Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì Diễn đàn về hoạt động giám sát của Quốc hội

Sáng nay, 6/8, tại Nhà Quốc hội, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn - Trưởng Ban Chỉ đạo Diễn đàn - đã chủ trì và phát biểu khai mạc Diễn đàn đầu tiên về hoạt động giám sát của Quốc hội với chủ đề "Giám sát của Quốc hội để kiến tạo phát triển".

Tham dự và cùng điều hành Diễn đàn có các Ủy viên Trung ương Đảng: Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương - Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo, Trưởng Ban Tổ chức Diễn đàn; Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định; Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải; Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh; Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan; Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh.

Cùng dự có các Ủy viên Trung ương Đảng: Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc, Chủ nhiệm Ủy ban của Quốc hội, Tổng Thư ký Quốc hội, Tổng Kiểm toán Nhà nước, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội và các đại biểu Quốc hội chuyên trách ở Trung ương, Phó Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh, thành phố, đại diện Thường trực HĐND, lãnh đạo UBND một số tỉnh, thành phố.

Về phía Chính phủ, các cơ quan có: Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Lê Minh Trí; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long; lãnh đạo các Ban, Bộ, ngành, cơ quan ở Trung ương; lãnh đạo các viện nghiên cứu, hiệp hội, trường đại học; các chuyên gia, nhà khoa học...

Giám sát nhằm kiến tạo sự phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, căn cứ Hiến pháp, Luật Tổ chức Quốc hội, để đảm bảo gắn kết chặt chẽ hoạt động giám sát với việc thực hiện chức năng lập pháp và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, đây là lần đầu tiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát.

Qua hình ảnh tư liệu được trưng bày trong khuôn khổ Diễn đàn, Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, hoạt động giám sát đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ đạo từ năm 1946. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã đi giám sát nhiều cuộc ở những địa bàn quan trọng về kinh tế - xã hội, gần dân, sát dân để hiểu dân. Các Chủ tịch Quốc hội Trường Chinh, Lê Quang Đạo, Nguyễn Hữu Thọ... đều rất coi trọng và tiến hành nhiều hoạt động giám sát, cho rằng giám sát là để kiến tạo, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, giám sát ngày nay nhằm kiến tạo sự phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.

Thời gian qua, Quốc hội Khóa XV rất quan tâm đến công tác giám sát, tiến hành nghiêm túc, chất lượng. Trong đó, công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế về hoạt động giám sát được quan tâm; sự phối hợp chặt chẽ, kịp thời giữa các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước, Thanh tra Chính phủ, các bộ ngành, địa phương, các cơ quan thông tấn, báo chí.

Chất vấn trở thành một hình thức giám sát hiệu quả trong hoạt động của Quốc hội, thu hút sự quan tâm, theo dõi của Nhân dân. Các Kỳ họp của Quốc hội đều tiến hành hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn. Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban cũng tiến hành các hoạt động giải trình về những vấn đề cử tri và nhân dân quan tâm.

Hoạt động giám sát thể hiện rõ quan điểm đồng hành của Quốc hội với Chính phủ, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Đặc biệt, hai năm trở lại đây, công tác dân nguyện được báo cáo hàng tháng ở Phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy, Ủy ban Dân nguyện và Giám sát đã được thành lập và làm tốt chức năng phối hợp với các cơ quan Trung ương, địa phương để thực hiện công tác dân nguyện của Quốc hội.

Hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật ngày càng thiết thực, hiệu quả, năm sau tốt hơn năm trước.

Chủ tịch Quốc hội cho biết, chiều 5/8, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chủ trì phiên họp của Ban Chỉ đạo Trung ương về hoàn thiện thể chế, pháp luật, rà soát thể chế liên quan đến các bộ, ngành, Chính phủ, Quốc hội, xem xét các luật, nghị định, thông tư nào có vướng mắc để tháo gỡ.

Chưa có cơ chế, chính sách rõ ràng, thuận lợi để Nhân dân thực hiện quyền giám sát

Bên cạnh những kết quả đạt được, Chủ tịch Quốc hội cũng chỉ rõ, hoạt động giám sát của Quốc hội còn có những hạn chế, khó khăn, vướng mắc.

Trong đó, việc thực hiện các kết luận, kiến nghị giám sát chưa đầy đủ; việc theo dõi, đôn đốc thực hiện các kết luận giám sát chưa thực sự quyết liệt, thường xuyên. Công tác phối hợp giữa hoạt động giám sát của Quốc hội với hoạt động kiểm toán, thanh tra, kiểm tra có lúc chưa thực sự chặt chẽ; chưa có cơ chế, chính sách rõ ràng, thuận lợi để Nhân dân thực hiện quyền giám sát. Cơ chế, điều kiện bảo đảm cho hoạt động giám sát chưa đáp ứng được yêu cầu.

"Đây là những vấn đề cần quan tâm giải quyết, Diễn đàn hôm nay sẽ thảo luận, có giải pháp để phát huy ưu điểm, khắc phục hạn chế", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Giám sát phải đi vào thực chất

Tại các kỳ họp gần đây của Quốc hội khóa XV đã ban hành số lượng lớn các luật, Nghị quyết; cùng với những đổi mới trong Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, trong đó phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho Chính phủ và chính quyền địa phương theo tinh thần "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm"; yêu cầu quản lý nhà nước khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp cũng đặt ra một số vấn đề mới.

"Điều đó đặt ra yêu cầu hoạt động giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội phải đi vào thực chất để giám sát luật, nghị định, thông tư xem luật đã ban hành thì nghị định, thông tư có được ban hành kịp thời không, có trúng với quy định của luật không? Đây là vấn đề chúng ta phải làm thường xuyên".

Nhấn mạnh như vậy, Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, hiện nay kinh tế - xã hội chuyển biến liên tục đòi hỏi luật, nghị định, thông tư phải được điều chỉnh kịp thời cho phù hợp tình hình thế giới, tình hình trong nước. "Trước đây, chúng ta tiến hành hai giám sát chuyên đề của Quốc hội mỗi năm, tới đây có thể chỉ tiến hành 1 giám sát chuyên đề nhưng Ủy ban Thường vụ Quốc hội phải giám sát nhiều hơn, cả giám sát thường xuyên và giám sát đột xuất để kịp thời phát hiện và tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc".

Xác định rõ phương pháp, hình thức giám sát tối cao của Quốc hội phù hợp thực tiễn

Chủ tịch Quốc hội cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp thu ý kiến của các đại biểu để nghiên cứu, sửa đổi Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND sẽ trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ Mười, Quốc hội khóa XV tới đây, bảo đảm các nghị quyết giám sát được thực hiện nghiêm túc trong thực tiễn.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu quán triệt tinh thần trong phát biểu Phiên khai mạc Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội khóa XV của Tổng Bí thư Tô Lâm về việc "cần sớm nghiên cứu xác định rõ phương pháp, hình thức giám sát tối cao của Quốc hội phù hợp thực tiễn, tránh trùng dẫm với hoạt động của các cơ quan Nhà nước khác gây lãng phí. Tiếp tục nâng cao chất lượng hoạt động chất vấn, giải trình, giám sát văn bản pháp luật; chú trọng theo dõi, xem xét, đôn đốc việc thực hiện các kiến nghị sau giám sát".

Diễn đàn được tổ chức trong 1 ngày, nội dung trọng tâm thể hiện ở 2 chuyên đề gồm: “Hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước” và “Hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật”.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị các diễn giả và đại biểu tham gia trao đổi, thảo luận tập trung, đi thẳng vào các nội dung trọng tâm, đề xuất những giải pháp cụ thể và thiết thực. Các cơ quan thông tấn, báo chí đưa tin, tổng thuật đầy đủ, chính xác, khách quan diễn biến của Diễn đàn. Kết thúc Diễn đàn, Ban Tổ chức sẽ xây dựng Báo cáo tổng thuật gửi tới Quốc hội, Chính phủ, các Bộ, Ban, ngành và địa phương để kịp thời phục vụ việc sửa đổi toàn diện Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội, HĐND và sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật có liên quan.

Chủ tịch Quốc hội tin tưởng, Diễn đàn sẽ nhận được nhiều ý kiến trí tuệ, tâm huyết, trách nhiệm của các đại biểu Quốc hội, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà nghiên cứu, đóng góp tích cực hoàn thiện thể chế liên quan đến hoạt động giám sát trong giai đoạn mới của đất nước, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Ngay sau phát biểu khai mạc của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Diễn đàn đã tiến hành phiên chuyên đề thứ nhất với chủ đề "Hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước" do Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh điều hành. Phiên chuyên đề thứ hai với chủ đề "Hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật" sẽ diễn ra trong chiều nay.

Trong phiên chuyên đề thứ nhất, các đại biểu tham dự Diễn đàn sẽ nghe các tham luận và tập trung thảo luận về: hoàn thiện Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND từ bài học kinh nghiệm giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội; hoạt động giám sát việc thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng trong lĩnh vực kinh tế giai đoạn từ 2021 đến nay; giám sát thực hiện ngân sách nhà nước gắn với đổi mới, nâng cao chất lượng quyết định ngân sách nhà nước; việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển và sử dụng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và những vấn đề đặt ra...