ASEAN-Nga: Phương hướng mới, tầm cao mới

Đây là hội nghị thượng đỉnh đầu tiên giữa Nga và ASEAN diễn ra trên lãnh thổ Nga. Hội nghị lần này có ý nghĩa trọng đại không chỉ bởi đánh dấu chặng đường 20 năm Nga và ASEAN khởi động và duy trì quan hệ đối tác đối thoại, mà còn là cơ hội để vạch ra phương hướng hợp tác nhằm nâng tầm quan hệ cho tương xứng với tiềm năng và lợi ích của hai bên, nhất là trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực có nhiều biến động.

Hội nghị thượng đỉnh Sochi được Tổng thống Nga Vladimir Putin đánh giá là sự kiện mang tính chất dấu mốc trong sự phát triển hợp tác Nga-ASEAN trên tất cả các hướng đi và sẽ thúc đẩy việc giải quyết các vấn đề cấp thiết của khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Tại hội nghị, các nhà lãnh đạo ASEAN sẽ thảo luận với Tổng thống Nga Putin kết quả hợp tác trong 20 năm qua giữa Nga-ASEAN cũng như triển vọng hợp tác song phương trong thời gian tới. Trong chương trình nghị sự của Hội nghị thượng đỉnh cũng đề cập đến vấn đề liên quan đến cấu trúc an ninh khu vực, tìm kiếm các phương cách mới trong đấu tranh chống các nguy cơ đang gia tăng của chủ nghĩa khủng bố quốc tế, chủ nghĩa cực đoan và nạn tội phạm xuyên quốc gia.

Diễn đàn doanh nghiệp ASEAN-Nga diễn ra trước thềm Hội nghị thượng đỉnh tại Sochi cùng một loạt sự kiện bên lề cũng đưa ra các biện pháp hiệu quả nhằm mở rộng hợp tác trong các lĩnh vực năng lượng, giao thông vận tải và cơ sở hạ tầng, nông nghiệp, khoa học và công nghệ.

Dự kiến, Tổng thống Nga Putin và lãnh đạo ASEAN sẽ thông qua tuyên bố chung Sochi, đặt nền tảng cho kế hoạch hành động hợp tác Nga-ASEAN trong các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, cũng như an ninh.

Trên thực tế, hợp tác ASEAN-Nga đã được mở rộng kể từ khi Nga trở thành đối tác đối thoại của ASEAN năm 1996. Moscow đã phát triển quan hệ đối tác đối thoại với các nước ASEAN và ngày càng tham gia tích cực vào các cơ chế hợp tác khu vực, trong đó có đề xuất về một cấu trúc an ninh cho châu Á-Thái Bình Dương.

Trong 5 năm trở lại đây, kim ngạch thương mại giữa Nga và các nước ASEAN đã tăng gấp đôi và đạt con số kỷ lục 21,5 tỷ USD vào năm 2014. Nga và ASEAN cũng là những đối tác thương mại có thể bổ sung chặt chẽ cho nhau bởi Nga chủ yếu xuất khẩu nhiên liệu và năng lượng, máy móc công nghệ cao, thiết bị quân sự, các sản phẩm hóa chất, vốn là những mặt hàng nhập khẩu chính của các quốc gia ASEAN… trong khi ASEAN có thế mạnh về sản phẩm nông nghiệp và các mặt hàng chế tạo mà Nga có nhu cầu cao.

Tuy nhiên, hợp tác giữa hai bên được đánh giá là chưa tương xứng với tiềm năng nếu so sánh quan hệ giữa ASEAN với các đối tác đối thoại khác như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Australia.

Những lợi ích đan xen trong một thế giới mà hợp tác và hội nhập đang chi phối chính sách của từng quốc gia ngày càng khiến Nga và ASEAN có nhu cầu xích lại gần nhau hơn cũng như nâng tầm quan hệ lên một cấp độ mới. Quan hệ hai bên đang có những biến chuyển tích cực theo hướng thực chất và hiệu quả hơn. Nga coi hợp tác chặt chẽ với ASEAN là một trong những phương hướng then chốt trong việc thực hiện đường lối của Tổng thống Nga về tăng cường vị thế tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Trước thềm Hội nghị cấp cao ASEAN-Nga tại Sochi lần này, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố sẵn sàng thiết lập quan hệ đối tác chiến lược với ASEAN và điều này sẽ được nỗ lực thúc đẩy tại hội nghị. Theo Tổng thống Putin, trong hai thập niên qua, sự hợp tác toàn diện giữa Nga và ASEAN là cơ sở vững chắc góp phần đưa mối quan hệ này lên một tầm cao mới.