Ngành Công Thương đi đầu dẫn dắt và mở những con đường phát triển chiến lược mới

Năm 2024, ngành Công Thương dồn sức, đồng lòng, quyết liệt và sáng tạo, hoàn thành toàn bộ các chỉ tiêu đã đề ra tục đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế của đất nước.

Nhân dịp Xuân mới Ất Tỵ 2025, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Ban cán sự Đảng, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã trả lời phỏng vấn Báo Công Thương về toàn cảnh ngành Công Thương năm 2024 và những nhiệm vụ trọng tâm năm 2025.

I. Hoàn thành toàn bộ các chỉ tiêu năm 2024, lập nhiều kỷ lục mới

Năm 2024, vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, kinh tế - xã hội đất nước đã có bước phát triển tích cực với mức tăng trưởng GDP hơn 7%, tạo khí thế và niềm tin mới cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta. Trong thành tựu chung này, có sự đóng góp rất lớn của ngành Công Thương. Xin Bộ trưởng cho biết một số nét khái quát về những kết quả nổi bật của ngành Công Thương trong năm 2024?

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên:

Năm 2024, bối cảnh thế giới tiếp tục có những biến động lớn, phức tạp, khó lường với nhiều cơ hội và thách thức đan xen, tác động tới tình hình phát triển kinh tế - xã hội cả nước nói chung và ngành Công Thương nói riêng. Song, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; sự phối hợp hiệu quả của các bộ, ban, ngành, địa phương, Bộ Công Thương đã tập trung chỉ đạo, triển khai quyết liệt, đồng bộ, linh hoạt, sáng tạo nhiều giải pháp nhằm đạt kết quả cao nhất các nhiệm vụ được giao. Đến nay, có thể khẳng định, ngành Công Thương đã hoàn thành và hoàn thành vượt mức tất cả các chỉ tiêu, nhiệm vụ đề ra năm 2024, trong đó có nhiều kết quả ở mức hai con số, lập nhiều kỷ lục mới, đưa nền kinh tế vượt qua khó khăn, thách thức để “về đích” với tốc độ tăng trưởng kinh tế vượt mọi dự báo, nổi bật là:

Thứ nhất, năm 2024 là năm đột phá trong công tác tham mưu chính sách với hàng loạt Luật, Nghị định, Thông tư được sửa đổi, bổ sung và ban hành mới như: Luật Điện lực (sửa đổi); Nghị định số 80/2024/NĐ-CP về cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa đơn vị phát điện năng lượng tái tạo với khách hàng sử dụng điện lớn; Nghị định số 135/2024/NĐ-CP về cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ; dự thảo Nghị định mới về kinh doanh xăng dầu...

Thứ hai, kỳ tích đường dây 500kV mạch 3 Quảng Trạch - Phố Nối với tổng chiều dài khoảng 519km, có quy mô 1.177 cột; trong đó, cột cao nhất là 145m, cột nặng nhất tới 415 tấn... đã hoàn thành. Các cân đối lớn được bảo đảm, nhất là an ninh năng lượng.

Thứ ba, công nghiệp phục hồi mạnh mẽ, tăng trưởng ngoạn mục 8,4%, trong đó ngành chế biến, chế tạo tăng gần 10% so với năm 2023, khẳng định vai trò trụ cột quan trọng, tạo động lực dẫn dắt tăng trưởng của nền kinh tế.

Thứ tư, hoạt động xuất nhập khẩu năm 2024 đã có sự phục hồi mạnh mẽ. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt mốc lịch sử 786,29 tỷ USD, cao nhất trong 40 năm qua; tăng 15,4% so với năm trước. Cán cân thương mại ghi nhận năm thứ 9 liên tiếp xuất siêu ở mức cao (gần 25 tỷ USD).

Thứ năm, đột phá trong công tác khai mở thị trường tiềm năng lớn ở Trung Đông, châu Phi và thị trường Halal với việc đàm phán, ký kết Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện Việt Nam - UAE (CEPA), mở cánh cửa lớn triển vọng ký kết loạt FTA mới.

Thứ sáu, thương mại điện tử vượt mốc 25 tỷ USD, tăng trưởng 20% so với năm 2023 và chiếm 9% tổng mức hàng hoá tiêu dùng và 2/3 giá trị kinh tế số Việt Nam, giữ vững vị trí Top 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử hàng đầu thế giới.

Thứ bảy, thị trường trong nước tăng trưởng vững chắc 9%, là trụ đỡ để hoàn thành các mục tiêu tăng trưởng vĩ mô.

Thứ tám, đổi mới mạnh mẽ công tác xúc tiến thương mại (XTTM) theo hướng đẩy nhanh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và bền vững; nâng giá trị thương hiệu quốc gia của Việt Nam lần đầu vượt mốc 500 tỷ USD.

Thứ chín, công tác phòng vệ thương mại được triển khai tích cực, chủ động, vững chắc, xử lý thành công hầu hết vụ việc, bảo vệ hàng hóa Việt Nam trên hành trình vươn ra thế giới.

Thứ mười, mặc dù không phải là bộ phải sáp nhập theo chủ trương của Trung ương, Bộ Công Thương cũng đã lập tức vào cuộc, chủ động triển khai. Bộ Công Thương chủ động đề xuất tinh giản gần 18% số đầu mối đơn vị thuộc Bộ. Bên cạnh đó, Bộ Công Thương đã hoàn thành 16/16 nhiệm vụ đề ra trong Kế hoạch cải cách hành chính năm 2024. Đặc biệt, theo báo cáo của Văn phòng Chính phủ về tình hình, kết quả thực hiện công tác cải cách thủ tục hành chính năm 2024, với 83,15 điểm, tăng 6,6% so với năm 2023, Bộ Công Thương đứng đầu các bộ về chỉ số phục vụ người dân, doanh nghiệp.

II. Kiến tạo không gian chiến lược cho phát triển

Thưa Bộ trưởng, năm 2024, công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế được đánh giá là một trong những thành công ấn tượng của Bộ Công Thương. Xin Bộ trưởng cho biết rõ hơn về vấn đề này?

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên:

Như trên tôi đã đề cập, năm 2024, Bộ Công Thương đã tạo được sự đột phá trong công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế, chính sách, mở những con đường lớn kiến tạo phát triển.

Năm 2024 là năm Bộ Công Thương đã quyết liệt hoàn thiện hệ thống pháp luật thông qua việc xây dựng, trình các cấp có thẩm quyền ban hành một hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật với nhiều chính sách đột phá mang tầm nhìn chiến lược, dài hạn của Đảng, Nhà nước, Chính phủ. Cụ thể:

(1) Đã chủ trì xây dựng trình Chính phủ thống nhất cao việc thông qua Đề nghị xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Dự án Luật sẽ được trình Quốc hội xem xét, đưa vào Chương trình xây dựng Luật, Pháp lệnh của Quốc hội 2025 và sẽ được kiến nghị với Quốc hội xem xét thông qua vào Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV.

(2) Đã chủ trì, phối hợp xây dựng và tham mưu cho Chính phủ trình Quốc hội cho ý kiến lần đầu Dự thảo Luật Hóa chất (sửa đổi) tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khoá XV. Dự án Luật được kỳ vọng sẽ khắc phục được những tồn tại, bất cập sau 16 năm thi hành Luật Hóa chất hiện hành, góp phần thúc đẩy ngành công nghiệp hoá chất - một trong những ngành công nghiệp mang tính nền tảng, chiến lược của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

(3) Cùng với sự chỉ đạo quyết liệt của lãnh đạo Đảng, Chính phủ và sự đồng hành của Quốc hội, Luật Điện lực (sửa đổi) do Bộ Công Thương chủ trì xây dựng, vượt qua mọi thử thách, hoài nghi (về tiến độ xây dựng chỉ trong một kỳ họp), đã được Quốc hội khoá XV xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 8. Luật Điện lực (sửa đổi) với 9 Chương, 81 Điều chứa đựng nhiều nội dung chính sách, pháp luật chưa từng có tiền lệ tại Việt Nam (chính sách phát triển điện hạt nhân; quy định về đầu tư, xây dựng các dự án điện khẩn cấp; đầu tư, xây dựng điện gió ngoài khơi...) đã thể hiện tư duy đột phá với “hơi thở” của thực tiễn; đồng thời “cởi bỏ” những nút thắt về thể chế, khơi thông các nguồn lực đầu tư, phát triển ngành điện.

Trong năm 2024, Bộ Công Thương đã tham mưu, tổ chức xây dựng trình Chính phủ ban hành nhiều cơ chế, chính sách mới, đáp ứng nhu cầu của thực tiễn như cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa đơn vị phát điện năng lượng tái tạo với khách hàng sử dụng điện lớn; cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ. Ngoài ra, Bộ Công Thương đã báo cáo Chính phủ xem xét, quyết nghị với sự thống nhất cao thông qua chủ trương, quan điểm, mục tiêu, giải pháp tháo gỡ vướng mắc, khó khăn cho các dự án điện năng lượng tái tạo.

Cuối cùng, nửa đầu năm 2024 cũng đánh dấu mốc quan trọng trong công tác hoàn thiện thể chế của Bộ Công Thương khi Bộ đã kịp thời xây dựng, tham vấn ý kiến, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch thực hiện 4 quy hoạch ngành quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 gồm Quy hoạch điện VIII, Quy hoạch tổng thể về năng lượng quốc gia; quy hoạch khoáng sản; Quy hoạch hạ tầng dự trữ, cung ứng xăng dầu, khí đốt quốc gia.

Xuất nhập khẩu hàng hóa lập kỷ lục chưa từng có trong 40 năm đổi mới

III. Xuất nhập khẩu lập kỷ lục chưa từng có trong 40 năm đổi mới

Như Bộ trưởng vừa đề cập, kim ngạch xuất nhập khẩu cả nước đạt 786,29 tỷ USD, mức cao kỷ lục trong 40 năm đổi mới. Xin Bộ trưởng cho biết thêm đánh giá về kết quả ấn tượng này?

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên:

Năm 2024, Bộ Công Thương đã tập trung chỉ đạo, triển khai quyết liệt, đồng bộ, linh hoạt hiệu quả các công cụ chính sách xuất nhập khẩu. Nhưng tôi cho rằng, kết quả đạt được không chỉ là mức kim ngạch đạt 405,53 tỷ USD, mà quan trọng là cơ cấu hàng hóa xuất khẩu tiếp tục cải thiện theo chiều hướng tích cực, giảm hàm lượng xuất khẩu thô, tăng xuất khẩu sản phẩm chế biến, sản phẩm công nghiệp, tạo điều kiện cho hàng hóa Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu.

Nhìn lại, nền kinh tế nước ta đã mất nhiều năm để vượt mốc xuất khẩu 100 tỷ USD vào năm 2012, rồi từ đó phải mất thêm 5 năm để vượt mốc 200 tỷ USD vào năm 2017 và mất thêm 4 năm để vượt mốc 300 tỷ USD vào năm 2021. Nhưng đến 2024, chỉ sau 3 năm, kim ngạch xuất khẩu nước ta đã tăng thêm 100 tỷ USD, lần đầu cán mốc 400 tỷ USD. Đây có thể coi là một cột mốc mang tính lịch sử đáng ghi nhận, nhất là trong bối cảnh kinh tế toàn cầu vẫn còn rất nhiều khó khăn cản trở xuất khẩu.

Để đạt được kết quả đó, Bộ Công Thương đã sớm xây dựng và triển khai Chiến lược xuất nhập khẩu hàng hóa đến năm 2030; phát huy lợi thế cạnh tranh, lợi thế so sánh, phát triển thương hiệu hàng hóa Việt Nam, khai mở các thị trường, lĩnh vực mới; đơn giản hóa thủ tục cấp chứng nhận xuất xứ; đổi mới mạnh mẽ công tác XTTM...

Để hỗ trợ cho đầu vào sản xuất, xuất khẩu, Bộ đã đa dạng hóa thị trường nhập khẩu, đặc biệt là thị trường nhập khẩu nguyên phụ liệu phục vụ sản xuất, tránh tình trạng phụ thuộc vào một thịtrường; từng bước cải thiện cán cân thương mại với các thị trường Việt Nam nhập siêu theo hướng cân bằng; tăng cường công tác kiểm tra chất lượng hàng nhập khẩu; khẩn trương rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định về kiểm tra chuyên ngành, đảm bảo phù hợp với thông lệ quốc tế...

Tổng hòa rất nhiều giải pháp trên đã mang lại kết quả xuất nhập khẩu năm 2024 tiếp tục là điểm sáng nổi bật và là một trong những động lực chính của tăng trưởng kinh tế. Cán cân thương mại tiếp tục ghi nhận xuất siêu năm thứ 9 liên tiếp, xuất siêu gần 25 tỷ USD, góp phần tích cực cho cán cân thanh toán, ổn định tỷ giá và các chỉ số kinh tế vĩ mô khác của nền kinh tế.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và các đại biểu cắt băng khánh thành dự án đường dây 500 kV mạch 3 Quảng Trạch (tỉnh Quảng Bình) đến Phố Nối (tỉnh Hưng Yên)

IV. Công nghiệp phục hồi mạnh mẽ, động lực dẫn dắt tăng trưởng

Nhìn lại năm 2023, một trong những điều trăn trở của Bộ trưởng và ngành Công Thương là sản xuất công nghiệp gặp rất nhiều khó khăn (mặc dù có sự cải thiện đáng kể trong các tháng cuối). Nhưng, năm 2024 khép lại với mức tăng trưởng sản xuất công nghiệp là 8,4%, trong đó ngành chế biến, chế tạo tăng gần 10%. Xin Bộ trưởng cho biết một số đánh giá về kết quả này?

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên:

Công nghiệp là một trong những ngành sản xuất vật chất, đóng vai trò rất quan trọng và quyết định đối với sự tăng trưởng của nền kinh tế đất nước.

Trong năm 2024, Bộ Công Thương đã tiếp tục triển khai các nội dung: Hoàn thiện hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Sản xuất sản phẩm công nghiệp trọng điểm; xây dựng, trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định số 111/2015/NĐ-CP về phát triển công nghiệp hỗ trợ; xây dựng,hoàn thiện chiến lược phát triển ngành thép, ô tô, sữa; xây dựng Chương trình phát triển bền vững ngành dệt may, da giày giai đoạn 2021 - 2030.

Các hoạt động này đã góp phần vào thành tích chung của ngành công nghiệp năm 2024 với mức tăng tới 8,4% so với năm trước. Đặc biệt, công nghiệp chế biến, chế tạo tăng trưởng gần 10% so với cùng kỳ năm trước là mức tăng cao nhất trong 6 năm qua.

Bên cạnh đó, các ngành công nghiệp chủ lực của nền kinh tế tiếp tục phát triển như: Khai thác, chế biến dầu khí; khai thác, chế biến khoáng sản, điện, điện tử, viễn thông, công nghệ thông tin; luyện kim, sắt thép; xi măng và vật liệu xây dựng; dệt may, da giày; cơ khí chế biến, chế tạo, ô tô, xe máy..., tạo nền tảng quan trọng cho tăng trưởng dài hạn, cũng như thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Đặc biệt, một số ngành công nghiệp nền tảng (thép, hóa chất, cơ khí chế tạo) đã từng bước đáp ứng nhu cầu về tư liệu và năng lực sản xuất của nền kinh tế; công nghiệp hỗ trợ, sản xuất linh kiện, cụm linh kiện dần được hình thành, góp phần nâng cao tỷ lệ nội địa hóa và giá trị gia tăng trong các ngành công nghiệp, thúc đẩy tham gia sâu vào mạng sản xuất và chuỗi giá trị.

Công nghiệp phục hồi mạnh mẽ, động lực dẫn dắt tăng trưởng

V. Thị trường nội địa vững chắc - ổn định “cỗ xe tam mã"

Thưa Bộ trưởng, bên cạnh xuất khẩu, thị trường trong nước tiếp tục khẳng định vai trò trụ đỡ cho phát triển khi tăng trưởng vững chắc 9%; các cân đối lớn được đảm bảo, đủ điện, than, xăng dầu cho phát triển trong nước... Bộ trưởng có thể cho biết rõ hơn về những giải pháp mà Bộ Công Thương đã thực hiện trong năm 2024 vừa qua để có được kết quả nêu trên?

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên:

Có thể khẳng định rằng, thị trường trong nước là “tuyến phòng ngự”, “bệ đỡ” vững chắc và là một trong những động lực quan trọng của tăng trưởng kinh tế, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế, chính trị thế giới có nhiều biến động phức tạp, khó lường.

Để bảo đảm hài hòa giữa “bảo vệ phát triển thị trường trong nước” và “thực hiện cam kết quốc tế”, Bộ Công Thương đã có quyết sách mang tính chiến lược: Bảo vệ thị trường, không bảo hộ doanh nghiệp. Theo đó, việc rà soát chính sách cũ và xây dựng chính sách mới đều hướng đến hỗ trợ doanh nghiệp tham gia vào chuỗi sản xuất, phân phối trong nước và nước ngoài.

Theo đó, nhiều giải pháp kết nối, xúc tiến thương mại nội địa, điều tiết cung cầu, bảo đảm nguồn cung hàng hóa thiết yếu và bình ổn thị trường đã được Bộ Công Thương triển khai. Đáng chú ý, giai đoạn cơn bão số 3 (bão Yagi), công tác cung ứng hàng hóa được duy trì cho các khu vực bị bão, lũ; công tác khắc phục sau bão được triển khai tích cực, các hoạt động sản xuất, kinh doanh nhanh chóng trở lại bình thường.

Hoạt động thương mại điện tử tiếp tục phát triển trở thành kênh phân phối quan trọng, góp phần phát triển chuỗi cung ứng và lưu thông trong và ngoài nước. Kết quả là, thị trường hàng hóa trong nước cơ bản ổn định, cung cầu hàng hóa được giữ vững. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng năm 2024 ước đạt 6.391,0 nghìn tỷ đồng, tăng 9,0% so với năm trước, đạt mục tiêu kế hoạch đề ra. CPI bình quân khoảng 3,8%, nằm trong giới hạn chỉ tiêu Quốc hội giao về kiểm soát lạm phát.

Xác định thị trường nội địa tiếp tục sẽ là một trong ba trụ cột tăng trưởng vững chắc cho nền kinh tế, toàn ngành Công Thương quyết tâm phấn đấu tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng năm 2025 tăng 10% so với năm 2024.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phó Tổng thống kiêm Thủ tướng UAE Mohammed bin Rashid Al Maktoum chứng kiến lễ trao văn kiện Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện Việt NamUAE Ảnh: TTXVN

VI. Hội nhập kinh tế - mở rộng xa lộ cho xuất khẩu, đầu tư

Thưa Bộ trưởng, năm qua, hoạt động hội nhập kinh tế quốc tế của Bộ Công Thương để lại nhiều kết quả rất ấn tượng; tạo đột phá cho xuất khẩu và cũng mở ra nhiều cánh cửa để hàng hóa Việt Nam có cơ hội tiếp cận những thị trường mới như Trung Đông, châu Phi. Xin Bộ trưởng cho biết một số nhận định về kết quả của lĩnh vực này trong năm 2024?

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên:

Đến nay, Việt Nam đã có quan hệ ngoại giao với 193 quốc gia, là thành viên tích cực của gần 70 tổ chức khu vực và quốc tế; ký kết 18 FTA (trong đó 17 FTA đã có hiệu lực thực thi) và đang đàm phán 2 FTA. Việt Nam đã và đang tham gia 20 FTA, có trên 60 đối tác FTA, phủ rộng khắp các châu lục với tổng GDP chiếm gần 90% GDP toàn cầu.

Tuy nhiên, năm 2024, bối cảnh thế giới cũng như xu hướng toàn cầu đặt ra nhiều khó khăn, thách thức đối với công tác hội nhập kinh tế quốc tế. Trước tình hình đó, Bộ Công Thương tiếp tục nêu rõ quan điểm một mặt duy trì và thúc đẩy hơn nữa các thị trường truyền thống thông qua việc kết hợp hài hoà các cơ chế hợp tác đa phương, khu vực và song phương. Cùng với đó là có các bước đột phá ở những thị trường mới ở khu vực Trung Đông và các khu vực khác...

Chúng ta đã khai mở thị trường tiềm năng tại Trung Đông - châu Phi, bằng việc ký kết Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện Việt Nam - UAE (Hiệp định CEPA) sau thời gian đàm phán kỷ lục (16 tháng). Đây là FTA đầu tiên Việt Nam ký với một nước Ả rập, mở ra chương mới trong quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại giữa Việt Nam với UAE và các nước Trung Đông - châu Phi.

Cùng với đó, Bộ Công Thương đã xây dựng hồ sơ, trình và được Quốc hội phê chuẩn văn kiện gia nhập CPTPP của Vương quốc Anh và Bắc Ailen (UK) tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV. Xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ Kế hoạch thực thi Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Israel (VIFTA). Chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành có liên quan tham dự đàm phán nâng cấp và đàm phán mới các FTA trong khuôn khổ ASEAN.

Ngoài ra, Bộ đã tích cực đàm phán, ký kết triển khai các khuôn khổ pháp lý song phương về kinh tế thương mại với các nước như Trung Quốc, Hàn Quốc, Lào, Malaysia, Australia, New Zealand, Nam Phi, Mozambique, Ảrập Xêút...

Ban Cán sự Đảng Bộ Công Thương tổ chức Hội nghị tổng kết Nghị quyết số 18/NQ-TW

VII. Phòng vệ thương mại - trợ lực toàn diện và“tấm khiên” vững chắc cho hàng hóa xuất khẩu

Hàng hóa Việt Nam đã và đang phải đối diện với việc các thị trường tăng cường kích hoạt điều tra, áp dụng phòng vệ thương mại. Trước thách thức này, xin Bộ trưởng cho biết những giải pháp của Bộ Công Thương nhằm bảo vệ hàng hóa Việt Nam trong tiến trình vươn ra thế giới?

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên:

Trong những năm qua, kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam tăng cao đi liền với sự gia tăng số lượng và mức độ phức tạp của các vụ việc nước ngoài điều tra, áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại, chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại, gian lận xuất xứ đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. Đơn cử, trong số 27 vụ việc bị nước ngoài khởi xướng điều tra đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam mới phát sinh của 12 thị trường, có tới 11 vụ việc từ thị trường Hoa Kỳ.

Trước xu hướng này, Bộ Công Thương, với vai trò là cơ quan đầu mối quản lý và công tác trong phòng vệ thương mại đã triển khai hàng loạt biện pháp quyết liệt nhằm bảo vệ quyền lợi và lợi ích chính đáng của doanh nghiệp Việt Nam. Đó là việc tăng cường cảnh báo sớm các mặt hàng có nguy cơ bị điều tra; cung cấp thông tin cho doanh nghiệp về quy trình điều tra, kịch bản ứng phó; phối hợp với các hiệp hội và doanh nghiệp liên quan trong việc trao đổi với các cơ quan điều tra nước ngoài nhằm bảo vệ, hỗ trợ ngành xuất khẩu Việt Nam được đối xử công bằng theo đúng các quy định của WTO, bảo đảm quyền lợi chính đáng của các doanh nghiệp xuất khẩu của ta.

Công tác ứng phó điều tra phòng vệ thương mại đã đạt nhiều kết quả rất tích cực. Bộ Công Thương đã hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu xử lý và chấm dứt gần 50% số vụ việc phòng vệ thương mại do nước ngoài khởi xướng và nhiều vụ việc trong năm 2024. Ở chiều ngược lại, công tác khởi kiện, điều tra, áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại tiếp tục được tăng cường, đẩy mạnh tạo lập môi trường cạnh tranh bình đẳng, bảo vệ hợp pháp các ngành sản xuất trong nước. Năm 2024, Bộ Công Thương tiếp tục điều tra, rà soát 10 vụ việc đã khởi xướng trong năm 2023; khởi xướng điều tra 6 vụ việc mới, khởi xướng rà soát 3 vụ việc rà soát cuối kỳ; khởi xướng 1 rà soát hàng năm, tiếp nhận và xử lý 7 hồ sơ đề nghị điều tra và rà soát mới.

Trong số 55 vụ việc điều tra áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại đối với hàng hóa nhập khẩu vào Việt Nam, đã có 31 biện pháp phòng vệ thương mại có hiệu lực. Các biện pháp này đã góp phần bảo đảm môi trường thương mại công bằng nhằm ngăn chặn tác động tiêu cực của hàng nhập khẩu đến sản xuất trong nước và việc làm của hàng triệu lao động, bảo đảm an ninh kinh tế và an sinh xã hội. Đặc biệt, khoản thuế chống bán phá giá, thuế chống trợ cấp, thuế tự vệ và thuế chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại thu nộp ngân sách hàng năm rất lớn với hơn 1.500 tỷ đồng.

VIII. Xây dựng bộ máy “tinh - gọn - mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả”

Tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách, có ý nghĩa sống còn đối với sự phát triển của đất nước trong giai đoạn mới. Bộ Công Thương đã có chủ trương, quyết sách nào nhằm hiện thực hóa “cuộc cách mạng” này, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên:

Thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, tinh gọn bộ máy là “cuộc cách mạng” và phải được cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở vào cuộc, mặc dù không phải là bộ phải sáp nhập theo chủ trương của Trung ương, Bộ Công Thương đã lập tức vào cuộc, chủ động triển khai.

Ngay sau khi Nghị quyết số 18-NQ/TW được ban hành, Ban Cán sự đảng Bộ Công Thương đã chỉ đạo Đảng ủy Bộ Công Thương ban hành

Kế hoạch số 908-KH/ĐUB ngày 28/11/2017 và Chương trình hành động số 966-CTr/ĐUB ngày 29/12/2017 về học tập, quán triệt và triển khai thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 6 khoá XII. Bộ đã tiếp tục cơ cấu tại tổ chức, kết thúc hoạt động của Tổng cục Quản lý thị trường, sắp xếp, tinh gọn bộ máy, tinh giản nhiều cục, vụ chức năng và các trường, viện, đơn vị sự nghiệp; giảm số công chức, viên chức trong các cơ quan hành chính; hướng tới một mô hình quản lý, hoạt động hiệu năng - hiệu lực - hiệu quả, đáp ứng nhiệm vụ trong giai đoạn cách mạng mới. Bộ Công Thương chủ động đề xuất tinh giản gần 18% số đầu mối đơn vị thuộc Bộ.

Trong thời gian tới, Bộ sẽ tiếp tục triển khai rà soát tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; đánh giá tổng kết việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức Bộ Công Thương qua 4 nhiệm kỳ (20 năm), phục vụ xây dựng Đề án cơ cấu tổ chức của Chính phủ trong nhiệm kỳ 2026-2031.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu nêu về dự án Luật Điện lực (sửa đổi) tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV

IX. Tạo đà, tạo lực, dẫn dắt phát triển trong kỷ nguyên mới

Xin Bộ trưởng cho biết một số nhận định về những yếu tố ảnh hưởng đến phát triển của kinh tế đất nước cũng như của ngành Công Thương trong năm 2025?

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên:

Năm 2025 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển của đất nước và của ngành; là năm toàn ngành Công Thương quyết tâm tăng tốc, bứt phá để hoàn thành và hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu, nhiệm vụ tại Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết của Quốc hội về kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025, tạo nền tảng vững chắc cho đất nước bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc; hướng tới thực hiện thắng lợi mục tiêu Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030; đồng thời là năm tập trung tổ chức Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV. Trong đó, ngành Công Thương tiếp tục được trao sứ mệnh tiên phong, dẫn dắt tăng trưởng của nền kinh tế trong bối cảnh có những khó khăn và thuận lợi đan xen của kinh tế thế giới và trong nước, cụ thể như sau:

Thứ nhất, nền kinh tế Việt Nam vẫn duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, ổn định xã hội trong bối cảnh biến động của địa chính trị và kinh tế thế giớidiễn ra phức tạp, nhiều khó khăn, thách thức sẽ tiếp tục tạo ra những thuận lợi trong thu hút đầu tư và thúc đẩy sản xuất, kinh doanh. Năm 2025, Việt Nam có cơ hội đón nhận dòng vốn đầu tư từ các công ty Hoa Kỳ, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ cao và bán dẫn, có thể thúc đẩy quá trình hiện đại hóa công nghiệp.

Kinh tế Việt Nam phục hồi rõ nét trong năm 2024 sẽ là tiền đề thuận lợi cho năm 2025. Cơ sở hạ tầng được đầu tư mạnh mẽ, nhất là hệ thống đường cao tốc và đường điện, tạo điều kiện thuận lợi cho kết nối và phát triển kinh tế. Khung thể chế hoàn thiện nhiều hơn với việc ban hành các luật mới như Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản và Luật Đấu thầu... Đặc biệt là sự nỗ lực, quyết tâm của Chính phủ và các địa phương sẽ tiếp tục được nâng cao và kỳ vọng năm 2025 “về đích” của Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm (2021 - 2025), làm nền tảng cho xây dựng Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm (2026 - 2030).

Thứ hai, Chính phủ đã và sẽ tiếp tục nỗ lực đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công trong năm cuối thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025 để tạo sự tăng trưởng đột phá, sẽ là những yếu tố thuận lợi đối với sản xuất công nghiệp và hoạt động thương mại trong năm 2025.

Thứ ba, kinh tế số, thương mại điện tử tiếp tục được quan tâm hỗ trợ, thúc đẩy và được ứng dụng rộng rãi trong doanh nghiệp và cộng đồng, tạo động lực mạnh mẽ hơn thúc đẩy xuất khẩu và tiêu thụ hàng hóa trên thị trường nội địa.

Thứ tư, các FTA đã ký với những đối tác thị trường lớn của Việt Nam sẽ tiếp tục có tác động tích cực đối với thương mại, đầu tư và đặc biệt là xuất khẩu, từ đó tạo động lực đối với tăng trưởng xuất khẩu trong năm 2025.

Thứ năm, xu hướng phát triển kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh, kinh tế số ngày càng rõ nét; xu hướng gia tăng các hàng rào bảo hộ thương mại phi thuế quan tại nhiều khu vực thị trường lớn...đặt ra nhiều yêu cầu mới đối với mọi quốc gia, dân tộc, trong đó có Việt Nam.

Thứ sáu, với nền kinh tế có độ mở cao, ngày càng hội nhập sâu và tham gia sâu vào chuỗi giá trị gia tăng trên thế giới, Việt Nam không thể tránh khỏi những ảnh hưởng tiêu cực của những biến động từ bên ngoài trong bối cảnh rủi ro, thách thức còn rất lớn đối với triển vọng kinh tế thế giới năm 2025. Kinh tế Việt Nam tiếp tục chịu ảnh hưởng nhiều chiều từ những biến động của kinh tế thế giới.

Tại Hội nghị tổng kết năm 2024 của ngành Công Thương, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn nêu rõ, 2025 là năm tạo đà, tạo lực cho giai đoạn 2026 - 2030 tăng trưởng ở mức 2 con số, ngành Công Thương cần khẳng định vai trò tiên phong. Vậy, ngành Công Thương sẽ tập trung vào những giải pháp nào để đạt được những mục tiêu đề ra cho năm 2025, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên:

Năm 2025 là năm cuối thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là năm tăng tốc, bứt phá, Chính phủ đã đặt ra mục tiêu tăng trưởng kinh tế Việt Nam ở mức 2 con số. Vì thế, để góp phần thực hiện thắng lợi, toàn diện các mục tiêu, nhiệm vụ ngành Công Thương sẽ tập trung thực hiện quyết liệt, hiệu quả một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau:

Một là, tiếp tục quán triệt sâu sắc, kịp thời thể chế hóa các quan điểm, chủ trương mới của Đảng, Nhà nước về phát triển công nghiệp, thương mại thành các cơ chế, chính sách đủ mạnh, đồng bộ, khả thi và chỉ đạo, tổ chức thực hiện quyết liệt, hiệu quả tạo dư địa, động lực mới cho phát triển kinh tế đất nước. Trước mắt, khẩn trương xây dựng Chương trình, Kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết Trung ương 10 (khóa XIII) và Nghị quyết của Chính phủ về phát triển kinh tế - xã hội, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia để quyết liệt triển khai thực hiện đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ được giao ngay từ ngày đầu, tháng đầu của năm mới.

Hai là, tập trung đổi mới, nâng cao chất lượng công tác thể chế; xác định đây là nhiệm vụ “đột phá của đột phá”, tạo hành lang pháp lý đồng bộ, khả thi, thúc đẩy thu hút đầu tư phát triển công nghiệp, năng lượng và thương mại.

Ba là, tiếp tục tái cơ cấu ngành công nghiệp theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả và năng lực cạnh tranh dựa trên nền tảng của khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, góp phần làm mới và thúc đẩy các động lực tăng trưởng truyền thống, đồng thời khai thác có hiệu quả các động lực tăng trưởng mới. Chú trọng giải pháp tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ doanh nghiệp; đẩy nhanh triển khai các dự án phát triển công nghiệp, năng lượng, thương mại, tạo động lực mới cho tăng trưởng kinh tế.

Bốn là, tăng cường hội nhập kinh tế quốc tế; chủ động tham mưu khai thác có hiệu quả các cơ hội từ quan hệ đối ngoại với các nước lớn để đón đầu làn sóng dịch chuyển đầu tư các ngành trọng điểm sang nước thứ 3 của các tập đoàn đa quốc gia, nhất là trong lĩnh vực mà nước ta đang có nhu cầu và lợi thế; tiếp tục phát huy tốt vai trò của hệ thống cơ quan thương vụ Việt Nam ở nước ngoài; tích cực tham mưu đàm phán, ký kết mới và nâng cấp các FTA với các đối tác tiềm năng.

Năm là, chú trọng đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác xúc tiến thương mại, kết hợp chặt chẽ giữa thương mại truyền thống với hiện đại nhằm khai thác hiệu quả thị trường nội địa. Tiếp tục đẩy mạnh phát triển thương mại điện tử, kinh tế số; tăng cường công tác quản lý và giám sát thị trường nội địa và nâng cao năng lực phòng vệ thương mại, bảo vệ sản xuất và lợi ích người tiêu dùng, phù hợp với các cam kết quốc tế.

Sáu là, khẩn trương hoàn thành sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy theo chỉ đạo của Trung ương, bảo đảm “tinh - gọn - mạnh, hiệu năng - hiệu lực - hiệu quả”, gắn với cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức đủ phẩm chất, năng lực ngang tầm nhiệm vụ trong tình hình mới. Đẩy mạnh cải cách, cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, nhất là thủ tục hành chính nội bộ gắn với đẩy mạnh chuyển đổi số trong mọi hoạt động, tạo chuyển biến mạnh trongtoàn hệ thống.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc xác định kịch bản tăng trưởng GDP năm 2025 ở mức 8% và cao hơn trong điều kiện thuận lợi. Để GDP có mức tăng như vậy, ngành Công Thương phải tăng hệ số 1,2, trong lĩnh vực năng lượng phải tăng hệ số 1,5 - tức là chúng ta phải tăng ít nhất 10 - 12% trong lĩnh vực công nghiệp và trong lĩnh vực năng lượng phải tăng từ 12 - 16% mới đáp ứng được tăng trưởng. Đồng thời, trong khi bối cảnh thế giới và khu vực còn nhiều bất ổn, với nền kinh tế có độ mở như Việt Nam, để đạt được mục tiêu tăng trưởng 8% đã khó, 10% trở lên còn khó hơn nữa. Chính vì thế, chúng ta cần phải đổi mới để thực hiện được các mục tiêu.

Tại Hội nghị Cán bộ, công chức, viên chức, người lao động năm 2025, từ các báo cáo và các ý kiến phát biểu, hội nghị đều thống nhất nhận định: “Năm 2024: Chúng ta với phương châm “kế thừa đổi mới, vươn tới đỉnh cao” và chúng ta đạt được những đỉnh cao nhất định.

"Năm 2025:

Mục tiêu trên giao

Cao thêm mấy mức

Công Thương gắng sức

Quyết liệt mỗi ngày

Người người hăng say

Ra tay quyết thắng”.

Thị trường nội địa vững chắc - ổn định “cỗ xe tam mã”

Với bề dày lịch sử 75 năm truyền thống là trụ cột kinh tế và của cả đất nước, ngành Công Thương sẽ chung sức, đồng lòng vượt qua khó khăn, tận dụng lực đẩy từ tăng trưởng của năm 2024 cũng như nắm bắt các cơ hội của thị trường trong nước và quốc tế để có sự chuyển mình nhanh, mạnh, vững chắc. Ngành Công Thương sẽ thật sự chuyển mình, đột phá về đích để hoàn thành thắng lợi các chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, hướng tới Đại hội XIV của Đảng; mừng Đảng 95 mùa Xuân và 100 năm thành lập nước; góp phần tạo đà, tạo lực, tạo khí thế, tạo niềm tin để đất nước vững vàng bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam!

Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!