Tăng niềm tin vào các kênh đầu tư chính thức

Cụ thể, đối với chuyển nhượng vàng miếng, dự thảo luật giao Chính phủ căn cứ tình hình quản lý thị trường vàng, quy định thời điểm áp dụng, ngưỡng giá trị vàng miếng chịu thuế, điều chỉnh thuế suất cho phù hợp với việc quản lý và sẽ thu thuế thu nhập cá nhân đối với vàng miếng với mức thuế suất là 0,1% trên giá chuyển nhượng từng lần.

Theo Bộ Tài chính, đây sẽ là công cụ để Chính phủ quản lý, vận hành nền kinh tế bảo đảm đáp ứng mục tiêu tăng trưởng hai con số, đồng thời là bước đi cần thiết góp phần bảo vệ sự ổn định của nền kinh tế, thực hiện đúng chỉ đạo của Đảng và Nhà nước về quản lý chặt chẽ hoạt động kinh doanh vàng, góp phần ngăn chặn việc đầu cơ vào vàng, thu hút nguồn lực lớn trong xã hội để tham gia vào nền kinh tế.

Yêu cầu ổn định thị trường vàng đã nhiều lần được đề cập tới, đã có nhiều biện pháp được đưa ra như tổ chức đấu giá, bán vàng qua ngân hàng, sửa đổi Nghị định về quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Tuy nhiên, giá vàng vẫn diễn biến rất phức tạp và khó lường. Bởi vậy, tại Nghị quyết số 278/NQ-CP về Phiên họp chuyên đề xây dựng pháp luật tháng 9/2025, Chính phủ đã yêu cầu Bộ Tài chính phối hợp với Ngân hàng Nhà nước thống nhất quy định rõ thu nhập từ hoạt động giao dịch mua bán vàng thuộc đối tượng chịu thuế để nâng cao tính minh bạch của thị trường, hạn chế đầu cơ vàng trong dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi).

Còn mới đây nhất, Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) đã có công văn gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước... đề xuất kinh doanh vàng trang sức và vàng miếng phải chịu thuế VAT theo phương pháp khấu trừ như các hàng hóa thông thường một cách bình đẳng về nghĩa vụ chịu thuế với thuế suất 10%.

Theo VAFI, hiện vàng miếng được miễn thuế VAT, còn đối với kinh doanh vàng nữ trang thuế VAT được xác định trên cơ sở giá bán trừ giá mua nhân với thuế suất 10% theo bảng giá niêm yết. VAFI cho rằng, việc thay đổi chính sách thuế hiện nay sẽ có tác dụng hạn chế đầu cơ lướt sóng, thổi giá kiếm lời. Thay vào đó, dòng tiền sẽ chuyển hướng vào hệ thống ngân hàng, bảo vệ đồng nội tệ, dự trữ ngoại tệ tăng trong hệ thống ngân hàng…

Về lý thuyết, chính sách thuế có thể góp phần tăng tính minh bạch cho thị trường, hạn chế đầu cơ, lướt sóng, tạo nguồn thu hợp lý cho ngân sách. Nhưng thực tế vàng vẫn là “kênh trú ẩn” truyền thống của người dân. Nếu chỉ đánh thuế nhưng chưa có giải pháp đồng bộ về tỉ giá, lãi suất hoặc phát triển kênh đầu tư thay thế, việc áp thuế có thể khiến chênh lệch giá trong ngoài nước tăng, giao dịch phi chính thức có thể sẽ gia tăng.

Tại phiên thảo luận tổ về dự thảo Luật này chiều 5/11 vừa qua, một số đại biểu Quốc hội cũng tán thành với quy định về thuế suất thuế thu nhập cá nhân đối với chuyển nhượng vàng miếng, hướng tới mục tiêu kiểm soát đầu cơ, minh bạch hóa thị trường vàng; tăng nguồn thu ngân sách và hướng tới công bằng trong phân phối thu nhập xã hội. Tuy nhiên, khi triển khai chính sách này cần phân biệt rõ ràng giữa hoạt động đầu cơ và hoạt động tích trữ để không ảnh hưởng đến những người dân mua vàng chỉ nhằm mục đích tiết kiệm.

Như vậy có thể thấy, việc áp dụng chính sách thuế này cần cân nhắc, tính toán kỹ lưỡng về cách tính, mức thuế suất để khi áp dụng có tính khả thi, tránh trường hợp đưa ra chính sách nhưng tính khả thi thấp hoặc không hiệu quả. Hơn nữa, chính sách thuế chỉ là một phần nhỏ trong việc điều tiết hành vi đầu tư. Để giảm đầu cơ vàng bền vững, điều cốt lõi vẫn là ổn định vĩ mô, kiểm soát tỷ giá và lãi suất. Đồng thời tạo lập thị trường công khai, minh bạch, có cơ sở pháp lý vững chắc, có lộ trình thực hiện rõ ràng và tăng niềm tin của người dân vào các kênh đầu tư tài chính chính thức. Bởi nếu các yếu tố đó không song hành, việc đánh thuế vàng sẽ dễ khiến thị trường chuyển trạng thái sang phi chính thức hơn.