dù m?i ch? có 2/4 t? máy chính th?c phát ?i?n nh?ng theo ?ánh giá c?a WB ?ây là d? án ???c th?c hi?n thành công do không ch? b?o ??m ti?n ??, ch?t l??ng mà còn b?o v? c?nh quan, môi tr??ng, xây d?ng h? th?ng h? t?ng ??ng b? giúp ng??i dân có sinh k?, ?n ??nh cu?c s?ng t?i khu tái ??nh c? (T?C) m?i.

Chính sách h? tr? phù h?p nguy?n v?ng ng??i dân

Theo Ban Qu?n lý d? án Th?y ?i?n Trung S?n, có t?ng s? 627 h? thu?c ??a bàn 3 huy?n c?a các t?nh Thanh Hóa và S?n La thu?c di?n b? ?nh h??ng ph?i di d?i, nh??ng ??t ph?c v? d? án. Trong s? này có 528 h? ??ng ý vào 4 khu T?C t?p trung, còn l?i 99 h? bà con t? di d?i.

??n th?i ?i?m này, công tác phê duy?t và chi tr? b?i th??ng ??t ?ai, cây c?i hoa màu, nhà c?a cho ng??i dân ?ã ???c hoàn thành; 100% s? h? ?ã có cu?c s?ng ?n ??nh v?i nhà c?a và h? th?ng c? s? h? t?ng ???c ??u t? xây d?ng ??ng b?, kiên c? t?i các khu T?C giúp ng??i dân hoàn toàn yên tâm t?i n?i ? m?i.

Ban Qu?n lý d? án cho bi?t, v?i s? h? tr?, tham v?n và ki?m soát ch?t ch? c?a WB trong quá trình tri?n khai th?c hi?n, các tiêu chí mà WB ??t ra ??c bi?t là ch?t l??ng công trình, b?o v? môi tr??ng, h? tr? sinh k? cho ng??i dân ?n ??nh cu?c s?ng ???c th?c hi?n r?t t?t.

Chia s? v? nh?ng kinh nghi?m này, theo ông Hoàng Ng?c Hi?n, Phó Ban Qu?n lý d? án, s? d? công tác T?C ? ?ây thành công h?n các n?i khác là nh? vào 3 y?u t?, ?ó là làm t?t công tác h?i ý ki?n ng??i dân t? khâu kh?o sát ??n thi?t k?, thi công ?? xây d?ng khung chính sách h? tr? ??n bù, T?C; xây d?ng ??n giá b?i th??ng và th?c hi?n t?t công tác h?u T?C thông qua các ch??ng trình sinh k? c?ng ??ng.

Không gi?ng nh? các d? án th?y ?i?n khác, công tác ??n bù gi?i phóng m?t b?ng, T?C ???c giao hoàn toàn cho công ty tri?n khai th?c hi?n. Cùng v?i ?ó, d? án ?ã phát huy ???c quy?n làm ch? c?a ng??i dân thông qua quy?n l?a ch?n vào khu T?C hay t? di d?i. Ng??i dân nh?n ti?n ??n bù theo 3 ??t và ???c xây d?ng nhà ? khu T?C m?i theo ý c?a mình.

Ông Hoàng Ng?c Hi?n cho r?ng, công tác di dân T?C không ??n thu?n là lo cho bà con cái nhà, c?p cho bà con m?nh ??t, r?i b?i th??ng cho bà con ít ti?n là xong. Ngay t? khi ?? án, công ty xác ??nh m?c tiêu là giúp bà con không ch? ?n ??nh cu?c s?ng mà còn ph?i giúp bà con cách là ?n, phát tri?n kinh t? gia ?ình.

Trên c? s? tham v?n, t?p h?p nguy?n v?ng c?a ng??i dân T?C, d? án ?ã t?p trung h? tr? cho bà con theo 3 nhóm ngh?: Tr?ng tr?t, ch?n nuôi và d?ch v?. Nhóm tr?ng tr?t ???c h? tr? v? gi?ng v?n, v?t t? ??u vào, t?p hu?n k? thu?t phòng tr? d?ch b?nh, thu ho?ch, b?o qu?n. Nhóm d?ch v? phi nông nghi?p ???c h??ng d?n l?a ch?n ngh? phù h?p, h? tr? kinh phí ch?n ngh?, tìm ngh? phù h?p v?i th?c t? ??a ph??ng.

Cu?c s?ng m?i n?i tái ??nh c?

Có d?p cùng ?oàn công tác c?a WB trong chuy?n làm vi?c v?i T?p ?oàn ?i?n l?c Vi?t Nam (EVN) t?i Th?y ?i?n Trung S?n, tr?c ti?p ??n th?m b?n T?C Po Búa, xã Trung S?n, huy?n Quan Hóa, t?nh Thanh Hóa chúng tôi không kh?i ng? ngàng tr??c nh?ng thay ??i trong cu?c s?ng c?a ng??i dân T?C n?i ?ây.

Ng??i dân vùng lòng h? tr??c ?ây ?ã ???c di d?i ??n nh?ng khu T?C m?i ???c xây d?ng ??ng b?, kiên c?, khang trang có ??y ?? “?i?n, ???ng, tr??ng, tr?m”. T? khi có con ???ng này, các em nh? n?i ?ây ??n tr??ng thu?n ti?n h?n.

Ho?t ??ng giao th??ng ???c ??y m?nh, giúp th??ng lái d? dàng ti?p c?n thu mua nông s?n, qua ?ó góp ph?n nâng cao ??i s?ng cho bà con. Ngoài ra, ?? t?o ?i?u ki?n t?t nh?t cho bà con phát tri?n s?n xu?t, ?n ??nh kinh t? gia ?ình, h? th?ng l??i ?i?n ?ã ???c ??u t?, xây d?ng t?i t?ng khu T?C.

Bên ngôi nhà sàn m?i ???c xây d?ng, ông Ph?m Ng?c Ti?n, Chi h?i tr??ng Chi h?i CCB b?n T?C Po Búa cho bi?t “b?n hi?n có 33 h? ??u ???c Nhà n??c h? tr? xây d?ng nhà c?a, c? s? h? t?ng kiên c?, khang trang. So v?i n?i ? c?, cu?c s?ng ? khu T?C t?t h?n nhi?u”.

T?i các b?n T?C khác nh? Co Me, Pom Ch?n, nh?ng ngôi nhà sàn to ??p và ch?c ch?n c?a ??ng bào  Thái, M??ng ???c xây d?ng d?c theo con ???ng bê tông r?ng rãi. M?i b?n ??u có ??y ?? công trình h? t?ng nh? ?i?n, n??c, tr??ng h?c, nhà v?n hóa... H?u h?t các h? gia ?ình ??u có các v?t d?ng thi?t y?u ph?c v? cho sinh ho?t nh? tivi, n?i c?m ?i?n, qu?t mát, t? l?nh, xe máy.

Tr??c ?ây, ng??i dân n?i này ch? y?u m?u sinh v?i ngh? ?i n??ng làm r?y, tr?ng lu?ng, khai thác lu?ng, ?óng bè ??a v? xuôi ?? bán. Nh?ng ngh? ?i n??ng làm r?y v?t v? c? c?c mà ch?ng ?? ?n vì ??t ?ai c?n c?i, n?ng su?t th?p. Trong khi cây lu?ng ph?i m?t t? 5-7 n?m m?i cho thu ho?ch, giá c? l?i không ?n ??nh nên cu?c s?ng ng??i dân v?n lu?n qu?n trong vòng ?ói nghèo.

Nay, d? án th?y ?i?n không ch? h? tr? bà con xây d?ng nhà c?a, h? th?ng h? t?ng ?? ?n ??nh cu?c s?ng mà còn tr?c ti?p h? tr? v? cây tr?ng, con gi?ng, t?p hu?n, t? v?n chuy?n giao k? thu?t ?? chuy?n ??i t?p quán canh tác, nuôi tr?ng sao cho khoa h?c, hi?u qu?.

V?i s? h? tr? c?a d? án th?y ?i?n theo ph??ng th?c chuy?n giao, “c?m tay ch? vi?c” nhi?u h? T?C ?ã  t?n d?ng l?i th? t? nhiên th?c hi?n thành công m?t s? mô hình ch?n nuôi gà, dê, bò, ?óng bè th? cá, tr?ng nhãn, b??i t?p trung b??c ??u ?em l?i hi?u qu? kinh t?.

M?t cu?c s?ng m?i ?ang t?ng ngày kh?i s?c c?a ng??i dân T?C d? án th?y ?i?n Trung S?n n?i th??ng ngu?n sông Mã.

Trong bu?i làm vi?c v?i EVN và tr?c ti?p ??n th?m b?n T?C Po Búa c?a d? án th?y ?i?n Trung S?n, bà Kristalina I Georgieva, T?ng Giám ??c ?i?u hành WB ?ánh giá cao thành công c?a d? án, ??c bi?t là khía c?nh b?o v? môi tr??ng, h? tr? cu?c s?ng và sinh k? cho ng??i dân n?i T?C. ?ây s? là c? s? ?? WB ti?p t?c xem xét c? ch? cho vay v?n ??i v?i các d? án thu?c l?nh v?c phát tri?n n?ng l??ng c?a Vi?t Nam trong nh?ng n?m t?i.